Page 33 - สารัตถะและวิทยวิธีทางสังคมศึกษา
P. 33
สิ่งแวดล้อมศึกษา: การประยุกต์ใช้ในการเรียนการสอนสังคมศึกษา 8-23
6. จรยิ ธรรมทางส่ิงแวดลอ้ ม
เปน็ จรยิ ธรรม และรวมถงึ คา่ นยิ มของคนทีก่ ระท�ำ ตอ่ สิง่ แวดลอ้ ม ทัง้ ทีม่ ชี วี ติ และไมม่ ชี วี ติ จรยิ ธรรม
ควรฝังอยู่ในจิตสำ�นึกที่ทำ�ให้คนตระหนักถึงความดี ความไม่ดี ความถูกต้อง และความไม่ถูกต้องในผลการ
กระทำ�ของตนเอง จริยธรรมทางสิ่งแวดล้อม (environmental ethics) หมายรวมถึง การคำ�นึงถึงสิทธิใน
การดำ�รงอยู่ร่วมกันของพืชและสัตว์บนโลกใบนี้โดยไม่ถูกรบกวนหรือทำ�ลาย ขณะเดียวกัน เราต้องตระหนัก
ดว้ ยวา่ คนเปน็ สว่ นหนึง่ ของโซอ่ าหารซึง่ ตอ้ งสมั พนั ธก์ บั สิง่ มชี วี ติ อืน่ ๆ ซึง่ ประกอบขึน้ เปน็ สิง่ แวดลอ้ ม การดแู ล
อนุรักษ์สิ่งแวดล้อมไม่ใช่เป็นเพียงความจำ�เป็นในชีวิตประจำ�วันเท่านั้น แต่ควรถือเป็นหน้าที่พื้นฐานของคน
7. ความรบั ผิดชอบตอ่ การกระทำ�ของบุคคลและสังคม
คณุ ภาพสง่ิ แวดลอ้ มจะดหี รอื ไมข่ นึ้ อยกู่ บั การปฏบิ ตั ติ นในชวี ติ ประจ�ำ วนั ของคนในสงั คม การตดั สนิ ใจ
เลือกดำ�เนินชีวิตที่มีความต้องการอย่างไร้ขอบเขตย่อมส่งผลกระทบต่อคุณภาพสิ่งแวดล้อมธรรมชาติ
ดังนั้น ความรับผิดชอบต่อการกระทำ�ของตนเองและสังคม (personal and social responsibility for
action) จึงเป็นมโนมติสำ�คัญที่จะทำ�ให้คนตัดสินใจกระทำ�หรือไม่กระทำ�ในการทำ�ลายสิ่งแวดล้อม
สิ่งแวดล้อมศึกษาจำ�เป็นต้องให้โอกาสแก่นักเรียนในการประยุกต์ใช้ความรู้และทักษะเพื่อการ
ตัดสินใจในการกระทำ�ของตนต่อปัญหาต่างๆ เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม
8. การเรียนรู้และทักษะทางสง่ิ แวดลอ้ ม
การเรียนรู้และมีทักษะทางสิ่งแวดล้อม (environmental literacy) คือ สมรรถนะของบุคคล
เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม ประกอบด้วยทักษะ 4 ประการ คือ
1. ทักษะในการวิเคราะห์ ตั้งคำ�ถาม และค้นหาคำ�ตอบ
2. มีความรู้เกี่ยวกับระบบการดำ�รงชีวิต และกระบวนการทางสิ่งแวดล้อม
3. มีทักษะเพื่อสร้างความเข้าใจ และสามารถระบุปัญหาสิ่งแวดล้อม
4. มคี วามรบั ผดิ ชอบในการฝกึ ปฏบิ ตั ติ นและสงั คมในการตดั สนิ ใจทีเ่ กยี่ วขอ้ งกบั ปญั หาสงิ่ แวดลอ้ ม
บุคคลที่รู้และมีทักษะทางสิ่งแวดล้อม (environmental literate person) มีลักษณะ เช่น
- รู้ว่าการเลือกทำ�หรือไม่ทำ�สิ่งใด ย่อมส่งผลต่อสิ่งแวดล้อม
- รู้ว่าการเลือกทำ�ของเขาช่วยรักษา หรือทำ�ร้ายสิ่งแวดล้อมอย่างไร
- รู้ว่าสิ่งที่เขาจำ�เป็นต้องทำ�ทั้งโดยส่วนบุคคลหรือในฐานะสมาชิกของชุมชน จะรักษา
ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืนเพื่อการมีคุณภาพชีวิตที่ดีจนถึงลูกหลาน
บคุ คลทรี่ แู้ ละมที กั ษะทางสงิ่ แวดลอ้ ม (environmental literate person) ปฏบิ ตั ติ นไดเ้ หมาะสม เชน่
- ซื้อผลิตภัณฑ์ปลอดสารพิษ (green product) สำ�หรับใช้ในครัวเรือน
- กำ�จัดแมลงโดยวิธีธรรมชาติ
- มีส่วนร่วมในการตัดสินใจกับชุมชนในการเปลี่ยนแปลงหรือปรับปรุงสิ่งแวดล้อมในชุมชน
