Page 23 - การพัฒนาระบบการจัดการเรียนรู้
P. 23
การประเมินหลักสูตร 7-13
4.5 การประเมินหลังการใช้หลักสูตรครบวงจร (pay-off evaluation) เป็นการประเมิน
หลกั สตู รทัง้ ระบบเมือ่ การด�ำ เนนิ การใชห้ ลกั สตู รครบวงจรแลว้ โดยมจี ดุ มุง่ หมายเพือ่ การตรวจสอบวา่ ผลการ
ด�ำ เนนิ การใชห้ ลกั สตู รไดร้ บั ความส�ำ เรจ็ ตามวตั ถปุ ระสงคแ์ ละเปา้ หมายทีก่ �ำ หนดไวม้ ากนอ้ ยเพยี งใด ตลอดจน
การติดตามตรวจสอบผลกระทบหรือผลข้างเคียงว่า มีอะไรเกิดขึ้นตามมาอีกบ้าง ถ้ากล่าวโดยสรุป การ
ประเมินหลังการดำ�เนินการใช้หลักสูตรครบวงจร มีจุดเน้นโดยเป็นการประเมินผลที่เกิดขึ้น (outcome) และ
ผลกระทบ (impact) ของหลักสูตร และเป็นการประเมินผลสรุปรวมของหลักสูตรทั้งหมด (summative
evaluation) คือการประเมินตั้งแต่การวางแผนหลักสูตร การใช้หลักสูตร และผลผลิตของหลักสูตร
5. การจ�ำ แนกตามสิง่ ทีถ่ กู ประเมนิ โดยใชร้ ปู แบบการประเมนิ ซปิ ของสตฟั เฟลิ บมี แบง่ การประเมนิ
หลักสูตรออกเป็น 4 ประเภท คือ
5.1 การประเมินบริบทหรือสภาวะแวดล้อม (context evaluation) เป็นการประเมินเกี่ยวกับ
นโยบาย เป้าหมาย สภาพเศรษฐกิจและสังคม ปัญหาและความต้องการของบุคคลและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
กับหลักสูตรว่า มีความสอดคล้องเอื้อต่อการจัดทำ�หลักสูตรหรือไม่ ตลอดจนทรัพยากรและข้อจำ�กัดต่างๆ
ในการดำ�เนินการใช้หลักสูตรสารสนเทศที่ได้นำ�มาใช้ในการตัดสินใจเกี่ยวกับการพัฒนาหลักสูตร กำ�หนด
วัตถุประสงค์และเป้าหมายของหลักสูตรให้มีความสอดคล้องกับนโยบายหรือแผนการศึกษาและบริบทหรือ
สภาพของสังคม
5.2 การประเมินปัจจัยเบื้องต้น (input evaluation) เป็นการประเมินความพร้อมทั้งในเชิง
คุณภาพและความพอเพียงของทรัพยากรต่างๆ ก่อนเริ่มใช้หลักสูตรว่ามีทรัพยากรพร้อมที่จะดำ�เนินการ
ได้หรือไม่ สารสนเทศที่ได้นำ�มาใช้ในการตัดสินใจเกี่ยวกับวิธีดำ�เนินการใช้หลักสูตรและวิธีการใช้ทรัพยากร
ต่างๆ ให้เหมาะสมเพื่อให้การดำ�เนินการใช้หลักสูตรสามารถบรรลุตามวัตถุประสงค์ที่กำ�หนดไว้
5.3 การประเมินกระบวนการใช้หลักสูตร (process evaluation) เป็นการประเมินระหว่าง
ด�ำ เนนิ การใชห้ ลกั สตู ร โดยมุง่ ประเมนิ กระบวนการบรหิ ารหลกั สตู ร การจดั การเรยี นการสอน และการสง่ เสรมิ
สนับสนุนการใช้หลักสูตร สารสนเทศที่ได้นำ�มาใช้ในการตัดสินใจเพื่อการปรับปรุงกระบวนการบริหาร
หลักสูตร การจัดการเรียนการสอน และการส่งเสริมสนับสนุนการใช้หลักสูตรให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น
5.4 การประเมินผลผลิตหรือผลสัมฤทธิ์ของหลักสูตร (product evaluation) เป็นการประเมิน
หลังจากการดำ�เนินการใช้หลักสูตรครบวงจรแล้ว ประกอบด้วยการประเมินผลลัพธ์ (output evaluation)
โดยพิจารณาจากปริมาณและคุณภาพของผลผลิตเปรียบเทียบกับวัตถุประสงค์ของหลักสูตร สารสนเทศที่
ได้นำ�มาใช้ในการตัดสินคุณค่าของผลผลิตของหลักสูตรทั้งในด้านปริมาณและคุณภาพเพื่อการตัดสินใจว่า
ควรจะดำ�เนินการใช้หลักสูตร ปรับปรุง พัฒนา เปลี่ยนแปลงหลักสูตรหรือยกเลิกหลักสูตร
จากการจำ�แนกประเภทของการประเมินหลักสูตรดังกล่าว สรุปได้ว่า การประเมินหลักสูตรมีหลาย
ประเภท ขึ้นอยู่กับเกณฑ์ที่ใช้จำ�แนก ถ้าจำ�แนกตามวัตถุประสงค์ของการประเมิน แบ่งออกเป็น 2 ประเภท
คอื การประเมนิ ความกา้ วหนา้ และการประเมนิ ผลสรปุ รวม ถา้ จ�ำ แนกตามหลกั ทีย่ ดึ ในการประเมนิ แบง่ ออก
เป็น 2 ประเภท คือ การประเมินแบบอิงวัตถุประสงค์ของหลักสูตรและการประเมินโดยไม่อิงวัตถุประสงค์
ของหลักสูตร ถ้าจำ�แนกตามลักษณะของผู้ประเมิน แบ่งออกเป็น 2 ประเภทคือ การประเมินโดยผู้ประเมิน
