Page 37 - หลักการและแนวคิดทางการปฐมวัยศึกษา
P. 37
วิวัฒนาการข องการป ฐมวัยศ ึกษา 1-27
หลกั ก ารส อนท ่ีส�ำ คญั ของโคเมน ิอุส
หลักก ารสอนท ี่ส ำ�คัญข องโคเมนิอ ุส (ชัยยงค์ พรหมว งศ์ 2543) มีดังต ่อไปนี้
1. ใช้ว ิธีการส อนโดยเลียนแบบธรรมชาติ เนื้อหาสาระต้องจ ัดให้เหมาะสมก ับว ัยของผู้เรียน
2. ควรเริ่มเรียนจ ากว ัยท ารก และค วรอ อกแบบให้เหมาะส มก ับอ ายุ ความส นใจแ ละค วามส ามารถ
ของผู้เรียน ควรสอนส ิ่งที่ม ีค ุณค่าต่อผู้เรียนท ี่จ ะน ำ�ไปใช้ในชีวิตป ระจำ�วันได้
3. ควรจำ�แนกแ ละเรียงล ำ�ดับเนื้อหาตามค วามยากง ่ายแ ละสอนด ้วยว ิธีก ารอ นุมาน
4. ควรมีแ บบเรียนท ี่มีภาพป ระกอบควบคู่ไปก ับก ารสอน
5. ต้องสอนตามล ำ�ดับความส ำ�คัญก ่อนหลัง เช่น สอนภ าษาแม่ก่อนภาษาต่างป ระเทศ
6. ควรอ ธิบายหลักก ารและแ นวคิด พร้อมกับยกตัวอย่างป ระกอบ
7. ควรส อนการอ่านแ ละเขียนด้วยกัน รวมทั้งสัมพันธ์เนื้อหาวิชาให้ม ากท ี่สุด
8. ควรใช้วิธีก ารสัมผัส โดยหาข องจริงม าให้ผ ู้เรียนศึกษาป ระกอบอธิบาย
9. ควรสอนเนื้อหาแ บบบรรยาย แล้วมีภ าพประกอบทุกเมื่อท ี่ท ำ�ได้
10. ควรเรียนเนื้อหาตามลำ�ดับ ตำ�แหน่ง และความสัมพันธ์กับส ิ่งอ ื่น ไม่ควรส อนเรื่องใดเรื่องห นึ่ง
เพียงอย่างเดียว ควรมีโครงร่างเนื้อหาต ิดไว้บนผ นัง
11. ไม่ควรลงโทษด้วยการเฆี่ยนต ี เมื่อผ ู้เรียนตอบผ ิดหรือส อบตก
12. ควรจ ัดโรงเรียนใหม้ บี รรยากาศร ่าเริง มวี ัสดอุ ุปกรณ์ และม คี รทู ีม่ คี วามเข้าใจผ ู้เรียน ครหู นึ่งค น
อาจส อนได้ห ลายร้อยค นพ ร้อมก ัน เมื่อส อนกลุ่มใหญ่แ ล้วก็ค วรแบ่งเป็นกลุ่มย ่อยๆ
รุสโซ (Rousseau, 1712-1778) เป็นนักปราชญ์ชาวฝรั่งเศส เกิดในประเทศสวิตเซอร์แลนด์ แต่ใช้
ชีวิตส่วนใหญ่อ ยู่ในป ระเทศฝ รั่งเศส
ในปี ค.ศ. 1762 รุสโซได้เขียนหนังสือและตีพิมพ์ออกมาเล่มหนึ่ง ชื่อ เอมิล (Emile) ในหนังสือ
เล่มนี้ได้วิจารณ์ก ารจัดการศ ึกษาในสมัยนั้น ซึ่งม ีลักษณะบังคับ กำ�หนดทักษะพ ื้นฐานในก ารเรียนรู้ ใช้แ บบ
ทดสอบมาตรฐาน และแบ่งกลุ่มเด็กต ามความส ามารถ รุสโซคิดว่าสิ่งเหล่าน ี้ไม่ใช่เป็นธรรมชาติ แต่เป็นการ
ควบคุมธ รรมชาติ จึงได้เสนอแ นวคิดในการจัดการศึกษา ซึ่งม ีความสำ�คัญต่อการศ ึกษาในร ะยะต ่อม า ดังนี้
1. การจัดการศึกษาควรให้สอดคล้องกับธรรมชาติและพัฒนาการของเด็ก รวมทั้งความแตกต่าง
ระหว่างบุคคล รุสโซเชื่อว ่า เด็กไม่ใช่ผู้ใหญ่ตัวเล็กๆ และส ามารถทำ�สิ่งต ่างๆ ได้เหมือนผ ู้ใหญ่ตามค วามคิด
เดิมของคนในสมัยนั้น แต่เด็กก็คือเด็กโดยธรรมชาติ ดังนั้น เด็กจึงควรเติบโตไปตามธรรมชาติ แนวคิดนี้
เป็นแนวคิดใหม่ซึ่งร ุสโซได้เสนอเป็นค นแ รก
2. ทฤษฎีพ ัฒนาการเด็ก รุสโซได้พ ัฒนาทฤษฎีพ ัฒนาการตามล ำ�ดับข ั้นตอน 4 ขั้น โดยเชื่อว ่า การ
ให้การศึกษาควรเริ่มตั้งแต่เด็กแ รกเกิด และดำ�เนินต ่อไปจ นถึงอายุ 25 ปี แต่ในท ี่น ี้จ ะกล่าวเพียง 2 ขั้นแรก
เท่านั้น ขั้นแรกของพัฒนาการคือ ช่วงอายุแรกเกิดถึง 5 ปี ในขั้นนี้เด็กจะเรียนรู้จากกิจกรรมทางร่างกาย
ขั้นท ี่ส องข องพัฒนาการค ือ ช่วงอายุ 5 ถึง 12 ปี ในขั้นนี้เด็กจะเรียนรู้ได้ดีท ี่สุดจากป ระสบการณ์ต รงข องเด็ก
และจากการสำ�รวจสิ่งแวดล้อมรอบตัวเด็ก แนวคิดในเรื่องการเรียนจากประสบการณ์ตรงและการสำ�รวจ
สิง่ แ วดลอ้ มน ี้ ไดร้ บั ก ารส นบั สนนุ จ ากน ักการศ ึกษาในย ุคต อ่ ม าอ ีกห ลายท ่าน อาทิ เปสต าลอส ซ ี เฟร อเบล ดุย
และพีอ าเจต์
