Page 17 - สารัตถะและวิทยวิธีทางสังคมศึกษา
P. 17
การพัฒนาห ลักสูตรแ ละก ารอ อกแบบก ารจ ัดการเรียนร ู้วิชาส ังคมศึกษา 10-7
1) การพฒั นามโนมติ มโนม ติ (concept) เป็นแ นวค วามคิดที่สรุปรวบย อดได้จากข้อเท็จจ ริง
ที่แ สดงถ ึงค วามเข้าใจต ่อป รากฏการณ์ห รือส ิ่งใดส ิ่งห นึ่งท ี่เป็นข ้อเท็จจ ริง การ พัฒน ามโมต ิท างส ังคมศาสตร์
ควรให้ผู้เรียนส ามารถนำ�ความร ู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับข ้อเท็จจริงรายล ะเอียด หรือส ภาพ หรือเหตุการณ์ท าง
สังคมม าสัมพันธ์กัน จนส ามารถพัฒนาความเข้าใจเหล่าน ั้นเป็นม โนมติ
2) การพ ฒั นาหลกั การ (generalization) เป็นแนวคิดสรุป หรือข้อความที่แสดงความสัมพันธ์
ระหว่างมโนมติตั้งแต่สองมโนมติขึ้นไป หลักการที่เกิดขึ้นสามารถนำ�ไปใช้เพื่อเข้าใจสถานการณ์ใหม่ได้
ดังนั้น ควรเน้นให้ผู้เรียนมีการพัฒนาหลักการ การเรียนรู้หลักการ หรือการสรุปหลักการ โดยให้ผู้เรียน
สามารถต ีความข ้อมูลแ ละพ าดพิงถ ึงส ิ่งซ ึ่งน อกเหนือจ ากข ้อมูลท ี่ได้ร ับโดยตรงม าเชื่อมโยงค วามส ัมพันธ์ข อง
มโนมติที่เกี่ยวข้อง จนส ามารถหาข้อสรุปท ี่เกี่ยวข้องกับเรื่อง อื่นๆ ได้ อันจะเป็นพื้นฐ านให้เกิดความเข้าใจใน
เรื่องอ ื่นต ่อไป
1.2 จุดหมายด้านคุณธรรม จริยธรรม และค่านิยม หลักสูตรสังคมศึกษาได้ให้ความสำ�คัญแก่
จุดหมายในข้อนี้มาก เพราะการสอนสังคมศึกษามุ่งการพัฒนาผู้เรียนให้เป็นพลเมืองดี มีพฤติกรรมที่
พึงป รารถนา และอ ยู่ร ่วมกับผ ู้อ ื่นอ ย่างมีค วามส ุข มุ่งพ ัฒนาค ่านิยม คุณธรรม จริยธรรมให้แก่ผ ู้เรียน เพื่อ
เป็นพ ลเมืองดีท ี่ม ีคุณภาพข องสังคม ประเทศ และโลก
1.3 จุดหมายด้านทักษะ จุดหมายหรือวัตถุประสงค์ของวิชาสังคมศึกษาอีกประการหนึ่ง คือ
การฝ ึกฝนทักษะให้แ ก่ผู้เรียน ซึ่งถือเป็นเครื่องม ือห รือวิธีก ารที่น ักเรียนจ ะใช้ในก ารดำ�เนินชีวิตต่อไป ดังน ั้น
การกำ�หนดจุดหมายของหลักสูตรจึงต้องเน้นการพัฒนาด้านทักษะ วิชาสังคมศึกษาเน้นทักษะด้านวิชาการ
และทักษะด ้านส ังคม
1) ทักษะด า้ นว ชิ าการ ได้แก่ ทักษะในก ารเรียน เช่น ทักษะก ารอ ่าน การอ ่านแ ละก ารต ีความ
แผนที่ การอ ่านแ ละก ารต ีความก ราฟ แผนภูมิ เป็นต้น และท ักษะก ารคิด เช่น ทักษะการค ิดวิเคราะห์ ทักษะ
การคิดอ ย่างม ีว ิจารณญาณ ทักษะการแ ก้ปัญหา ทักษะก ารตัดสินใจ เป็นต้น
2) ทักษะทางสังคม ได้แก่ ทักษะกระบวนการกลุ่ม เช่น การมีส่วนร่วมในการทำ�งานกลุ่ม
การแสดงความคิดเห็นอย่างสร้างสรรค์ ทักษะการสื่อสาร เป็นต้น และทักษะการดำ�เนินชีวิต เช่น ความมี
มนุษยสัมพันธ์ การม ีค วามร ับผ ิดช อบ การเคารพในก ฎ กติกา การอ ยู่ร ่วมกับผ ู้อื่นอย่างมีความส ุข เป็นต้น
2. จดุ หมายในสว่ นท่ีเปน็ เนอื้ หา
การก �ำ หนดจ ดุ ห มายข องห ลกั สตู รอ กี ส ว่ นห นึง่ คอื การม ุง่ ใหผ้ เู้ รยี นไดเ้ รยี นร ใู้ นส ิง่ ท ถี่ กู ต อ้ ง เหมาะส ม
ดังน ั้น การก ำ�หนดจุดหมายในส ่วนที่เป็นเนื้อหานั้น จึงต้องค ัดเลือก เลือกสรร กลั่นก รองเนื้อหาที่เหมาะส ม
เพื่อให้ผู้เรียนเกิดพฤติกรรมการเรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพ การกำ�หนดจุดหมายในส่วนที่เป็นเนื้อหาจึง
จำ�เป็นต้องม ีค วามรู้เกี่ยวก ับธ รรมชาติผู้เรียน ปรัชญาก ารศึกษาที่ย ึดถือ ธรรมชาติ หรือองค์ความรู้ ตลอดจน
สภาพและลักษณะของสังคม วัฒนธรรม เศรษฐกิจ การเมืองการปกครอง เพื่อนำ�มาป ระกอบการตัดสินใจ
การคัดเลือกเนื้อหาส าระ
