Page 34 - สารัตถะและวิทยวิธีทางสังคมศึกษา
P. 34
8-24 สารัตถะและวิทยวิธีทางสังคมศึกษา
9. ความสามารถในการปฏิบัตกิ าร
วัตถุประสงค์สำ�คัญประการหนึ่งของสิ่งแวดล้อมศึกษาคือ การพัฒนานักเรียนให้มีความสามารถ
ในการปฏิบัติการ (action competence) หรือการลงมือปฏิบัติเพื่อป้องกันและแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อม ซึ่ง
ในการปฏิบัติการนั้น นักเรียนจะได้ตัดสินใจลงมือทำ�งานด้วยตนเอง ไม่ใช่ทำ�ตามคำ�สั่งของผู้อื่น เช่น การ
จัดให้นักเรียนแยกทิ้งขยะในโรงเรียนระหว่างขยะเปียก ขยะแห้ง และขยะที่สามารถนำ�กลับมาใช้ได้ใหม่
การปลกู ฝงั ใหน้ กั เรยี นทกุ คนปฏบิ ตั กิ ารลกั ษณะนีจ้ นตดิ เปน็ นสิ ยั จะชว่ ยแกไ้ ขปญั หาสิง่ แวดลอ้ มในสงั คมได้
วิธีการสร้างความสามารถในการปฏิบัติการนี้ ทำ�ให้นักเรียนมีความมั่นใจในตนเอง มีเหตุผล และ
รับผิดชอบต่อผลของการตัดสินใจในการลงมือปฏิบัติการของตนเอง นำ�ไปสู่ความเชื่อมั่นว่าตนเองมีสิทธิมี
เสียงในการร่วมแก้ปัญหาในสังคม
การพัฒนานักเรียนตามแนวทางนี้ นักเรียนจะได้เรียนรู้การวิเคราะห์ปัญหาซึ่งมีความซับซ้อน ทั้ง
บางครั้งยังเป็นประเด็นขัดแย้งระหว่างสมาชิกในชุมชน นักเรียนจึงมีโอกาสตัดสินใจว่าสิ่งแวดล้อมที่ต้องการ
ให้เกิดขึ้นในอนาคตคืออะไร และที่สำ�คัญคือ นักเรียนได้มีประสบการณ์ในการแสดงออกตามความคิดเห็น
ของตนเอง ครูจึงไม่จำ�เป็นต้องสอนเกี่ยวกับการแก้ปัญหาด้วยวิธีการอย่างใดอย่างหนึ่ง แต่ครูควรทำ�หน้าที่
เป็นเพียงผู้ช่วยนักเรียนในการค้นหาประเด็นปัญหา และช่วยนักเรียนให้เกิดการเรียนรู้ตามตัวชี้วัดหลักสูตร
ในวิชาต่างๆ จุดเน้นหลักของสิ่งแวดล้อมศึกษา โดยการพัฒนาความสามารถในการปฏิบัติการของนักเรียน
คือ การหาทางออกสำ�หรับความขัดแย้ง หรือปัญหาที่เกิดจากการใช้ทรัพยากรของมนุษย์
หลังจากศึกษาเน้อื หาสาระเร่ืองท่ี 8.2.2 แลว้ โปรดปฏิบัติกิจกรรม 8.2.2
ในแนวการศกึ ษาหน่วยที่ 8 ตอนที่ 8.2 เรื่องท่ี 8.2.2
