Page 28 - การพัฒนาระบบการจัดการเรียนรู้
P. 28
7-18 การพัฒนาระบบการจัดการเรียนรู้
เรอ่ื งท่ี 7.2.2 รูปแบบการประเมนิ หลักสตู ร
ในการประเมินหลักสูตรผู้ที่มีบทบาทสำ�คัญและรับผิดชอบในการประเมินคือ ผู้ประเมินซึ่งจะต้องมี
แนวคิดและแนวทางในการประเมินที่ชัดเจนว่า จะประเมินหลักสูตรเพื่ออะไร ประเมินอะไรและจะประเมิน
อยา่ งไร ผูป้ ระเมนิ จงึ จ�ำ เปน็ ตอ้ งอาศยั “รปู แบบการประเมนิ (evaluation model)” หรอื “แนวทางการประเมนิ
(evaluation approach)” ซึ่งเป็นฐานความคิดและเป็นสิ่งช่วยชี้แนวทางและวิธีการประเมินหลักสูตรให้
ผู้ประเมินสามารถกำ�หนดวัตถุประสงค์ของการประเมิน ประเด็นการประเมินหรือตัวแปรที่ศึกษาได้อย่าง
เหมาะสม รวมทั้งกำ�หนดขั้นตอน วิธีดำ�เนินการประเมินที่จะช่วยให้ได้สารสนเทศที่มีความถูกต้อง มีความ
น่าเชื่อถือและเป็นประโยชน์ต่อการตัดสินใจของผู้บริหาร และผู้เกี่ยวข้องกับหลักสูตร
1. ความหมายของรปู แบบการประเมินหลักสตู ร
คำ�ว่า “รูปแบบ แบบจำ�ลอง ตัวแบบหรือโมเดล” มาจากภาษาอังกฤษว่า model หมายถึง วิธีการ
ถ่ายทอดความคิด ความเข้าใจ ตลอดทั้งจินตนาการที่มีต่อปรากฏการณ์หรือเรื่องราวใดๆ ให้ปรากฏโดยใช้
การสื่อสารในลักษณะต่างๆ เช่น ภาพวาด ภาพเหมือน แผนภูมิ แผนผังต่อเนื่องหรือสมการทางคณิตศาสตร์
เป็นต้น เพื่อให้สามารถเข้าใจได้ง่าย และสามารถนำ�เสนอเรื่องราวหรือประเด็นต่างๆ ได้อย่างกระชับภายใต้
หลักการอย่างเป็นระบบ ซึ่งศิริชัย กาญจนวาสี (2552: 46) ได้สรุปความหมายของรูปแบบหรือโมเดลจาก
English and English (1985) วา่ หมายถงึ (1) แบบจ�ำ ลองของจรงิ (2) ตวั แบบทีใ่ ชเ้ ปน็ แบบอยา่ ง (3) รปู แบบ
ที่แสดงความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูล สัญลักษณ์ และหลักการของระบบ และ (4) แบบแผนตัวอย่างของการ
ด�ำ เนนิ งานทแี่ สดงความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งสว่ นตา่ งๆ ในระบบ รปู แบบสามารถจ�ำ แนกได้ 3 ลกั ษณะ คอื (1) รปู แบบ
เชิงบรรยาย ซึ่งเป็นการนำ�เสนอโดยใช้คำ�บรรยายระบุถึงแนวคิด หลักการ หรือตัวแปร และมีคำ�อธิบาย
ถึงปรากฏการณ์ด้วยคำ�บรรยายความสัมพันธ์ระหว่างแนวคิด หลักการหรือตัวแปรเหล่านั้น (2) รูปแบบ
เชิงรูปภาพ เป็นการนำ�เสนอโดยใช้รูปภาพ หรือสัญลักษณ์จำ�ลองแสดงถึงแนวคิด หลักการหรือตัวแปร และ
ลากเส้นเชื่อมโยงแนวคิด หลักการหรือตัวแปรเหล่านั้น และ (3) รูปแบบเชิงคณิตศาสตร์ เป็นการนำ�เสนอ
โดยใช้สัญลักษณ์แทนแนวคิด หลักการหรือตัวแปรและฟังก์ชันคณิตศาสตร์ เชื่อมโยงความสัมพันธ์ระหว่าง
แนวคิด หลักการหรือตัวแปรเหล่านั้น
รูปแบบการประเมินเกิดขึ้นเนื่องจากความพยายามของนักประเมินที่มุ่งนำ�เสนอแนวทางในการ
ประเมิน คำ�ว่า รูปแบบการประเมิน (evaluation model) เป็นคำ�ที่นักวิชาการด้านการประเมินใช้อธิบาย
สาระสำ�คัญหรือรายละเอียดที่เป็นแนวคิด วิธีการและแนวทางในการประเมินรูปแบบการประเมิน หมายถึง
กรอบแนวคิด วิธีการหรือแนวทางที่เป็นแบบแผนในการประเมินอย่างเป็นระบบ ซึ่งแสดงให้เห็นสิ่งที่ควร
ประเมิน ขั้นตอน หรือกระบวนการของการประเมินในการประเมินสิ่งที่มุ่งประเมิน (object) เช่น นโยบาย
โครงการหรือหลักสูตรว่า ควรพิจารณาประเมินเรื่องอะไรบ้าง (what) ในขณะเดียวกันบางรูปแบบอาจมี
