Page 195 - การผลิตสัตว์
P. 195
การผลิตสัตว์ในระบบเกษตรอื่นๆ 12-23
อาหารธรรมชาติในท้องถิ่นที่จะนำมาใช้เลี้ยงสุกรนี้จะมีการนำไปผ่านกระบวนการห มักด้วยจุลินทรีย์ เพื่อช่วยระบบ
การย่อยและการด ูดซ ึมอาหารของสุกร เช่น การนำเศษพ ืชสด 100 กิโลกรัม ไปผสมกับน ้ำตาลทรายแ ดง 4 กิโลกรัม
และเกลือ 1 กิโลกรัม ทำการหมักนาน 5-7 วัน แล้วผ สมหัวอ าหาร 3 กิโลกรัม เติมน้ำหมักชีวภาพเล็กน้อย แล้วจึง
น ำไปใช้เลี้ยงส ุกรเช้า-เย็น ทุกว ัน
ปัจจุบันวิธีการเลี้ยงในระบบเกษตรธรรมชาตินี้ได้แพร่ขยายไปทั่วประเทศไทย การที่ได้รับความ
สนใจจากเกษตรกร นอกเหนือจากที่ไม่ทำให้เกิดมลภาวะจากน้ำเสียและกลิ่นเหม็นดังที่เคยปรากฏในการเลี้ยงแบบ
เดิมแล้ว เกษตรกรยังสามารถนำวัสดุที่ปูเป็นพื้นคอกสุกรไปใช้เป็นปุ๋ยหมักปรับปรุงดิน เพาะปลูกพืช และมีรายได้
จากการจ ำหน่ายปุ๋ยห มักเป็นป ระจำอ ีกด ้วย
3.3 การเล้ยี งส ัตวก์ ระเพาะรวม มีก ารจัดการด ังนี้
สัตว์กระเพาะรวมที่เลี้ยงกันมากในประเทศไทยได้แก่ โค และกระบือ ในอดีตชาวนาจะเลี้ยงกระบือไว้เพื่อ
ใช้แรงงานในการช่วยไถนา ชาวนาจะนำกระบือมาช่วยไถนาในช่วงเช้าและเย็น ซึ่งมีอากาศเย็น เพราะกระบือเป็น
สัตว์ที่ไม่ท นทานต ่ออากาศร้อน ในช่วงส ายและบ ่ายอ ากาศร ้อน หรือช่วงท ี่ไม่ได้มีการใช้งานก ระบือ ก็จ ะป ล่อยกระบือ
ออกไปหาหญ้ากินเอง กระบือลดความร้อนโดยแช่ตัวในแอ่งน้ำธรรมชาติ หรือนอนในปลักโคลน เมื่อตกเย็นค่ำ
ชาวนาอาจจะไปต้อนกระบือกลับเข้าคอก หรือสัตว์อาจจะกลับเข้าคอกเอง แล้วจึงปล่อยให้ออกมากินใหม่ใน
วันร ุ่งขึ้นอีก วิธีการดังก ล่าวเป็นการเลี้ยงก ระบือแ บบธ รรมชาติแบบห นึ่ง
แพะเป็นสัตว์กระเพาะรวมขนาดเล็ก การเลี้ยงแพะในระบบธรรมชาติ อานัฐ ตันโช (2551) ได้แนะนำพันธุ์
แพะที่จะใช้เลี้ยงในประเทศไทย ควรเลี้ยงสายพันธุ์พื้นเมือง เพราะเลี้ยงดูง่าย มีความแข็งแรง ปรับตัวกับสภาพ-
แวดล้อมได้ดี แต่มักมีปัญหาเรื่องการให้ผลผลิตค่อนข้างต่ำ อาจใช้แพะสายพันธุ์ลูกผสมกับพันธุ์พื้นเมืองที่มีการ
ปรับปรุงพันธุ์มานานแล้วก็ได้ คอกที่ใช้เลี้ยงแพะในระบบเกษตรธรรมชาติ แนะนำให้เลี้ยงกับพื้นดิน ต้องทำการถม
ด้วยดินปนทรายให้สูง เพราะเมื่อแพะขับถ่ายออกมาจะได้ซึมลงมาด้านล่างอย่างรวดเร็ว โดยบางครั้งพื้นคอกอาจ
โรยด้วยปูนขาวเป็นการฆ่าเชื้อโรค คอกพื้นดินมีค่าก่อสร้างต่ำกว่าคอกตะแกรงยกพื้น พื้นดินจะเป็นตัวรับความ
อบอุ่นจากแสงอาทิตย์ในช่วงเวลากลางวัน ทำให้กลางคืนจะอบอุ่นกว่าการเลี้ยงแบบคอกตะแกรงยกพื้น และเมื่อ
แพะนอนหลับบนพื้นดินจะไม่มีลมโกรก แนวทิศทางโรงเรือนให้หันหัว-ท้ายในแนวขวางตะวัน หรือเหนือ-ใต้ เพื่อ
ให้แสงแดดได้ส่องทั่วพื้นคอก เป็นการฆ่าเชื้อโรคบนพื้นคอกโดยอาศัยธรรมชาติและยังเป็นการให้ความอบอุ่น ต้อง
เลี้ยงให้แพะอยู่ในสนาม เพื่อให้แพะกินหญ้าเป็นหลัก โดยปล่อยให้แพะออกหากินอาหารเองตามธรรมชาติในเวลา
กลางวัน ไม่ต้องเสียเวลาค่าใช้จ่ายเพื่อตัดหญ้ามาเลี้ยง ไม่ควรปล่อยแพะออกเดินหากินในเวลาที่มีแดดร้อนหรือ
ฝนตก เพราะอาจทำให้แพะเจ็บป่วยได้ง่าย ปกติควรปล่อยแพะออกหากินในตอนสายแล้วต้อนกลับเข้าคอกในตอน
เที่ยง หรือปล่อยแพะออกหากินอาหารในตอนบ่ายแล้วต้อนกลับเข้าคอกในตอนเย็น หากพื้นที่มีหญ้าอุดมสมบูรณ์
แพะจะกินอาหารเพียง 1-2 ชั่วโมงก็เพียงพอแล้ว และอาจมีอาหารเสริม เป็นพวกอาหารโคนมเล็กน้อย ปกติแพะ
อายุ 4 เดือน น้ำห นัก 20 กิโลกรัม ก็ส ามารถขายได้แล้ว
ลขิ สิทธ์ขิ องมหาวิทยาลยั สโุ ขทัยธรรมาธริ าช
