Page 64 - การจัดประสบการณ์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
P. 64
3-54 การจัดประสบการณ์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
การเจริญพันธุ์ระดับที่ทดแทนอาจเปรียบเทียบโดยใช้ข้อมูลจากอัตราเจริญพันธุ์รวมยอด
ได้ เนื่องจากเป็นอ ัตราซึ่งจะบอกถึงจ ำ�นวนบุตรโดยเฉลี่ยซึ่งจ ะเกิดขึ้นม าทดแทนบิดาแ ละม ารดาพ อดี ซึ่งถ้า
เป็นเช่นน ี้
อัตราเจริญพันธุ์ระดับที่ทดแทน = อัตราเจริญพันธุ์ร วมยอด = 2
อย่างไรก็ตาม โดยทั่วไปถือว่าในประเทศที่พัฒนาแล้ว อัตราเจริญพันธุ์รวมยอด 2.1 จะเป็นการ
เจริญพันธุ์ระดับที่ทดแทน ส่วนในประเทศกำ�ลังพัฒนาและด้อยพัฒนาจะถือว่าอัตราเจริญพันธุ์รวมยอด
2.5 จึงจะเป็นการเจริญพันธุ์ระดับที่ทดแทน ทั้งนี้เนื่องจากโดยทั่วไปเด็กชายเกิดมากกว่าเด็กหญิงเล็กน้อย
และประชากรที่เกิดขึ้นมาจะตายไปบ้างก่อนที่จะถึงหรือผ่านวัยมีบุตร และในประเทศกำ�ลังพัฒนาและด้อย
พัฒนาอัตราตายสูงกว่าประเทศพัฒนาแ ล้ว
3.2 อัตราตาย การตายเป็นองค์ประกอบที่สำ�คัญอีกอันหนึ่งของการเปลี่ยนแปลงประชากร อัตรา
ตายโดยเฉลี่ย (crude death rate) คิดจ ากจ ำ�นวนประชากรทั้งหมดท ี่ต ายต ่อป ระชากรเฉลี่ยเมื่อต อนกลาง
ปี 1,000 คน ในระยะเวลา 1 ปี
อัตราตายโดยเฉลี่ย = จำ�นวนการตายต ลอดป ี × 1,000
จำ�นวนป ระชากรเมื่อตอนก ลางปี
สำ�หรับป ระเทศไทยเมื่อ พ.ศ. 2528 มีคนไทยต ายไปท ั้งส ิ้นประมาณ 312,000 คน ประชากร
เมื่อตอนก ลางปี 51.9 ล้านค น
อัตราต ายโดยเฉลี่ย = 312,000 × 1,000
51,900,000
= 6.01
นั่นคือ อัตราตายข องป ระเทศไทยเมื่อ พ.ศ. 2528 คือ 6.01 ต่อประชากร 1,000 คน
การตายที่เกิดขึ้นในประชากรเกิดจากปัจจัยหลายอย่าง เช่น อายุ เพศ เชื้อชาติ ชนชั้น และอาชีพ
เป็นต้น นอกจากนั้น การตายยังเกิดจากสาเหตุต่างๆ เช่น ตายจากอุบัติเหตุ โรคภัยไข้เจ็บ หรือตายตาม
อายุขัย ดังน ั้น อัตราตายจึงสามารถนำ�มาค ิดได้หลายว ิธี ดังนี้
1) อตั ราต ายข องท ารก (infant mortality rate) อัตราต ายข องท ารกค ดิ จ ากก ารต ายข องเด็กเกดิ
ใหม่อ ายุต ํ่ากว่า 1 ปี ต่อจำ�นวนเด็กที่เกิดมีขึ้น 1,000 รายในเวลา 1 ปี อัตราตายของท ารกจะเป็นดัชนีท ี่จะชี้
ถึงส ถานภาพท างส ุขอ นามัยข องประชาชนในแต่ละแ ห่ง โดยเฉพาะป ระเทศท ี่พ ัฒนาแล้ว ซึ่งม ีความก ้าวหน้า
ทางด า้ นก ารแ พทยแ์ ละท างส าธารณสขุ จ ะม อี ตั ราก ารต ายข องท ารกต ํา่ ก วา่ ป ระเทศด อ้ ยพ ฒั นา เชน่ เมือ่ ปี พ.ศ.
2528 อัตราตายของทารกข องประชากรไทย คือ 51 ต่อ 1,000 ประเทศส วีเดน 7 ต่อ 1,000 ประเทศอินเดีย
118 ต่อ 1,000 ประเทศญี่ปุ่น 6.2 ต่อ 1,000 และประเทศที่มีอัตราตายของทารกมากที่สุด คือ ประเทศ
อัฟกานิสถาน 205 ต่อ 1,000
