Page 20 - สารัตถะและวิทยวิธีทางสังคมศึกษา
P. 20
8-10 สารัตถะและวิทยวิธีทางสังคมศึกษา
แม้สิ่งแวดล้อมศึกษาจะเป็นแนวทางแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมที่มีความสำ�คัญอย่างยิ่ง (priority solu-
tion) และเป็นความจำ�เป็นเร่งด่วนเพื่อความอยู่รอดของมนุษย์อย่างยั่งยืน อย่างไรก็ตาม สิ่งแวดล้อมศึกษา
ยังไม่ได้รับความสนใจอย่างจริงจังจากโรงเรียน และครู ตลอดจนบุคคลระดับนโยบาย ดังนั้น การพัฒนา
ด้านสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนของชาติ จึงมีความสำ�คัญและควรดำ�เนินการ กล่าวคือ รัฐบาล
ควรจัดให้ประชาชนทุกกลุ่มอายุมีความรู้และทักษะทางสิ่งแวดล้อมศึกษาโดยผ่านสื่ออย่างหลากหลาย และ
ควรนำ�แนวคิดด้านสิ่งแวดล้อม และการพัฒนาไปรวม หรือบูรณาการกับสาระวิชาอื่นๆ ทุกวิชา โดยเฉพาะ
การศึกษาเชิงวิเคราะห์สาเหตุ และแนวทางแก้ปัญหา ควรมีการฝึกอบรมครู และผู้กำ�หนดนโยบายทุกระดับ
หลงั จากศึกษาเนือ้ หาสาระเรอื่ งที่ 8.1.1 แลว้ โปรดปฏบิ ัติกิจกรรม 8.1.1
ในแนวการศกึ ษาหน่วยท่ี 8 ตอนท่ี 8.1 เร่อื งที่ 8.1.1
เรือ่ งที่ 8.1.2 เปา้ หมายของส่งิ แวดลอ้ มศกึ ษา
จากเหตุผลข้างต้น ความสำ�คัญของการแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมจึงอยู่ที่การเปลี่ยนแปลงความเชื่อ
เจตคติ และค่านิยมของบุคคลในสังคม การจัดการสิ่งแวดล้อม (environmental management) ซึ่งถือว่า
เป็นมาตรการสำ�คัญในการแก้ไขปรับปรุงสิ่งแวดล้อมจะบรรลุเป้าหมายที่วางไว้ได้ก็ต่อเมื่อบุคคลในสังคมได้
เปลี่ยนเจตคติใหม่ ได้รับความรู้ใหม่ และมองสิ่งแวดล้อมในแง่มุมใหม่ เพื่อให้พัฒนาไปสู่การมีพฤติกรรม
ที่พึงปรารถนา ดังนั้น การวางเป้าหมายการจัดการสิ่งแวดล้อมนั้น หลักสำ�คัญที่จำ�เป็นต้องพิจารณาประการ
หนึง่ ก็คือ ระบบคา่ นยิ มของบุคคลและสังคม จากแนวคดิ ดังกลา่ วนี้ไดม้ ผี ลสะทอ้ นไปสู่ระบบการศกึ ษา หรอื
สิ่งแวดล้อมศึกษา ซึ่งจะต้องมีบทบาทอย่างสำ�คัญยิ่งต่อการแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อม
ปัจจุบันถึงแม้ว่าบุคคลส่วนใหญ่ได้มองเห็นถึงความสำ�คัญของสิ่งแวดล้อมศึกษา แต่ในแง่มุมของ
การปฏิบัติแล้ว นับได้ว่ายังไม่ประสบผลสำ�เร็จเท่าที่ควร อันเป็นอุปสรรคต่อการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมที่
เกิดขึ้น อย่างไรก็ตาม การที่จะทำ�ให้สิ่งแวดล้อมศึกษาได้บรรลุเป้าหมายทางสิ่งแวดล้อมนั้น จำ�เป็นต้องได้รับ
การผลกั ดนั จากทุกฝา่ ย รวมทัง้ ต้องมกี ารสร้างความรว่ มมอื ในทุกระดับเพือ่ กอ่ ให้เกดิ พลังขับเคลื่อนไดอ้ ย่าง
แท้จริง ทั้งนี้ โดยมีการวางกรอบ (framework) และขอบข่ายร่วมกัน เพื่อให้การดำ�เนินงานเป็นไปในทิศทาง
เดียวกัน ซึ่งจากการประชุมสิ่งแวดล้อมศึกษาในระดับรัฐบาลที่สหภาพโซเวียตนั้น ได้กำ�หนดแนวทางและ
วางหลักการของสิ่งแวดล้อมศึกษาที่ทุกประเทศยอมรับและยึดถือเป็นหลักปฏิบัติไว้หลายประการ กล่าวคือ
1. เปา้ หมายของสิง่ แวดลอ้ มศกึ ษา (environmental education goal) ทีป่ ระชมุ ไดก้ �ำ หนดเปา้ หมาย
ของสิ่งแวดล้อมศึกษาไว้ว่า สิ่งแวดล้อมศึกษาจะต้องเป็นกระบวนการที่ส่งเสริมบุคคลให้มีความตระหนักใน
เรื่องราวความสัมพันธ์ระหว่างเศรษฐกิจ สังคม การเมืองและระบบนิเวศ ทั้งในเมืองและชนบท โดยให้ทุกคน
