Page 24 - ทฤษฎีและแนวปฏิบัติในการบริหารการศึกษา หน่วยที่ 6
P. 24
6-14 ทฤษฎีและแนวปฏิบัติในการบริหารการศึกษา
เรอื่ งท่ี 6.1.5 ทฤษฎีการต ดั สนิ ใจ
ทฤษฎีการตัดสินใจเป็นแนวทางที่มีเหตุผลในการเลือกทางเลือกที่ดีที่สุด หรือการเลือกแนวทาง
ดำ�เนินการ (Stair Jr. and Render, 1990: 39) นักทฤษฎีได้จำ�แนกทฤษฎีการตัดสินใจออกแตกต่างกัน
ทฤษฎีก ารต ัดสินใจดังกล่าว ได้แก่
1. ทฤษฎกี ารตดั สนิ ใจภายใต้สถานการณ์ต่างๆ
ทฤษฎีการตัดสินใจภายใต้สถานการณ์ต ่างๆ ทฤษฎีนี้จ ำ�แนกการตัดสินใจออกไปตามประเภทของ
สถานการณ์ท ี่ผ ู้ต ัดสินใจเผชิญอ ยู่ และใช้ส ถานการณ์น ั้นเป็นพ ื้นฐ านพิจารณาผ ลท ี่ค วรจะได้ร ับ สถานการณ์
ที่มีอ ิทธิพลต่อก ารต ัดสินใจต ามแ นวค ิดข องส แ ตร์ จูเนียร์ และเรนเดอร์ (Stair Jr. and Render, 1990: 39)
แบ่งอ อกเป็น 3 สถานการณ์ คือ
1.1 การตัดสินใจภายใต้สถานการณ์ท ี่แน่นอน (decision under certainty) เป็นการต ัดสินใจที่ผู้
ตัดสินใจท ราบถ ึงผ ลท ี่จ ะได้ร ับแ ละผ ลท ี่ต ามม าช ัดเจนแ น่นอน กรณีด ังก ล่าวน ี้ ผู้ต ัดสินใจจ ะเลือกท างเลือก
ที่ด ีท ี่สุด และให้ผ ลป ระโยชนต์ อบแทน ตัวอย่างเช่น การท ี่บ ุคคลจ ะน ำ�เงินเข้าฝ ากท ี่ธ นาคารใด เขาต ้องศ ึกษา
อัตราดอกเบี้ยท ี่ธ นาคารแต่ละแ ห่งจะจ ่ายให้ก่อน แล้วจึงตัดสินใจว่าค วรจะฝ ากว่าธนาคารไหนในก ารนำ�เงิน
ไปฝ ากน ั้น เขาท ราบชัดเจนว ่า ณ คาบเวลาหนึ่งเขาจ ะได้ร ับด อกเบี้ยเท่าใด
1.2 การต ัดสนิ ใจภ ายใตส้ ถานการณท์ เี่ สี่ยง (decision under risk) การต ัดสนิ ใจต ั้งอ ยบู่ นพ ืน้ ฐ านท มี่ ี
ความแ น่นอนน อ้ ยก วา่ แตก่ ย็ ังพ อจ ะค าดค ะเนถ งึ ผ ลท ีอ่ าจจ ะเกิดข ึน้ จ ากท างเลอื กไดบ้ ้าง กล่าวค ือ ผูต้ ัดสินใจ
จะทราบผลที่ได้จากการเลือกทางเลือกต่างๆ แน่นอน แต่โอกาสที่จะเกิดผลตามนั้นอาจแตกต่างกัน เพราะ
ปัจจัยบางอย่างมีความไม่แน่นอน เช่น ในฤดูฝน ก่อนออกจากบ้านเราควรจะนำ�ร่มไปหรือไม่ ในกรณีนี้เรา
ไม่อ าจท ราบได้ว ่าฝนจ ะต กหรือไม่ แต่เรารู้จ ากรายงานอ ากาศว่าโอกาสท ี่จะม ีฝนต กร ้อยล ะเท่าใด
1.3 การตัดสินใจภายใต้สถานการณ์ที่ไม่แน่นอน (decision under uncertainty) การตัดสินใจ
ภายใต้ส ถานการณผ์ ู้ต ัดสินใจไม่อ าจท ราบได้ถ ึงค วามเป็นไปได้ข องผ ลท ี่จ ะเกิดข ึ้นในแ ต่ละท างเลือก อันอ าจ
เนื่องม าจ ากก ารม ขี ้อมูลไมเ่พียงพ อห รือม ตี ัวแปรอ ื่นท ีไ่มส่ ามารถค วบคุมได้ การต ัดสินใจในส ถานการณน์ ี้ จึง
ไมอ่ าจเลอื กโดยใชท้ างเลอื กท ใี่ หผ้ ลป ระโยชนต์ อบแทนส งู สดุ ได้ ผตู้ ดั สนิ ใจจ ะต อ้ งใชด้ ลุ พนิ จิ แ ละว จิ ารณญาณ
เข้าช่วยมาก ตัวอย่างเช่น การท ี่ผ ู้บริหารโรงเรียนให้เด็กค นหนึ่งเข้าเรียน ผู้บ ริหารค นนั้นไม่มีโอกาสทราบได้
เลยว่าพฤติกรรมก ารเรียนและผลก ารเรียนข องเด็กค นน ั้นจ ะเป็นอ ย่างไร
2. ทฤษฎกี ารตัดสินใจจ �ำ แนกตามว ิธีการต ัดสินใจ
เจมส์ อี. ฮีล ด์ (James E. Heald, 1991: 344) ได้จ ำ�แนกทฤษฎีต ัดสินใจต ามว ิธีก ารตัดสินใจออก
เป็น 3 วิธี คือ
