Page 40 - ความรู้เบื้องต้นการสื่อสารชุมชน
P. 40
6-30 ความรเู้ บอื้ งต้นการสือ่ สารชุมชน
ศตวรรษท่ี 19 เป็นต้นมา ท่แี นวคิดเสรนี ิยมและปจั เจกชนมีอิทธิพลจนลดทอนความสำ� คญั ของชุมชนและ
สังคมลง
ธเนศวร์ เจริญเมือง (2551) กล่าวถึงความหมายของ “พลเมอื ง” อยู่ 4 ประเดน็ คือ
ประการแรก ว่าด้วยการเป็นสมาชิกของรัฐ หรือชุมชนการเมือง โดยพลเมืองเป็นค�ำท่ีผูกติดอยู่
กบั การเปน็ สมาชกิ ชมุ ชนการเมอื งหรอื รฐั ทสี่ มาชกิ เขา้ มาอยรู่ วมกนั และมกี ารใชอ้ ำ� นาจในการตดั สนิ ใจและ
บรหิ ารจดั การบางอยา่ งรว่ มกนั ความเปน็ พลเมอื งคอื การเขา้ รว่ มเปน็ สว่ นหนงึ่ ในชมุ ชนการเมอื ง (Citizen-
ship is participation in the affair of polis) ซึ่งอาจกล่าวได้ว่า หากไม่มีพลเมืองก็จะไม่มีชุมชน
การเมอื งหรือมรี ฐั
ประการทส่ี อง วา่ ดว้ ยการมสี ว่ นรว่ มในกจิ การสาธารณะ เพราะพลเมอื งถกู กำ� หนดใหม้ สี ทิ ธิ (Right)
และความรบั ผิดชอบ (Obligations) มสี ิทธทิ ่ีจะก�ำหนดนโยบายตา่ งๆ เพือ่ พัฒนาชมุ ชนของตน รวมถึง
พร้อมใจกันแก้ไขส่ิงที่เคยตกลงกันแล้วโดยมีฉันทามติรองรับ การเข้าไปมีส่วนร่วมในกิจการสาธารณะ
จึงต้องวางบทบาทให้สมดุล มีท้ังสิทธิและหน้าท่ีรวมถึงความรับผิดชอบอย่างสมดุล ใช้ท้ังสิทธิ ท�ำหน้าที่
อย่างสมบรู ณ์
ประการทสี่ าม พลเมอื งทดี่ จี ะตอ้ งมคี วามปรารถนาในการจะเปน็ พลเมอื งอนั สมบรู ณ์ เปน็ พลเมอื ง
ทเ่ี อาการเอางาน (Active citizen) ซง่ึ ประเดน็ นห้ี าไดเ้ กดิ ขนึ้ เองโดยอตั โนมตั ิ แตจ่ ะตอ้ งผา่ นกระบวนการ
ปลูกฝงั และใหก้ ารศึกษา
ประการทสี่ ี่ พลเมอื งทส่ี มบรู ณ์ จะตอ้ งเขา้ ใจบทบาทและวธิ กี ารในฐานะผปู้ กครองและผถู้ กู ปกครอง
เขา้ ใจการเปลย่ี นผลดั เปลีย่ น การเรียนรกู้ ารมสี ว่ นรว่ ม การตดั สนิ ใจร่วมกัน
ธเนศวร์ อธิบายด้วยว่า ค�ำวา่ พลเมอื งนัน้ มกี ารพฒั นาและเปลี่ยนแปลงมาอยา่ งมพี ลวตั ต้งั แตย่ ุค
กรีกโบราณ มากระทั่งชว่ งการขยายตัวของชนชั้นกลางในศตวรรษท่ี 16 - 18 ในยุโรป ตอ่ เน่อื งมาจนถึง
ยคุ โลกาภวิ ตั น์ ทแ่ี นวคดิ เรอ่ื งความเปน็ พลเมอื งยงั คงมคี วามส�ำคญั ในยคุ ทม่ี กั กลา่ วถงึ สทิ ธใิ นการก�ำหนด
ใจตนเอง (Self determination) รวมถึงแนวคดิ สทิ ธิมนษุ ยชน ที่เป็นส่วนหนึ่งของความเป็นพลเมืองใน
ปัจจบุ นั
ลักษณะส�ำคัญของ “การเมืองภาคพลเมือง”
ณรงค์ บุญสวยขวัญ (น. 39–55, เร่ืองเดียวกนั ) วเิ คราะหว์ ่า การเมอื งแบบใหมเ่ ชน่ น้ี มคี วาม
แตกต่างจากการเมอื งในอดีตอย่างไร โดยสรปุ ลกั ษณะทีส่ �ำคัญๆ ไว้ 4 ประการ ดงั น้ี
1) มีตัวแสดงทางการเมือง (Political Actor) ในสนามและพื้นทก่ี ารเมืองแบบใหม่ๆ รวมถึงใน
กระบวนการทางการเมอื ง ทที่ ำ� ใหป้ ระชาชนทกุ กลมุ่ สามารถเขา้ ไปมสี ว่ นรว่ มอยา่ งเสมอภาคและเทา่ เทยี มกนั
2) บทบาทในการมีส่วนร่วมในการตัดสินใจทางการเมือง มีการเปลี่ยนแปลงจากเดิมที่จะต้อง
เป็นหนา้ ทข่ี องการเมืองแบบตวั แทนหรือสมาชิกรฐั สภา ได้ถูกเปลยี่ นมาสู่กลมุ่ ทางสงั คมทีเ่ ขา้ สู่ปญั หาและ
ผลประโยชน์ของกลมุ่ คนที่เฉพาะเจาะจงมากข้นึ
