Page 62 - สังคมโลก
P. 62
6-22 สังคมโลก
ตอนท่ี 6.2
จักรวรรดนิ ิยมใหมใ่ นชว่ งคริตส์ศตวรรษท่ี 20
โปรดอ่านหัวเรื่อง แนวคิด และวัตถุประสงค์ของตอนที่ 6.2 แล้วจึงศึกษารายละเอียดต่อไป
หัวเร่ือง
6.2.1 จักรวรรดินิยมใหม่
6.2.2 การเปลี่ยนแปลงของจักรวรรดินิยมใหม่ในศตวรรษที่ 20
แนวคิด
1. จ ักรวรรดินิยมใหม่ ในลักษณะที่เน้นการรวบอำ�นาจเข้าสู่ศูนย์กลางภาครัฐเพื่อกำ�หนดและบริหาร
นโยบาย เปน็ ผลมาจากการพฒั นาขึน้ มากของกระบวนการการท�ำ ใหเ้ ปน็ อตุ สาหกรรม (industriali-
sation) ในยุโรป ทำ�ให้การขยายตัวและการต่อต้านจักรวรรดินิยมเป็นไปอย่างรวดเร็วและรุนแรง
ยิ่งขึ้น โดยเฉพาะการขยายตัวเข้าไปตอนในของทวีปแอฟริกา อินเดีย และจีน
2. คริสต์ศตวรรษที่ 20 ต้องเผชิญกับสงครามโลกถึงสองครั้ง เพราะความเปลี่ยนแปลงในโครงสร้าง
อำ�นาจระดับโลก แมส้ หรฐั อเมรกิ า องั กฤษและสหภาพโซเวยี ตจะเปน็ แกนน�ำ ในการยตุ สิ งครามโลก
ครง้ั ท่ี 2 แต่ไม่อาจจะปฏิเสธได้ว่า สหรัฐอเมริกาและสหภาพโซเวียตมีความโดดเด่นในการกำ�หนด
ทิศทางทางสังคมโลกในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ซึ่งเรียกกันว่าสงครามเย็น ในช่วงเวลาที่
ความขัดแย้งจากโครงสร้างจักรวรรดินิยมแบบเดิม ถูกผูกโยงเข้ากับความแตกต่างของอุดมการณ์
ทางการเมือง เม็ดเงินมหาศาลจากสหรัฐอเมริกามีส่วนท�ำ ให้เศรษฐกิจโลกฟื้นตัว จนเสริมให้ปัจจัย
ทางเศรษฐกิจมีบทบาทเด่นชัดในการผลักดันให้หลายประเทศแข็งแกร่งขึ้น และกลายเป็นคู่แข่ง
กับสหรัฐอเมริกาที่อ่อนด้อยลงโดยเฉพาะในช่วงทศวรรษ 1960-1970 จากการพ่ายแพ้ในสงคราม
เวียดนาม แต่ยุโรปและญี่ปุ่นกลับแข็งแกร่งขึ้น
วัตถปุ ระสงค์
เมื่อศึกษาตอนที่ 6.2 จบแล้ว นักศึกษาสามาถ
1. อธิบายความหมายของจักรวรรดินิยมใหม่ และเชื่อมโยงกับการเข้าแย่งชิงพื้นที่ในแอฟริกา
(scramble for Africa) ของจักรวรรดิตะวันตกได้
2. อธิบายความเปลี่ยนแปลงของโครงสร้างจักรวรรดินิยมตะวันตกหลังสงครามโลกทั้งสองครั้ง และ
การขยายตัวของจักรวรรดินิยมอเมริกาในยุคสงครามเย็นได้
ลิขสทิ ธิข์ องมหาวทิ ยาลัยสุโขทยั ธรรมาธิราช
