Page 43 - ทฤษฎีและแนวปฏิบัติในการบริหารการศึกษา หน่วยที่ 2
P. 43
ทฤษฎีระบบ 2-33
เร่อื งที่ 2.2.5 ข้อวจิ ารณ์ทฤษฎรี ะบบทั่วไป
ขอ้ วิจารณท์ ฤษฎีระบบทว่ั ไป
ทฤษฎีระบบทั่วไปมีประโยชน์ต่อการบริหารดังที่ได้เสนอในแนวทางการประยุกต์แล้ว โดยสรุป
ผู้บริหารที่ยึดทฤษฎีระบบทั่วไปเป็นหลักจะเป็นผู้ที่ทำ�งานอย่างเป็นระบบ ยึดวัตถุประสงค์เป็นที่ตั้ง มอง
ปญั หาหลายแงห่ ลายมมุ เขา้ ใจธรรมชาตขิ องความเปลีย่ นแปลง เหน็ ประโยชนข์ องนโยบายและแผน ตระหนกั
ในความสัมพันธ์ของกลุ่มต่างๆ และแสวงหาผลย้อนกลับเพื่อการพัฒนางานให้มีคุณภาพและประสิทธิภาพ
ในด้านการวิจัย ทฤษฎีระบบทั่วไปให้ข้อเสนอ (propositions) ที่เป็นประโยชน์ในการตั้งสมมติฐาน
(hypothesis) มิลเลอร์ (Miller, 1978) ได้เสนอข้อเสนอของทฤษฎีระบบทั่วไปทั้งหมด 173 ข้อ จากข้อ
เสนอเหล่านี้ นักวิจัยสามารถนำ�ไปกำ�หนดเป็นสมมติฐานในการวิเคราะห์ระบบต่างๆ ได้ ยกตัวอย่างข้อเสนอ
บางข้อ ดังนี้
ยิ่งมีทรัพยากรสำ�หรับระบบมากเพียงใด ความขัดแย้งระหว่างระบบย่อยหรือส่วนย่อยของระบบ
ก็ยิ่งน้อยเพียงนั้น
ยิ่งส่วนต่างๆ ของระบบมีจำ�นวนเพิ่มมากขึ้นเพียงใด ความขัดแย้งระหว่างระบบย่อยหรือส่วนย่อย
ของระบบ ก็ยิ่งน้อยเพียงนั้น
ยิ่งส่วนต่างๆ ของระบบมีจำ�นวนเพิ่มมากขึ้นเพียงใด แต่ละส่วนก็จะทำ�งานเฉพาะเรื่องมากขึ้นเพียง
นั้น ซึ่งจะยังผลให้ส่วนต่างๆ พึ่งพาอาศัยกันมากขึ้นในการทำ�งานในกระบวนการที่สำ�คัญร่วมกัน
นักวิจัยอาจนำ�ข้อเสนอทั้ง 2 ข้อนี้ไปกำ�หนดเป็นสมมติฐานในการวิจัยเกี่ยวกับโรงเรียน วิทยาลัย
หรือมหาวิทยาลัย หรือสถาบันการศึกษาประเภทต่างๆ ตัวอย่างเช่น ในการวิจัยเกี่ยวกับโรงเรียน ผู้วิจัยอาจ
กำ�หนดสมมติฐานว่า ยิ่งโรงเรยี นมที รัพยากรมากเพียงใด ความขดั แย้งระหว่างหน่วยตา่ งๆ ในโรงเรียนกย็ ิ่งมี
น้อยเพียงนั้น สมมติฐานข้อที่ 2 ก็สามารถตั้งได้เช่นกัน การเก็บรวมรวมข้อมูลจากโรงเรียนจะทำ�ให้สามารถ
ปฏิเสธหรือยอมรับสมมติฐานได้ ทฤษฎีระบบทั่วไปจึงเป็นประโยชน์ในฐานะเป็นกรอบของการวิจัย
แต่ทฤษฎีระบบก็มีข้อโต้แย้ง กลุ่มโต้แย้งที่สำ�คัญได้แก่ กลุ่มที่ยึดถือตัวแบบองค์การเชิงอัตวิสัย
(subjective model) กลุ่มที่ยึดถือตัวแบบองค์การเชิงความไม่ชัดเจน (ambiguity model) และกลุ่มที่
ถือว่าส่วนต่างๆ ของระบบอยู่กันแบบหลวมๆ (loose coupling)
กลุ่มแรกนำ�โดยกรีนฟีลด์ (T.B. Greenfield) กรีนฟีลด์คัดค้านทฤษฎีระบบ เขากล่าวว่า เราพูดถึง
องค์การเสมือนหนึ่งองค์การมีอยู่จริง (Greenfield, 1984: 63) ทฤษฎีองค์การถือว่าองค์การมีลักษณะเป็น
รูปธรรมที่สามารถแยกออกได้จากการรับรู้และความเชื่อของผู้อยู่ในองค์การ ทฤษฎีองค์การมองธรรมชาติ
ของความเจริญแบบง่ายๆ เป็นเสมือนหนึ่งตาบอดคลำ�ช้าง ตามความเห็นของกรีนฟีลด์ ทฤษฎีองค์การจึง
เป็นทฤษฎีที่ไม่ดี (Bush, 1986: 90) กรีนฟีลด์วิจารณ์ว่า (Greenfied, 1973: 571)
