Page 60 - ทฤษฎีและแนวปฏิบัติในการบริหารการศึกษา หน่วยที่ 6
P. 60
6-50 ทฤษฎีและแนวปฏิบัติในการบริหารการศึกษา
เรื่องที่ 6.4.2 การเปดิ โอกาสให้บุคลากรม ีสว่ นร่วมในการต ดั สินใจ
การเปิดโอกาสให้บคุ ลากรมีส ่วนร ่วมในการต ัดสินใจ
เนื่องจากก ารบ ริหารก ารศ ึกษาม ีล ักษณะท ีแ่ ตกต ่างจ ากก ารบ ริหารก ิจการอ ย่างอ ื่น กล่าวค ือ เป็นการ
บริหารงานที่มีจุดเน้นอ ยู่ท ี่การพัฒนาบุคคล มีก ารด ำ�เนินง านเป็นข ั้นเป็นต อน ใช้ร ะยะเวลาด ำ�เนินก าร และ
เป็นไปโดยหวังผลร ะยะย าว การดำ�เนินกิจกรรมเป็นไปโดยมิได้หวังผลก ำ�ไรในร ูปตัวเงินหรือในเชิงป ริมาณ
เป็นการด ำ�เนินง านท ี่เป็นผ ลง านในเชิงค ุณภาพเป็นป ระการส ำ�คัญ ดังน ั้น การป ระเมินผ ลโดยเปรียบเทียบผ ล
ที่ได้ร ับในเชิงจ ำ�นวนและต ัวเงินจึงไม่อาจจะก ระทำ�ได้เหมือนก ารด ำ�เนินกิจการท างธุรกิจอื่นๆ และเนื่องจาก
การบริหารการศึกษาเป็นเรื่องของการพัฒนาบุคคลเพื่อสังคมในอนาคต การดำ�เนินงานจึงมีความเกี่ยวพัน
ถึงบุคคลหลายฝ่าย ไม่ว่าจะเป็นผู้ป กครอง นักเรียนผู้นำ�ชุมชน บุคลากรของโรงเรียน เจ้าหน้าที่ของรัฐอ ื่นๆ
รวมท ั้งผ ู้ป ระกอบก ารธ ุรกิจอ ุตสาหกรรมท ี่อ ยู่ในท ้องถ ิ่น ความเกี่ยวพ ันด ังก ล่าวป รากฏอ อกม าในร ูปข องก าร
รับฟังความค ิดเห็น การให้เข้ามาม ีส่วนร ่วมก ำ�หนดนโยบายก ารบริหาร และการให้ค วามส นับสนุน ทั้งนี้เพื่อ
ใหก้ ารจ ดั การศ กึ ษาส อดคลอ้ งก บั ค วามต อ้ งการข องบ คุ คลแ ละข องส งั คม ทัง้ ท างด า้ นว ชิ าการแ ละว ชิ าชพี ต ลอด
จนก ารประพฤติปฏิบัติ และคุณธรรม จริยธรรมข องนักเรียน นิสิตน ักศึกษา
ด้วยลักษณะพิเศษของการบริหารการศึกษาดังกล่าว จึงมีผลทำ�ให้มีการจัดระบบการบริหารที่เปิด
โอกาสให้บุคลากรและประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมในการบริหารและการตัดสินใจ ปัญหาสำ�คัญที่ควรนำ�มา
พิจารณาก ็ค ือ เมื่อใดถึงจ ะค วรให้บ ุคลากรเข้าม ีส่วนร่วมในก ารตัดสินใจ บทบาทและข อบเขตของการมีส ่วน
ร่วมในการตัดสินใจควรจะเป็นเช่นไร ควรจะจัดกลุ่มตัดสินใจอย่างไร และบทบาทของผู้บริหารควรจะเป็น
อย่างไร
1. ขอบเขตของการให้บุคลากรมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ คำ�ถามที่ว่าภายใต้สถานการณ์เช่นใด
จึงจะให้ผู้ใต้บังคับบ ัญชาม ีส่วนร่วมในการตัดสินใจ ซึ่งโดยทั่วไปแ ล้ว ผู้ใต้บ ังคับบัญชาจ ะม ีค วามตั้งใจแ ละ
ยอมรับก ารช ี้นำ�ทางการบ ริหารบ างอ ย่างโดยไม่มขี ้อโตแ้ ย้ง ขอบเขตข องก ารม สี ่วนร ่วมในก ารต ัดสินใจของเขา
ก็ค ือ ขอบเขตท ี่ผ ู้บ ริหารกำ�หนดห รือเปิดโอกาสให้เขาม ีส ่วนร ่วม ซึ่งอ าจจ ะเป็นไปตามข ้อก ำ�หนดในกฎหมาย
กฎ ระเบียบ ประเพณีปฏิบัติที่เป็นมาและก ารเห็นพ ้องต้องกันระหว่างผ ู้บริหารและบ ุคลากรในเรื่องข อบเขต
ของการตัดสินใจร่วมกันในแต่ละเรื่อง ขอบเขตดังกล่าวเรียกว่าขอบเขตของการยอมรับตามแนวคิดของ
ไซม อน (Simon, 1976: 133) ซึ่งส ามารถน ำ�มาใช้เป็นประโยชน์ได้
เอ็ดวิน เอ็ม บริดเจส (Edwin M. Bridges, 1967 อ้างใน Hoy and Miskel, 1991: 328) เสนอ
ความเชือ่ พ ืน้ ฐ านเกีย่ วก บั ข อบเขตข องก ารร ว่ มต ดั สนิ ใจข องบ คุ ลากร 2 ประการ ดงั นี้ 1) หากเรือ่ งใดท บี่ คุ ลากร
มีผลประโยชน์หรือมีความเกี่ยวข้อง รวมทั้งมีความรู้ความชำ�นาญในเรื่องนั้นแล้ว ผู้บริหารก็ควรจะให้ครู
และบ ุคลากรม ีส ่วนร ่วมในก ารตัดสินใจ แต่ห ากเรื่องใดบ ุคลากรไม่มีผ ลประโยชน์หรือความเกี่ยวข้องต ลอด
จนไม่มีความรู้ความชำ�นาญในเรื่องนั้น ผู้บังคับบัญชาก็ไม่ควรจะให้บุคลากรเข้ามีส่วนร่วมในการตัดสินใจ
และบุคลากรเองก็ไม่มีค วามป ระสงค์ห รือเต็มใจจะเข้าร ่วมก ารต ัดสินใจ
