Page 65 - การวิจัยและสถิติทางการศึกษา หน่วยที่ 6
P. 65
การส ร้างเครื่องม ือวัดด้านพ ุทธิพิสัย 6-55
กลุ่มท่ี 2 เป็นคำ�ที่แสดงลักษณะของการคิด ซึ่งใช้ในลักษณะเป็นคำ�วิเศษณ์ เช่น คิดกว้าง
คิดถ ูก คิดค ล่อง คิดร อบคอบ ซึ่งค ำ�ไมไ่ดแ้ สดงออกถ ึงพ ฤติกรรมห รือก ารกร ะท ำ�โดยตรง แตส่ ามารถต ีความ
ไปถ ึงพ ฤติกรรมหรือก ารกระทำ�ประการใดป ระการห นึ่ง หรือห ลายประการร วมกัน ดังนั้น จึงเรียกค ำ�กลุ่มน ี้
ว่า ลกั ษณะการคิด
กลมุ่ ท ี่ 3 เปน็ ค �ำ ทแี่ สดงล กั ษณะก ารค ดิ เชน่ เดยี วก บั ก ลุม่ ท ี่ 2 แตเ่ ปน็ ค �ำ ทคี่ รอบคลมุ พ ฤตกิ รรม
หรือการกระทำ�หลายประการที่สัมพันธ์กันเป็นลำ�ดับขั้นตอน คือ เป็นคำ�ที่มีความหมายถึงกระบวนการใน
ระดับที่สูงกว่าหรือมากกว่า หรือซับซ้อนกว่าลักษณะการคิด การคิดที่ต้องอาศัยพฤติกรรมหรือการกระทำ�
หรือท ักษะจำ�นวนม ากน ี้ จัดให้อยู่ในก ลุ่มข อง กระบวนการค ดิ
2. มิติข องก ารคดิ ทิศนา แขมม ณี และคณะ (2543: 93-97) ได้จัดมิติของการค ิดไว้ 6 มิติ เพื่อเป็น
กร อบความคิดในการพัฒนาค วามส ามารถท างการค ิดข องเด็กและเยาวชนต ่อไป ดังร ายล ะเอียดต่อไปน ี้
2.1 มิติด้านข้อมูลหรือเนื้อหาที่ใช้ในการคิด ในการคิดบุคคลไม่สามารถคิดโดยไม่มีเนื้อหา
ของการคิดได้ เพราะการคิดเป็นกร ะบ วนการ การคิดจึงต้องม ีก ารคิดอะไร ควบคู่ไปกับก ารค ิดอย่างไร
2.2 มิติด้านคุณสมบัติที่เอ้ืออำ�นวยต่อการคิด ในการคิดพิจารณาเรื่องใดๆ โดยอาศัยข้อมูล
ต่างๆ คุณสมบัติส ่วนตัวบางป ระการม ีผ ลต่อการคิดแ ละคุณภาพข องการคิด เช่น คนท ี่มีใจก ว้าง ย่อมย ินดี
ที่จะร ับฟ ังข้อมูลจากหลายฝ่าย จึงอ าจจะได้ข ้อมูลมากกว่าค นที่ไม่รับฟัง ซึ่งข ้อมูลเหล่านี้จะม ีผ ลต ่อการค ิด
ช่วยให้การค ิดพิจารณาเรื่องต ่างๆ มีค วามร อบคอบขึ้น
2.3 มิติด้านทักษะการคิด ในการคิดบุคคลจำ�เป็นต้องมีทักษะพื้นฐานหลายประการในการ
ดำ�เนินก ารค ิด เช่น ความสามารถในการส ังเกต การรวบรวมข ้อมูล และก ารต ั้งสมมติฐาน เป็นท ักษะพ ื้นฐาน
ในก ระบวนการค ดิ แ กป้ ัญหา ทกั ษะท เี่ ปน็ ท ักษะก ารค ดิ ข ั้นพ ืน้ ฐ านจ ะม ลี กั ษณะเป็นท ักษะย อ่ ยท ีม่ กี ระบวนการ
หรือขั้นตอนในการคิดไม่มาก ส่วนทักษะที่มีกระบวนการหรือขั้นตอนมากและซับซ้อน ส่วนใหญ่จะต้องใช้
ทักษะหลายท ักษะผสมผ สานก ัน เรียกว ่า ทักษะการค ิดขั้นส ูง
2.4 มติ ิดา้ นลกั ษณะก ารค ดิ เป็นป ระเภทข องก ารคิดที่แ สดงล ักษณะเฉพาะที่ช ัดเจน ลักษณะ
การค ดิ แ ตล่ ะล กั ษณะจ ะอ าศยั ท กั ษะบ างป ระการ และม กี ระบวนการห รอื ข ัน้ ต อนก ารค ดิ ไมม่ ากน กั ถา้ ล กั ษณะ
การค ิดท ี่มีก ระบวนการหรือขั้นต อนท ี่มากแ ละซับซ้อน เรียกว ่า กระบวนการคิด
2.5 มิตดิ ้านก ระบวนการค ดิ กระบวนการค ิดเป็นการค ิดท ี่ป ระกอบด ้วยล ำ�ดับข ั้นต อนในก าร
คิด ซึ่งม ีม ากบ ้าง น้อยบ ้างแ ล้วแ ต่ค วามจำ�เป็นของก ารค ิดแ ต่ละล ักษณะ และในแ ต่ละข ั้นต อนข องก ารด ำ�เนิน
การคิดจำ�เป็นต ้องอาศัยทักษะก ารค ิดทั้งข ั้นพื้นฐ านแ ละข ั้นสูงต ามความเหมาะสม
2.6 มิติด้านการควบคุมและประเมินการคิดของตนเอง การควบคุมการรู้คิดของตนเอง
หมายถ ึง การร ู้ตัวถ ึงค วามค ิดข องต นเองในก ารกระทำ�อะไรอ ย่างใดอ ย่างห นึ่ง การป ระเมินก ารค ิดข องต นเอง
และใชค้ วามร ูน้ ั้นในก ารค วบคุมห รอื ป รับก ารกร ะท �ำ ของต นเอง การค ดิ ในล ักษณะน มี้ ผี เู้ รียกว า่ การค ดิ อ ย่างม ี
ยุทธศาสตร์ ซึ่งค รอบคลุมก ารว างแผน การค วบคุม กำ�กับก ารกร ะท ำ�ของต นเอง การต รวจส อบค วามก ้าวหน้า
และการประเมินผล
