Page 44 - ทฤษฎีและแนวปฏิบัติในการบริหารการศึกษา หน่วยที่ 6
P. 44
6-34 ทฤษฎีและแนวปฏิบัติในการบริหารการศึกษา
เรื่องท่ี 6.3.2 ตวั แบบการต ดั สนิ ใจท างการบ รหิ าร
1. การก ำ�หนดของตวั แบบ
เมื่อตัวแบบการตัดสินใจแบบคลาสสิกไม่เป็นประโยชน์ต่อการนำ�มาใช้จริงนักจึงได้มีแนวคิดใน
การพัฒนาต ัวแ บบก ารตัดสินใจอ ื่นๆ ขึ้นมา เฮอร์เบิร์ท เอ. ไซม อน เป็นค นแรกท ี่เสนอตัวแ บบการตัดสินใจ
ทางการบ ริหารที่เน้นก ลยุทธ์แห่งค วามพ ึงพ อใจ (The Administrative Model: A Satisfying Strategy)
เพื่อห าทางเลือกท ี่ก่อให้เกิดความพึงพอใจมากกว่าท างเลือกท ี่จะให้ประโยชน์สูงสุด
2. ความเชอื่ พ้นื ฐ าน
ตัวแ บบการตัดสินใจทางการบริหารม ีค วามเชื่อพ ื้นฐาน 6 ประการ คือ
2.1 ความเชื่อท ี่ 1 ธรรมชาติของก ารต ัดสินใจเป็นสิ่งที่ก ระทำ�สิ่งที่เป็นไปไม่ได้ให้เป็นไปได้ และก าร
ตัดสินใจเป็นว ัฏจักรต ามธ รรมชาติ เป็นกร ะบ วนก ารท ี่ย ืดหยุ่นท ี่แ ก้ป ัญหาบ างอ ย่างแ ละแ ทรกแซงป ัญหาบ าง
อย่าง จนบางครั้งก่อให้เกิดปัญหาตามมา แต่ประสบการณ์ท ี่ใช้ในการแก้ปัญหาครั้งก่อน จะมีส่วนช่วยแก้
ปัญหาท ี่เกิดขึ้นต ามมาได้
ตามค วามเชื่อน ี้ การต ัดสินใจเป็นเรื่องข องก ารค าดก ารณ์ส ิ่งท ีจ่ ะก ระทำ�หรือเกิดข ึ้นในอ นาคต ซึ่งแ ม้
ผู้ตัดสินใจจะยึดหลักเหตุผล ข้อมูล และข้อเท็จจริงมากเพียงใด แต่ก็อาจเกิดข้อมูลผิดพลาดได้ เนื่องจาก
สถานการณ์เปลี่ยนแปลงไปหรือการตัดสินใจนั้นไปกระทบผลประโยชน์ของผู้อื่นจนต้องมีการทบทวนและ
ตัดสินใจใหม่ การตัดสินใจจึงมีธรรมชาติเป็นกระบวนการที่ยืดหยุ่น และเกิดขึ้นต่อเนื่องสัมพันธ์กัน และ
เป็นกร ะบวนก ารที่ข ึ้นอ ยู่กับฐานท ี่ก ่อให้เกิดความส มดุลระหว่างผ ู้ตัดสินใจ และผู้ที่ได้รับผลกร ะท บจากก าร
ตัดสินใจน ั้น
2.2 ความเชื่อที่ 2 การบ ริหารเป็นการดำ�เนินการตามกระบวนการต ัดสินใจ (คือมีข ั้นตอนท ี่ต่อเนื่อง
และข ึ้นต ่อก ันแ ละกัน) ซึ่งกระทำ�โดยบุคคลคนเดียวห รือก ลุ่มค นตามบ ริบทข ององค์การ
ตามความเชื่อนี้การบริหารและการตัดสินใจเป็นเรื่องที่มีความสัมพันธ์กัน เป็นการดำ�เนินการที่มี
ความต ่อเนื่องที่มุ่งผดุงรักษาค วามสัมพันธ์ภายในอ งค์การโดยเฉพาะร ะหว่างผ ู้บริหารแ ละผู้ใต้บังคับบัญชา
และเพื่อผ ลป ระโยชน์ข องอ งค์การโดยก ารช ่วยพัฒนาการบ ริหารและขยายบ ริการเพื่อแ ข่งขันก ับองค์การอ ื่น
2.3 ความเชื่อท ี่ 3 แมก้ ารต ัดสินใจโดยใช้เหตุผลอ ย่างเต็มท ีจ่ ะเป็นส ิ่งท ีเ่ป็นไปไมไ่ด้ก ็ตาม แต่ม นุษย์
ก็พ ยายามจ ะต ัดสินใจโดยฝึกการใช้เหตุผลมากท ี่สุดเท่าที่จ ะทำ�ได้
ตามค วามเชื่อน ี้ การบ ริหารท ี่ด ีค วรด ำ�เนินก ารโดยใช้ห ลักเหตุผลม ากท ี่สุด แต่ก ารต ัดสินใจก ็ไม่อ าจ
ใช้ห ลักเหตุผลได้ในทุกกรณี เพราะม ีทางเลือกจ ำ�นวนม ากท ี่คาดก ารณ์ผ ลท ี่จ ะเกิดข ึ้นได้ย าก และเหตุการณ์
ในอนาคตเป็นเรื่องที่ไม่แน่นอนและไม่อาจใช้เหตุผลประกอบการตัดสินใจได้อย่างสมบูรณ์ นักบริหารจึง
ต้องเลือกตัดสินใจ โดยอาศัยความพึงพอใจมาแทนที่การใช้เหตุผล กล่าวคือ เลือกทางเลือกที่ดีที่สุดจาก
ทางเลือกท ี่ตนพ อใจมากท ี่สุด
