Page 85 - สารัตถะและวิทยวิธีทางสังคมศึกษา
P. 85
สิ่งแวดล้อมศึกษา: การประยุกต์ใช้ในการเรียนการสอนสังคมศึกษา 8-75
- การประเมนิ อย่างต่อเนือ่ ง (Continuous assessment)
- ภาคปฏิบัติ (A practical project)
- การสอบ (Final examination)
ในแต่ละองค์ประกอบที่กล่าวมานั้น ไม่ว่าจะใช้รูปแบบใดก็จะไม่มีปัญหาตราบเท่าที่เราให้นักเรียน
ได้รู้ว่าพวกเขาจะถูกประเมินโดยวิธีใด
5. การประเมนิ ผลส่ิงแวดล้อมศกึ ษา (evaluation in environmental education)
โปรแกรมสงิ่ แวดลอ้ มศกึ ษานัน้ จะประสบความสำ�เรจ็ หรอื ลม้ เหลวขึน้ อยูก่ บั การประเมนิ ทีต่ อ้ งกระทำ�
อย่างต่อเนื่อง การวางแผน และการดำ�เนินงานเป็นสำ�คัญ และด้วยเหตุที่ว่าโปรแกรมสิ่งแวดล้อมนั้นได้มุ่งที่
จะพัฒนาทัศนคติ ค่านิยม ทักษะ ความรู้ การตัดสินใจด้านสิ่งแวดล้อม และการแก้ปัญหา (Bennett, 1977)
ดังนั้น จึงควรเปลี่ยนจุดมุ่งหมายของสิ่งแวดล้อมศึกษาให้ไปสู่การปฏิบัติ เพื่อว่าการประเมินผลจะได้มีความ
หมายมากขึ้น ซึ่งความสำ�เร็จของการสอนสิ่งแวดล้อมนั้น โดยปกติจะวัดกันในรูปแบบของความสามารถใน
การเปลี่ยนพฤติกรรมของคนในสังคมว่ามีส่วนส่งเสริมคุณภาพชีวิตของสิ่งแวดล้อมได้เพียงใด
ในการประเมินผลนั้น เราจำ�เป็นต้องรู้ว่าเราจะปรับปรุงอะไร และจะปรับปรุงอย่างไร และสิ่งแรก
ที่จำ�เป็นต้องปรับปรุง คือ กิจกรรมการเรียนรู้ (learning activities) ซึ่งหมายถึง ในการพัฒนาโปรแกรม
สิ่งแวดล้อมศึกษาให้บรรลุเป้าหมายของการศึกษาได้นั้น เราจำ�เป็นมีการวางแผนการสอน ทั้งเนื้อหาและ
กิจกรรมการสอนเพื่อให้การสอนมีประสิทธิภาพ มีลำ�ดับขั้นตอน และมีการประเมินผลอย่างระมัดระวัง เพื่อ
ให้โปรแกรมสิ่งแวดล้อมศึกษาเป็นที่น่าสนใจของนักเรียน
ความจำ�เป็นประการที่สองสำ�หรับการประเมินผล ก็เพื่อปรับปรุงผลงานของนักเรียน (student
performance) ซึ่งอาจเป็นชิ้นงานหรือการปฏิบัติตนของนักเรียนเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม ฉะนั้น จึงต้องมีการ
ก�ำ หนดวา่ จะให้นกั เรียนมพี ฤติกรรมทีส่ อดคลอ้ งกบั เปา้ หมายและจุดมุ่งหมายของสิง่ แวดล้อมศกึ ษาในระดบั
ใด แล้วจึงกำ�หนดวิธีการประเมินให้สอดคล้องกับจุดหมายที่ได้วางไว้
สำ�หรับเทคนิคการประเมินผล (evaluation technique) โดยทั่วไป จะมีอยู่ 3 แบบ คือ
5.1 การประเมินกระบวนการ (process evaluation) วิธีนี้เกี่ยวข้องกับการสังเกต และการประเมิน
ผลนกั เรยี นในระหวา่ งกระบวนการเรยี นรู้ ดว้ ยจำ�เปน็ ตอ้ งสงั เกตพฤตกิ รรมนกั เรยี นเพือ่ จะไดเ้ ปน็ หลกั ฐานวา่
นักเรียนได้รับการพัฒนาตามจุดมุ่งหมายที่ได้วางไว้
5.2 การประเมินอย่างเป็นทางการ (formal evaluation) คือ การใช้แบบทดสอบโดยทั่วไป
5.3 การประเมินอย่างไม่เป็นทางการ (informal evaluation) วิธีการนี้เหมาะในการตัดสินดูความ
สำ�เร็จหรือความล้มเหลวของโปรแกรม อย่างไรก็ตาม วิธีนี้เป็นวิธีที่มีความยืดหยุ่นมาก สามารถปรับใช้กับ
ประเด็นศึกษา หรือกลุ่มเป้าหมายเฉพาะได้ดี
สำ�หรับเทคนิคการประเมินสิ่งแวดล้อมศึกษานั้นควรได้มีการเน้นที่กระบวนการมากกว่าการเน้น
ด้านเนื้อหาวิชา และเน้นพื้นฐานการคิดและทักษะมากกว่าข้อเท็จจริง รวมทั้งใช้มิติการประเมินอย่างต่อเนื่อง
(continuous evaluation) เพราะวิธีการนี้ช่วยให้นักเรียนได้พัฒนาทั้งทักษะและความสามารถได้อย่างต่อ
