Page 26 - ทฤษฎีและแนวปฏิบัติในการบริหารการศึกษา หน่วยที่ 6
P. 26
6-16 ทฤษฎีและแนวปฏิบัติในการบริหารการศึกษา
เนื่องจากปฏิสัมพันธ์ของตัวแปรและองค์ประกอบต่างๆ ภายในองค์การที่มีผลต่อการตัดสินใจใน
แต่ละเรื่องแต่ละปัญหามีอยู่จำ�นวนมากมาย จึงเป็นการยากที่จะนำ�มาพิจารณาได้หมด และเป็นการยากที่
จะใช้เหตุผลมาใช้เป็นหลักในการพิจารณาได้จำ�กัด ด้วยเหตุนี้การใช้หลักเหตุผลประกอบการตัดสินใจจึง
มีน้อยลง นักทฤษฎีบางคนจึงได้พัฒนาตัวแบบของการตัดสินใจที่ใช้หลักเหตุผลและข้อมูลมาพิจารณาไม่
มากน ัก ตัวแ บบด ังกล่าว ได้แก่ ตัวแ บบก ารต ัดสินใจแบบถังขยะ (garbage model) ที่โคเฮนและออลเสน
(Cohen and Olsen) เสนอใน ค.ศ. 1982
3.3 ทฤษฎีการตัดสินใจเชิงพฤติกรรมศาสตร์ แฮมมอนด์ แมคคลีลแลนด์ และมัมพาวเวอร์
(Hammond. McClellan and Mumpower, 1980 อ้างใน James E. Heald, 1991: 346) ได้เสนอทฤษฎี
การตัดสินใจเชิงพฤติกรรมศาสตร์ ซึ่งพัฒนาขึ้นโดยอาศัยพื้นฐานทางด้านจิตวิทยาและพฤติกรรมศาสตร์
ทฤษฎีในกลุ่มนี้ ได้แก่ ทฤษฎีการตัดสินใจ (Decision Theory: DT) ทฤษฎีก ารตัดสินใจเชิงพฤติกรรม
ศาสตร์ (Behavioral Decision Theory: BDT) ทฤษฎีการต ัดสินใจเชิงจ ิตวิทยา (Psychological Dicision
Theory: PDT) ทฤษฎีการต ัดสินใจเชิงส ังคม (Social Judgement Theory, SJT) ทฤษฎีบูรณาก ารข ่าวสาร
(Information Integration Theory: IIT) เป็นต้น
ทฤษฎีก ารตัดสินใจ (DT) และท ฤษฎีการต ัดสินใจเชิงพฤติกรรมศาสตร์ (BDT) มีร ากฐานในด ้าน
เศรษฐศาสตร์ที่ย ึดถือว่า ผู้ต ัดสินใจจ ะต ้องเป็นผ ู้ท ี่ม ีความเป็นเหตุผลในร ะดับสูง (March & Olsen, 1976)
โดยทั่วไปแล้ว ทฤษฎีก ารต ัดสินใจที่ม ีเหตุผลย ึดห ลักว่า การต ัดสินใจท ี่ด ีที่สุดจะเกิดจาก
1. การร ะบุป ัญหาและวัตถุประสงค์อย่างแจ้งช ัด
2. เข้าใจบทบาทของผ ู้ท ี่มีส่วนร่วมในการต ัดสินใจอย่างชัดเจน
3. มีข ้อมูลที่เกี่ยวข้องแ ละเทคโนโลยีที่เหมาะสมอย่างพ อเพียง
4. มีการร ะบุทางเลือกท ี่จ ะเลือกจ ำ�นวนหนึ่ง
เมือ่ ส ภาพก ารณเ์ ปน็ ไปต ามห ลกั ก ารด งั ก ลา่ ว การต ดั สนิ ใจก จ็ ะก ลายเปน็ กร ะบ วนก ารท ผี่ ตู้ ดั สนิ ใจจ ะ
ก�ำ หนดจ ดุ ม ุง่ ห มายข องก ารต ดั สนิ ใจพ จิ ารณาท างเลอื กท มี่ อี ยู่ และเลอื กท างเลอื กท สี่ อดคลอ้ งก บั ว ตั ถปุ ระสงค์
ของก ารตัดสินใจมากท ี่สุด ทั้งนี้ภายใต้ส ภาพแวดล้อมข องการต ัดสินใจน ั้น
มารช์ ไดส้ รปุ ศ กั ยภาพส �ำ คญั ท ีส่ ดุ ข องก ารต ดั สนิ ใจแ บบม เี หตผุ ลจ ะร ะบวุ า่ ด ว้ ยเทคนคิ ท ที่ นั ส มยั เรา
สามารถป รับปรุงค ุณภาพข องก ารค ้นหาท างเลือก คณุ ภาพข องข ้อมูล ข่าวสาร และค ุณภาพข องก ารว ิเคราะหท์ ี่
ใช้ป ระเมินท างเลือก (March, 1976: 69) อย่างไรก็ตาม มาร์ช ก็ม ิได้เชื่อว ่าการต ัดสินใจในอ งค์การก ารศ ึกษา
เช่น โรงเรียนจะเป็นไปโดยส อดคล้องก ับกระบวนการตัดสินใจที่ใช้เหตุผลด ังกล่าวข ้างต้น
นักท ฤษฎีก ารต ัดสินใจท ี่ม ีพ ื้นฐ านท างจ ิตวิทยา มีค วามส นใจแ ตกต ่างไปจ ากน ักท ฤษฎีก ารต ัดสินใจ
ทีม่ พี ื้นฐ านท างเศรษฐศาสตร์ โดยธ รรมชาตขิ องภ ูมหิ ลังข องน ักท ฤษฎที ีม่ พี ื้นฐ านท างจ ิตวิทยาจ ะเกี่ยวข้องก ับ
พฤตกิ รรมก ารต ดั สนิ ใจท มี่ รี ากฐานท างจ ติ วทิ ยา การต ดั สนิ ใจเปน็ พ ฤตกิ รรมเฉพาะท นี่ �ำ มาศ กึ ษาแ ละว เิ คราะห์
นักท ฤษฎีเหล่าน ี้ไม่ค ิดว ่าการตัดสินใจเป็นการกระทำ�ที่ใช้เหตุผลอย่างเต็มที่ พวกเขาเห็นว ่าการตัดสินใจเป็น
พฤติกรรมท ี่เกี่ยวพ ันก ับก ารเลือกแ ละก ารใช้ด ุลพินิจ ซึ่งแ ต่ละค นม ีพ ฤติกรรมก ารต ัดสินใจแตกต ่างก ัน ตาม
พื้นฐานท างสติปัญญา กลุ่มที่ต นเป็นส มาชิก ข้อมูลที่ได้ร ับ วัฒนธรรมและส ภาพแวดล้อม ฯลฯ
