Page 36 - แนวคิดทางการแนะแนวและทฤษฎีการปรึกษาเชิงจิตวิทยา หน่วยที่ 3
P. 36
3-26 แนวคิดทางการแนะแนวและทฤษฎีการปรึกษาเชิงจิตวิทยา
ทำ�งานร ่วมก ับผ ู้อ ื่นได้อ ย่างร าบร ื่นแ ละม ีป ระสิทธิภาพ ดังน ั้น จิตวิทยาพ ัฒนาการจ ึงม ีค วามส ำ�คัญค รอบคลุม
อย่างก ว้างขวาง ดังต ัวอย่างท ี่ผ ู้เขียนรวบรวมค วามส ำ�คัญของจิตวิทยาพ ัฒนาการไว้ ดังนี้
อังคณาภรณ์ ประทุมม าศ (2008) ได้ก ล่าวถ ึงความสำ�คัญของจิตวิทยาพ ัฒนาการ โดยสรุปว่า
1) จิตวิทยาพัฒนาการช่วยให้เกิดแรงจูงใจในการที่จะเข้าใจลักษณะของพัฒนาการในระยะเวลา
ต่างๆ ว่าเป็นอย่างไร และจะม ีส ่วนช ่วยในก ารแ ก้ไขและเข้าใจปัญหาที่เกิดข ึ้น ตามค วามเหมาะสมของแ ต่ละ
อายุ ทั้งนี้เพราะว่า ในการที่เราจะเข้าใจลักษณะต่างๆ ได้นั้นจะต้องอาศัยปัจจัยหลายอย่างช่วยกัน เช่น
ประสบการณ์ในช ีวิต การได้ม ีโอกาสพบปะพูดคุยก ับบ ุคคลต่างๆ
2) จิตวิทยาพัฒนาการช่วยให้บุคคลสามารถปรับตัวให้เข้ากับความยากลำ�บากของการพัฒนาการ
ในแต่ละช ่วงอายุว่าม ีความแ ตกต่างก ันได้เป็นอย่างดี เช่น ในวัยช รา คนชราจ ะได้รับอ ิทธิพลแ ละปัญหาต่างๆ
หล่อห ลอมบ ุคลิกภาพ ความร ู้สึกน ึกคิด มาต ั้งแตแ่ รกเกิด ดังน ั้นป ระสบการณท์ ีแ่ ต่ละค นไดร้ ับน ั้นจ ะแ ตกต ่าง
กันออกไป สิ่งสำ�คัญยิ่ง คือ ประสบการณ์ที่แต่ละคนได้รับจะเป็นตัวหล่อหลอมให้บุคคลนั้นมีบุคลิกภาพ
และความเป็นเอกลักษณ์เป็นของตนเองและจะไม่เหมือนบุคคลอื่น ซึ่งจัดว่าการที่บุคคลมีการยอมรับและ
เข้าใจต นเอง (Self Actualization) นั้นย ่อมมีความแ ตกต่างก ัน
ดว้ ยเหตนุ จี้ ดุ ม ุง่ ห มายข องก ารศ กึ ษาว ชิ าจ ติ วทิ ยาพ ฒั นาการ จงึ ม จี ดุ ม ุง่ ห มายท สี่ อดคลอ้ งก บั ห ลกั ก าร
ทางวิทยาศ าสตร์อื่นๆ นั่นค ือ
1) เพื่อก ารบ รรยาย (Description) ในก ารบ รรยายน ี้จ ะเป็นการเสาะแ สวงหาค วามร ู้เพื่อให้ส ามารถ
ที่จะบอกเล่ากันต่อๆ ไปได้ อันเป็นความรู้ และเพื่อจะได้นำ�เอาความรู้นั้นไปใช้ให้เป็นประโยชน์ต่อไป ซึ่ง
ลักษณะดังกล่าว จะเป็นการบอกเล่าว่า ใคร ทำ�อะไร ที่ไหน
2) เพื่อการอ ธิบาย (Explanation) เพื่อเป็นการเสาะแสวงหาค วามร ู้และเข้าใจในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง
อนั ส ามารถอ ธบิ ายป รากฏการณใ์ นส ิง่ ท เี่ ราไมร่ ู้ จงึ ม คี วามจ �ำ เปน็ อ ยา่ งย ิง่ ท จี่ ะต อ้ งพ ยายามอ ธบิ าย หรอื ใหค้ วาม
กระจ่างว ่า ปรากฏการณ์นั้นเกิดได้อย่างไร มีอะไรเป็นสาเหตุ ผลที่ต ามม าควรจ ะประกอบด้วยส ิ่งใดบ ้าง
3) เพื่อการทำ�นาย (Prediction) เป็นการพ ยากรณ์ ซึ่งม ีความส ำ�คัญย ิ่งก ว่าก ารอธิบาย ทั้งนี้เพราะ
การทำ�นายนั้นจะเป็นการทำ�นายเพื่อต้องการอธิบายในสิ่งที่ยังไม่เกิดขึ้น อันเป็นการบอกกล่าวล่วงหน้าว่า
เมื่อไรจะมีเหตุการณ์เกิดขึ้น เมื่อเกิดขึ้นแล้วผลจะเป็นอย่างไร เวลาไหน ซึ่งการที่เราสามารถทำ�นายได้นี้
นับว ่ามีป ระโยชน์ต ่อม นุษย์เป็นอ ันม าก
4) เพื่อการควบคุม (Control) เป็นการที่ผู้รู้จะสามารถนำ�เอาความรู้นั้นไปใช้ให้เกิดประโยชน์
อย่างส ูงสุดโดยก ารปรับปรุงธรรมชาติ สภาพท างส ังคม และบ ุคคลให้อยู่ในต ามแนวทางท ี่ต นปรารถนา การ
ควบคุมดังกล่าวจึงน ับว่ามีค วามส ำ�คัญไม่น้อย
กล่าวโดยสรุปแล้ว จิตวิทยาพัฒนาการมีความสำ�คัญยิ่งต่อการศึกษาและทำ�ความเข้าใจมนุษย์ใน
ท ุกช่วงว ัย ทั้งนี้เราส ามารถใช้ค วามรู้ทางจิตวิทยาพ ัฒนาการเพื่อการเตร ีย มก ารต่างๆ ทั้งในก ารป ้องกันแ ก้ไข
หรอื ส ง่ เสรมิ พ ฒั นาการท กุ ด า้ นข องบ คุ คล ชว่ ยใหเ้ ขา้ ใจป ญั หา ความต อ้ งการ และค วามแ ตกต า่ งข องบ คุ ลกิ ภาพ
ความค ิด และเจตคติของบุคคลในช่วงว ัยที่แตกต่างกันด้วย
