Page 65 - การจัดประสบการณ์การเรียนรู้คณิตศาสตร์
P. 65
กิจกรรมส่งเสริมทักษะและกระบวนการทางคณิตศาสตร์ 9-55
ซึ่งสิ่งนี้จะเป็นสิ่งที่มีค่า เป็นสิ่งที่เป็นความคิดริเริ่ม แปลกใหม่ก็ได้
นอกจากนั้น ครูไม่ควรไปสกัดกั้นความคิดของนักเรียน แม้ว่าคำ�ตอบของนักเรียนนั้นจะดูไม่เข้าท่า
หรือสอดคล้องกับคำ�ถามหรือประเด็นปัญหานั้นก็ตาม ตลอดจนครูควรใช้คำ�ถามที่ยั่วยุความสนใจ คำ�ถาม
ที่ท้าทาย หรือคำ�ถามที่แปลกชนิดคาดไม่ถึง เช่น ถามว่ารถยนต์กับช้อนมีอะไรที่เหมือนกัน เมื่อถูกถามเช่น
นี้นักเรียนก็คงจะงง เพราะรถยนต์กับช้อนเป็นคนละเรื่องที่ไม่เกี่ยวข้องกันเลย แต่เมื่อเริ่มต้นคิดก็จะพบว่า
ทั้งสองสิ่งมีส่วนที่เหมือนกันไม่น้อย เช่น เป็นสิ่งที่ไม่มีชีวิตเหมือนกัน ทำ�ด้วยโลหะเหมือนกัน เคาะแล้วมี
เสียงดังเหมือนกัน เป็นต้น หรือใช้คำ�ถามที่ให้นักเรียนคาดการณ์ภายหน้าว่าจะเกิดอะไรขึ้น เช่น ถ้าโลกขาด
ก๊าซออกซิเจนจะเป็นอย่างไร ในการตอบคำ�ถามนี้ครูควรให้นักเรียนฝึกใช้ความคิดอย่างอิสระ เพื่อคาด
คะเนถึงสิ่งที่ควรจะเกิดขึ้นบนโลก คำ�ตอบที่ได้จะถูกหรือไม่ ครูไม่ควรรีบด่วนสรุป แต่จะต้องเปิดโอกาส
ให้นักเรียนคิดหาคำ�ตอบให้ได้มากที่สุด ซึ่งกระบวนการในขั้นที่ 2 นี้เป็นการฝึกให้นักเรียนมีความคิดริเริ่ม
สร้างสรรค์นั่นเอง
ขัน้ ที่ 3 คิดพจิ ารณา ไตรต่ รอง วเิ คราะห์อยา่ งถีถ่ ว้ น รอบคอบ และสมเหตุสมผล ขั้นตอนนี้ต้องการ
ใหน้ ักเรยี นนำ�ความรู้เดมิ หรือประสบการณ์มาชว่ ยในการคดิ พิจารณา แลว้ วิเคราะห์ความเหมาะสมและความ
สมเหตุสมผลของคำ�ตอบที่ได้จากขั้นที่ 2 ว่า คำ�ตอบใดจะเป็นคำ�ตอบที่เหมาะสม สมเหตุสมผลและดีที่สุด
คำ�ตอบใดที่น่าจะตัดทิ้งไป การคิดในขั้นตอนนี้เราเรียกว่า การคิดอย่างมีวิจารณญาณ
ขั้นที่ 4 ตัดสินใจ ขั้นตอนนี้ต้องการให้นักเรียนตัดสินว่าจะเลือกใช้คำ�ตอบหรือแนวทางใดในการ
แก้ปัญหา ถ้าคำ�ตอบหรือแนวทางที่เลือกไว้ไม่สามารถดำ�เนินการแก้ปัญหาได้ นักเรียนก็อาจย้อนกลับไปดู
คำ�ตอบที่ได้จากขั้นที่ 2 แล้วตัดสินใจเลือกใช้คำ�ตอบหรือแนวทางในการแก้ปัญหาใหม่อีกครั้งก็ได้
กิจกรรมทใี่ ช้ในการเสริมสร้างความคดิ รเิ รมิ่ สร้างสรรค์
ดังที่กล่าวมาแล้วว่า ถ้านักวิทยาศาสตร์และนักคณิตศาสตร์ไม่มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ โลกก็จะ
ไม่มีพัฒนาการทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมากมายอย่างทุกวันนี้ เพื่อให้นักเรียนมีความคิดริเริ่ม
สร้างสรรค์ ครูควรจัดกิจกรรมการเรียนการสอนที่มุ่งเสริมสร้างความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ให้กับนักเรียนของ
ตนดว้ ย กจิ กรรมทีค่ รสู ามารถน�ำ มาใชใ้ นการเสรมิ สรา้ งความคดิ รเิ ริม่ สรา้ งสรรค์ ไดแ้ ก่ กจิ กรรมการแกป้ ญั หา
ปลายเปิด (open ended problem) และกิจกรรมการตั้งปัญหา (posing a problem)
กจิ กรรมการแกป้ ญั หาปลายเปดิ เปน็ กจิ กรรมการเรยี นรูค้ ณติ ศาสตรท์ ีต่ อ้ งการใหน้ กั เรยี นแกป้ ญั หา
ปลายเปิด ซึ่งปัญหาปลายเปิดเป็นปัญหาทางคณิตศาสตร์ที่มีคำ�ตอบมากกว่าหนึ่งคำ�ตอบ หรือมีมากกว่า
หนึ่งกลยุทธ์ในการแก้ปัญหา ปัญหาทางคณิตศาสตร์บางปัญหาอาจมีทั้งคำ�ตอบมากกว่าหนึ่งคำ�ตอบ และมี
มากกว่าหนึ่งกลยุทธ์ในการแก้ปัญหาก็ได้
สำ�หรับ กิจกรรมการตั้งปัญหา เป็นกิจกรรมการเรียนรู้คณิตศาสตร์ที่ต้องการให้นักเรียนคิด
สถานการณ์หรือปัญหาทางคณิตศาสตร์ โดยอาศัยข้อมูลหรือเงื่อนไขที่กำ�หนดมาให้
