Page 183 - การผลิตสัตว์
P. 183
การผลิตสัตว์ในระบบเกษตรอื่นๆ 12-11
2. การดำเนนิ ก ารผ ลติ ส ตั ว์ผสมผ สานก บั ก ารผ ลติ พืช
การผลิตสัตว์ผสมผสานกับการผลิตพืชให้ได้ผลดีต้องมีการดำเนินการอย่างเป็นระบบ โดยเริ่มจากการ
กำหนดเป้าหมายให้สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ มีการวางแผนดำเนินการเป็นขั้นตอน มีการเก็บข้อมูลวิเคราะห์
ประเมินผล และน ำผลท ี่ประเมินไปใช้ในการปรับปรุงก ารด ำเนินงานให้ม ีประสิทธิภาพย ิ่งขึ้น การผลิตสัตว์ผสมผ สาน
กับก ารปลูกพ ืชให้ได้ผ ลด ีจะต้องให้ก ิจการด้านการเลี้ยงสัตว์ม ีความส มดุลกับก ารป ลูกพืช ตัวอย่างของการผ ลิตสัตว์
ผสมผสานกับการผลิตพ ืชให้ได้ผ ลดี คือ
2.1 การผลิตสัตว์กระเพาะรวมผสมผสานกับการผลิตพืชอาหารสัตว์ให้ได้ผลดี ต้องมีการวางแผนการ
ผลิตพืชอาหารสัตว์ให้ได้เพียงพอและเหมาะสมกับการผลิตสัตว์ การนำสิ่งขับถ่ายจากสัตว์เพื่อใช้เป็นปุ๋ยบำรุงพืช
อาหารส ัตว์ก็ต ้องมีค วามเหมาะสมทั้งป ริมาณ ความถี่ในการใส่ปุ๋ย และเทคนิคในการใช้ปุ๋ยให้ได้ป ระสิทธิภาพ เพื่อให้
พืชอาหารสัตว์ให้ผลผลิตเพียงพอต่อการนำไปใช้ในการเลี้ยงสัตว์ ระยะเวลาในการตัดพืชอาหารสัตว์ หรือปล่อยให้
สัตว์ลงไปแทะเล็มพืชในแปลงหญ้า ตลอดจนการหมุนเวียนการใช้ประโยชน์จากแปลงหญ้า จะต้องมีการวางแผน
เมื่อมีการนำไปปฏิบัติจะต้องติดตามผลของการปฏิบัติ มีการประเมินผล วิเคราะห์ผล และนำไปปรับปรุงแก้ไข
อาจจะลดหรือเพิ่มจำนวนสัตว์ เพิ่มหรือขยายแปลงพืชอาหารสัตว์ ตลอดจนปรับปรุงเทคนิควิธีการต่างๆ เพื่อให้
เกิดค วามเหมาะสม
2.2 การผลิตสัตว์กระเพาะเดี่ยวผสมผสานกับการผลิตพืชให้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ มีวิธีดำเนินการเช่น
เดียวกับสัตว์กระเพาะรวม ตัวอย่างข้อมูลที่นำมาใช้ในการวางแผนดำเนินงานคือ สุกรน้ำหนักตั้งแต่ 15 กิโลกรัม
จนมีน้ำหนักประมาณ 95 กิโลกรัม จะถ่ายมูลเปียกประมาณ 440 กิโลกรัม และปัสสาวะประมาณ 2-3 เท่าของมูล
โดยสุกรน้ำหนักประมาณ 95 กิโลกรัมจะถ่ายมูลเปียกออกมาวันละ 5.5 กิโลกรัม การผลิตปุ๋ยหมักจะใช้มูลสัตว์
200 กิโลกรัม ผสมกับซากพืชได้ 1,000 กิโลกรัม เมื่อหมักโดยสมบูรณ์จะได้ปุ๋ยหมักคุณภาพดี นำไปใช้ผสมดิน
เพาะปลูกพืช ข้าว หรือพืชไร่ ให้ใช้ปุ๋ยหมักในอัตราปุ๋ยหมัก 2-4 ตันต่อไร่ หากนำไปใช้ปลูกผักหรือใช้ในแปลง
เพาะก ล้าพืชให้ใช้ป ุ๋ยห มัก 2-4 กิโลกรัมต ่อตาร างเมตร
ข้อดีในการผลิตสัตว์ผสมผสานกับการผลิตพืชที่มีความเหมาะสมตามที่กล่าวมานี้ จะช่วยลดต้นทุนและ
ค่าใช้จ ่ายในฟาร์มได้เป็นอย่างดี ไม่ต ้องเสียค ่าใช้จ่ายไปจ ัดซื้อจัดหาเพิ่มเติมจ ากภายนอกม าอ ีก
3. ตวั อย่างในก ารผลิตสัตว์ผ สมผสานก ับการผลติ พ ืช
ตัวอย่างการผลิตสัตว์ผสมผสานกับการปลูกพืชในระบบเกษตรผสมผสานมีอยู่มากมายหลายรูปแบบ
รูปแ บบท ี่จะน ำม ากล่าวในที่น ี้ม ีต ัวอย่าง ดังนี้
3.1 การเลี้ยงเป็ดผสมผสานกับการทำนา เป็ดให้ประโยชน์ต่อการปลูกข้าว โดยช่วยกำจัดศัตรูของต้นข้าว
ได้แก่ หอยเชอรี่ และส ัตว์อื่นๆ ตลอดจ นก ำจัดวัชพืชบางช นิดในนาข้าว ในขณะเดียวกันมูลท ี่เป็ดได้ถ ่ายอ อกมาเป็น
ปุ๋ยให้แก่ต้นข้าว เป็ดได้ประโยชน์จากการปลูกข้าวโดยช่วยเก็บกินข้าวเปลือกที่ตกหล่นในนาข้าวเป็นอาหาร การ
เลี้ยงเป็ดผ สมผ สานก ับก ารป ลูกข ้าวใหไ้ดผ้ ลด เีบื้องต ้น ต้องท ราบข ้อมูลข องข นาดแ ละจ ำนวนเป็ดท ีเ่หมาะส ม ตลอดจน
ระยะเวลาที่เหมาะสมในการปล่อยเป็ดลงในนาข้าว โดยไม่ทำความเสียหายต่อต้นข้าว มีการจัดระบบการหมุนเวียน
เป็ดล งเลี้ยงในน าข้าวอย่างเหมาะสม ก็จ ะทำให้ก ารเลี้ยงเป็ดและการท ำน าข้าวมีประสิทธิภาพ
ลิขสทิ ธขิ์ องมหาวทิ ยาลยั สโุ ขทยั ธรรมาธิราช
