Page 67 - การจัดประสบการณ์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
P. 67
กระบวนการด ำ�รงชีวิต 2-57
ค. โพแทสเซียมไอออน เมื่อใบไม้ได้รับแสงจะพบว่ามีการลำ�เลียง
โพแทสเซียมไออนจ ากเซลล์ผ ิวใบเข้าสู่เซลล์ค ุมพ ร้อมๆ ก ับมีการส ร้างกรดมาล ิก (malic acid) สารทั้งส อง
ชนิดน ีจ้ ะท ำ�ใหค้ วามเข้มข ้นข องส ารละลายในเซลลค์ ุมส ูงข ึ้น นํ้าจ ะแ พรจ่ ากเซลลข์ ้างเคียงเข้าส ูเ่ซลลค์ ุม ทำ�ให้
เซลล์คุมเต่ง รูปากใบจึงเปิด
(2) อุณหภูมิ อุณหภูมิที่เหมาะสมจะทำ�ให้รูปากใบเปิด แต่ถ้าอุณหภูมิตํ่ามากๆ
หรอื ส งู มากๆ รปู ากใบจ ะป ดิ กลไกข องอ ณุ หภมู ทิ มี่ ผี ลต อ่ ก ารป ดิ เปดิ ข องร ปู ากใบเนอ่ื งจากอ ณุ หภมู ริ ะดบั ต า่ งๆ
มีผลต่อการสังเคราะห์ด้วยแสงและการหายใจระดับเซลล์ ซ่ึงมีผลทำ�ให้ความเข้มข้นของคาร์บอนไดออกไซด์
เปลยี่ นแปลงด ว้ ย
(3) ความชนื้ เมอื่ ใบม ปี รมิ าณน าํ้ ม ากห รอื อ ากาศม คี วามชน้ื ส งู อตั ราก ารค ายน า้ํ ตาํ่
จะทำ�ให้รูปากใบเปิด ในขณะที่อากาศแห้งและใบมีการคายน้ํามากเซลล์คุมในใบจะเหี่ยวเป็นผลให้รูปากใบ
ปิดไ ด้
สภาวะแ วดล้อมภ ายน อก อื่นๆ ทีม่ อี ิทธิพลต ่ออ ัตราก ารค ายน ํ้าข องพ ืช ได้แก่ ลมซ ึ่งช ่วย
พัดพาเอาค วามชื้นออกไปจากบริเวณร อบๆ ใบ ทำ�ให้อัตราการคายน ํ้าส ูงขึ้น ความก ดดันข องบรรยากาศซ ึ่ง
หากต ํา่ ไอน ํา้ จ ะแ พรอ่ อกม าจ ากใบม ากกวา่ ท �ำ ใหอ้ ตั ราก ารค ายน ํา้ ส งู ข ึน้ นอกจากน ปี้ รมิ าณน ํา้ ในด นิ แ ละป รมิ าณ
นํ้าในพ ืชซ ึ่งถ ้าม มี ากจ ะพ บว ่าม อี ัตราก ารค ายน ํ้าส ูง ถ้าพ ืชข าดน ํ้าจ ะท ำ�ใหเ้ซลลค์ ุมเหี่ยว เป็นผ ลใหร้ ปู ากใบเปิด
ซึ่งเป็นการล ดอัตราการค ายน ํ้าไปด้วย
4.3 การล ำ�เลยี งอ าห ารในโฟลเอม็ เปน็ การล �ำ เลยี งอ าหารเพือ่ ส ง่ ไปย งั ส ว่ นข องพ ชื ท กี่ �ำ ลงั เจรญิ เตบิ โต
เช่น ยอด ต้นอ่อน หรือปลายราก หรือนำ�ไปเก็บสะสมไว้ในส่วนที่มีการสะสมอาหาร เช่น ลำ�ต้น ราก และ
หัว อาหารดังกล่าว คือ นํ้าตาลที่พ ืชส ร้างขึ้นจากก ารส ังเคราะห์ด ้วยแสง
การลำ�เลียงอาหารทางโฟลเอ็มมีอัตราโดยเฉลี่ยไม่เกินหนึ่งในสิบของการลำ�เลียงนํ้าและสารอาหาร
ทางไซเลม ความเร็วของการลำ�เลียงขึ้นอยู่กับชนิดของพืชและชนิดของสารที่ถูกลำ�เลียง อัตราการลำ�เลียง
โดยเฉลี่ย 50-100 เซนติเมตรต่อชั่วโมง และอ ัตราสูงสุดไม่เกิน 300 เซนติเมตรต ่อชั่วโมง ทิศทางการลำ�เลียง
สารในโฟลเอ็มม ีท ั้งแ นวทางข ึ้นแ ละล งในเวลาเดียวกัน ในข ณะท ี่ก ารล ำ�เลียงน ํ้าแ ละส ารอ าหารท างไซเลมม ีแ ต่
การล ำ�เลียงแ นวข ึ้นท างเดียว ส่วนก ารล ำ�เลียงท างด ้านข ้างห รือด ้านร ัศมใีนไซเลมแ ละโฟลเอ็มเกิดข ึ้นน ้อยม าก
4.3.1 กลไกการลำ�เลียงทางโฟลเอ็ม มีผู้เสนอสมมติฐานกลไกการลำ�เลียงอาหารในโฟลเอ็ม
ไว้ ดังนี้
1) สมมตฐิ านการแ พร่ธรรมดา (simple diffusion hypothesis) เชื่อว่า การล ำ�เลียงส าร
ในท ่อพรุนขอ งโฟลเอ็มเกิดข ึ้นจากการแพร่ของสารละลายจ ากเซลล์หนึ่งไปยังอีกเซลล์หนึ่งโดยผ่านท างผ นัง
ส่วนปลายที่เป็นรูพ รุน
2) สมมติฐานการหมุนเวียนของโพรโทพลาซึม (protoplasm streaming hypothesis)
เชื่อว่า การล ำ�เลียงส ารในโฟลเอ็มเกิดจากการห มุนเวียนของโพรโทพ ลาซึมภ ายในเซลล์ท่อพรุน
3) สมมติฐานของมึนช์ว่าด้วยการไหลท่ีเกิดจากแรงดัน (Munch’ s pressure flow
hypothesis) หรอื ส มมติฐานการไหลของมวลสาร (mass flow hypothesis) ในปี พ.ศ. 2473 นักว ิทยาศาสตร์
