Page 96 - สังคมโลก

6-56 สังคมโลก

การเรียกร้องให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในช่วงฤดูหนาวของปีเดียวกันนี้ที่เยอรมนี กลับให้ผลตรงกันข้ามกับ
กรณีเทียนอันเหมิน จากการนี้กำ�แพงเบอร์ลิน สัญลักษณ์ของแบ่งโลกออกเป็นสองค่ายอุดมการณ์ถูกทุบท�ำ ลายใน
เดือนพฤศจิกายน ประตูบรานเดนเบิร์ก (Brandenburg Gate) ได้เปิดเชื่อมเยอรมนีตะวันตกและตะวันออกอีกครั้ง
ในเดือนธันวาคมก่อนการฉลองเทศกาลคริสต์มาส191 การเปลี่ยนแปลงที่เป็นรูปธรรมจากเหตุการณ์เหล่านี้ก็คือ การ
รวมเยอรมนี (the German Reunification, 1990) การรัฐประหารที่มอสโคว์ (1990) อันเป็นจุดเริ่มของการล่มสลาย
อย่างเป็นทางการของสหภาพโซเวียตใน ค.ศ. 1992192 การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวทำ�ให้มีการเสนอภาพว่า การขัดแย้ง
ทางความคิดอันเป็นตัวการผลักดันการเคลื่อนตัวของประวัติศาสตร์มนุษย์ ได้เดินทางมาถึงจุดจบแล้ว (the end of
history) โดยมีแนวคิดแบบเสรีนิยมประชาธิปไตยเป็นจุดสิ้นสุด193 กล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือ แนวคิดอันเป็นความเชื่อ
หลักในการสนับสนุนการขยายตัวของจักรวรรดิอเมริกา คือ สันติภาพ ประชาธิปไตย และตลาดเสรี ซึ่งได้รับการเสนอ
อย่างเป็นรูปธรรมมาตั้งแต่หลังสงครามโลกครั้งที่ 1 ซึ่งไมเคิล แมนเดลบาอุม (Michael Mandelbaum) เรียกว่า
“Wilsonian Triad” เป็นฝ่ายได้ชัยในสงครามอุดมการณ์194

ตลอดช่วงทศวรรษ 1990 สหรัฐอเมริกาภายใต้การนำ�ของประธานาธิบดีบิล คลินตัน (Bill Clinton, 1946)
ให้ความสำ�คัญกับมิติทางการทหารลดน้อยลง ประเด็นในเรื่องของเศรษฐกิจ (โดยเฉพาะหลังจากกรณีวิกฤต
ตลาดหลักทรัพย์ที่รู้จักกันในนามของ “Black Monday” เมื่อ ค.ศ. 1987195) และสิ่งแวดล้อมเป็นเรื่องที่ได้รับความ
สนใจมากขึน้ เชน่ เดยี วกบั ภมู ภิ าคเอเชยี ในชว่ งทีป่ ญั หากมั พชู าคลีค่ ลายไปไดผ้ า่ นกระบวนการสนั ตภิ าพกมั พชู า (Cam-
bodian Peace Process, 1991) ส�ำ หรบั เศรษฐกจิ เอเชยี นัน้ ไดร้ บั ความสนใจยิง่ ขึน้ เมือ่ ธนาคารโลกไดเ้ ผยแพรร่ ายงาน
ยกยอ่ งความมหศั จรรยข์ องการขยายตวั ทางเศรษฐกจิ ในเอเชยี ตะวนั ออก (the East Asian Economic Miracle, 1993)
ซึง่ ไดร้ วมเอาการขยายตวั ทางเศรษฐกจิ ของมาเลเซยี กบั ไทยเขา้ ไวด้ ว้ ย196 ความสนใจของมหาอ�ำ นาจ เชน่ สหรฐั อเมรกิ า
จึงหลั่งไหลมาที่เอเชียผ่านกลไกระหว่างประเทศที่วอชิงตันมีส่วนร่วม เช่น ที่ประชุมความร่วมมือทางเศรษฐกิจ
แห่งเอเชีย-แปซิฟิก (the Asia-Pacific Economic Co-operation: APEC) เป็นต้น

191 ‘1989: Berliners celebrate the fall of the wall’ at http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/november/9/
newsid_2515000/2515869.stm, ‘1989: Brandenburg Gate re-opens’ at http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/de-
cember/22/newsid_2539000/2539765.stm accessed on 21 December 2010
192 ผู้นำ�รัสเซียในขณะนั้นได้เสนอให้มีการจัดตั้งเครือจักรภาพรัฐอิสระ (the Commonwealth of Independent States: CIS) ขึ้นแทน
โครงสร้างเดิมของกลุ่มประเทศที่มีความสัมพันธ์แนบแน่นกับโซเวียต เพื่อคอยช่วยเหลือซึ่งกันและกันในการปรับเปลี่ยนประเทศของตน จาก
การเน้นการวางแผนเศรษฐกิจจากส่วนกลางไปเป็นเศรษฐกิจแบบตลาด ศึกษาเพิ่มเติมที่ Jonathan Hardt. (2008). op, cit., p. 274, http://
en.wikipedia.org/wiki/Commonwealth_of_Independent_State accessed on 21 December 2010
193 Francis Fukuyama. (1993). The End of History and the Last Man. New York: Avon Books
194 Michael Mandelbaum. (2003). The Ideas the Conquered the World: Peace, Democracy and Market in the Twenty-
First Century . New York: Public Affairs และเพิ่มเติมที่ วรารัก เฉลิมพันธุศักดิ์ (2553) “ความคิด” อ้างแล้ว
195 ความตกตํา่ ของราคาหลักทรพั ยท์ ีเ่ กดิ ขึน้ อยา่ งรวดเรว็ ในวนั ที่ 19 ตลุ าคม ค.ศ. 1987 ท�ำ ใหต้ ลาดหลกั ทรพั ยใ์ นหลายประเทศโดยเฉพาะ
ในกลุ่มที่มีฐานการพัฒนาเศรษฐกิจที่ก้าวหน้าต้องประสบปัญหาราคาหลักทรัพย์ตกตํ่าเป็นประวัติการณ์ โดยที่ตลาดหลักทรัพย์ในเอเชีย-แปซิฟิก
อย่างฮ่องกงและออสเตรเลียตกตํ่าว่าร้อยละ 40 ส่วนตลาดหลักทรัพย์ในตะวันตกเช่นที่อังกฤษ สหรัฐอเมริกา และแคนาดา ตกตํ่ากว่าร้อยละ 20
จากความปั่นป่วนที่ส่งผลให้ดัชนีดาวโจน์ลดตํ่ากว่า 500 จุดในวันเดียว ทำ�ให้ธนาคารกลางสหรัฐต้องเข้ามาแทรกแซงและเรียกร้องให้มีการเปิดเผย
ข้อมูลการซื้อขายมากขึ้น ศึกษาเพิ่มเติมที่ Mark Carlson. (2006). A Brief History of the 1987 Stock Market Crash with a Discussion
of the Federal Reserve Response at http://www.federalreserve.gov/pubs/fed/2007/200713/200713pap.pdf, http://en.wikipedia.
org/wiki/Black_Monday_(1987) accessed on 22 December 2010
196 Vinod Thomas and Peter Stephens. (1994). The evolving role of the world bank: the East Asian Economic Miracle.
document date 1994/01/01 at http://go.worldbank.org/SJ5C9PVR10 accessed on 21 December 2010

ลขิ สทิ ธิ์ของมหาวทิ ยาลัยสโุ ขทยั ธรรมาธริ าช