Page 68 - ทฤษฎีและแนวปฏิบัติในการบริหารการศึกษา หน่วยที่ 2

2-58 ทฤษฎีและแนวปฏิบัติในการบริหารการศึกษา

แบบการวิเคราะห์ลักษณะการบริหารขององค์การ (สุรัฐ ศิลปอนันต์ 2520) โดยได้แปลแบบสอบถามทั้ง 51
ข้อ และอธิบายวิธีการใช้ไว้อย่างเด่นชัด

เครื่องมือที่น่าสนใจอีกชุดหนึ่งคือ ภาพฉายของโรงเรียน (the profile of a school) เครื่องมือชุดนี้
มีหลายฉบับ ซึ่งสามารถใช้กับกลุ่มครู ผู้บริหารนักเรียน ผู้ปกครอง รวมถึงผู้บริหารระดับเขตการศึกษา ซึ่ง
สามารถทำ�ให้วัดระบบบริหารของสถานศึกษาและของเขตพื้นที่การศึกษาได้เป็นอย่างดี (Lunenberg and
Ornstein, 2004: 55)

เรื่องท่ี 2.5.2 แนวทางในการประยกุ ต์ทฤษฎี

ทฤษฎีของลิเคอร์ทมีประโยชน์ในการ
1) วิเคราะห์ลักษณะการบริหารขององค์การ
2) วิเคราะห์ลักษณะการบริหารของโรงเรียนและเขตพื้นที่การศึกษา และ
3) การพัฒนาองค์การ

1. การวิเคราะหล์ ักษณะการบริหารขององคก์ าร

ดังได้กล่าวมาแล้วว่า มีเครื่องมือวัดลักษณะการบริหารขององค์การ (Profile of Organizational
Characteristics) ซึ่งมีกระทงคำ�ถาม 51 ข้อ คำ�ถามทั้งหมดนี้มาจากองค์ประกอบ 8 ประการของระบบการ
บริหาร เมื่อนำ�เครื่องมือนี้ไปศึกษาองค์การใดองค์การหนึ่งก็จะทำ�ให้ทราบว่า ลักษณะการบริหารขององค์การ
นั้นเป็นอย่างไร เป็นระบบ 1, 2, 3 หรือ 4 โดยดูจากช่วงคะแนนจากการวิเคราะห์ ผลของการวิเคราะห์ทำ�ให้
เราสรุปได้ว่า ลักษณะการบริหารขององค์การนั้นเป็นอย่างไร มีประสิทธิภาพหรือไม่

สุรัฐ ศิลปอนันต์ (2520: 249) ได้สรุปว่า

องคก์ ารทีจ่ ดั ระบบรหิ ารคอ่ นขา้ งไปขา้ งขวา (ไปทางระบบ 4) เปน็ องคก์ ารทีม่ ปี ระสทิ ธภิ าพสงู สามารถ
บริหารงานได้เป็นผลสำ�เร็จ คนในหน่วยงานก็พอใจได้ทั้งงานและนํ้าใจคน

ส่วนหน่วยงานที่บริหารตามระบบที่ค่อนข้างมาทางซ้าย (ไปทางระบบ 1) มีแนวโน้มที่จะทำ�ให้สิ้น
เปลอื งคา่ ใชจ้ า่ ยในการด�ำ เนนิ งานมากกวา่ ไดผ้ ลผลติ นอ้ ยกวา่ ลกู จา้ งคนงานมรี ายไดต้ ํา่ กวา่ และคนในองคก์ าร
จะมีทัศนคติไม่ดีต่อองค์การ ต่างคนต่างก็ไม่สบายใจ (สุรัฐ ศิลปอนันต์ 2520: 249)

เครื่องมือวัดลักษณะการบริหารขององค์การนี้ นอกจากจะใช้วัดสภาพการบริหารในปัจจุบันแล้ว ยัง
สามารถวัดลักษณะการบริหารที่พึงประสงค์ในอนาคตด้วย