Page 35 - ความเป็นครู

คุณธรรมจริยธรรมส�ำหรับครู 14-25

5.2 องค์ประกอบภายใน คือ ปัจจัยภายในตัวบุคคลซึ่งเป็นพ้ืนฐานของจริยธรรม จึงต้องสร้างขึ้น
ให้มีในตัวคน ส่ิงแวดล้อมภายในที่ส�ำคัญ คือ

5.2.1 จติ สำ� นกึ ในการศกึ ษา คือจิตส�ำนึกในการพัฒนาตนเองทั้งด้านกาย อารมณ์ สังคม และ
ปัญญา ด้วยการใฝ่พัฒนาให้ตนมีชีวิตและจิตใจท่ีเจริญงอกงามยิ่งขึ้น พยายามพัฒนาตนให้เป็นมนุษย์ที่
สมบูรณ์ การศึกษาเพ่ือพัฒนาตนเองคือการเรียนรู้จากทุกส่ิงทั้งส่ิงท่ีดีและไม่ดี เมื่อพบส่ิงท่ีดีก็เรียนรู้ข้อดี
และน�ำมาประยุกต์ใช้กับตน เมื่อพบสิ่งท่ีไม่ดีก็เรียนรู้ว่าสิ่งน้ีไม่ดีหรือเป็นโทษอย่างไร จนเกิดความรู้ความ
เข้าใจและไม่น�ำมาปฏิบัติ การมีจิตส�ำนึกในการศึกษาเรียนรู้น้ีจึงท�ำให้คนเปล่ียนท่าทีต่อสิ่งต่าง ๆ ที่มากระทบ
ตนเองเพราะใช้ทุกส่ิงเป็นการเรียนรู้ ไม่เกิดอารมณ์กับสิ่งที่ไม่พึงพอใจ ดังนั้น จึงเป็นผู้เกิดปัญญามากกว่า
เกิดปัญหา

5.2.2 แรงจูงใจ คือ ความรักดี ใฝ่ดี ใฝ่ความดีความงาม ใฝ่ความรู้จริง พร้อมรับและปฏิบัติ
ตามหลกั คณุ ธรรมจรยิ ธรรม ซง่ึ เปน็ การใฝด่ ที ง้ั ตอ่ ตนเองและสงั คม ความใฝด่ นี จี้ ะทำ� ใหเ้ กดิ ความรกั (ฉนั ทะ)
ท่ีจะเรียนรู้ มากกว่าการเกิดอารมณ์ต่อสิ่งต่าง ๆ การเกิดอารมณ์ท้ังชอบและไม่ชอบส่ิงต่าง ๆ ไม่เป็นผลดีต่อ
มนษุ ย์ เพราะเมอ่ื ชอบหรอื ยนิ ดกี ต็ อ้ งการใหเ้ ปน็ ของตนและตอ้ งการมาก ๆ เพอื่ เปน็ ประโยชนแ์ กต่ น ถา้ ไมช่ อบ
หรือยินร้ายไม่ถูกใจก็จะโกรธเกลียดและขัดแย้ง การมีอารมณ์ท้ังสองด้านจึงไม่เกิดการพัฒนา จัดเป็น
การใชต้ ณั หาแทนการใชฉ้ นั ทะ ถา้ นำ� ไปใชใ้ นการแกไ้ ขและพฒั นาสง่ิ ตา่ ง ๆ กจ็ ะแกป้ ญั หาผดิ และพฒั นาพลาด
เช่น นิยมการบริโภคมากก็จะฟุ่มเฟือย เกิดหนี้ ฐานะเศรษฐกิจตกต่ําลง

5.2.3 การรู้จักคิด คือ การคิดเป็นและคิดแยบคายซ่ึงเรียกว่าโยนิโสมนสิการ การรู้จักคิด
มีประโยชน์ คือ ช่วยคนได้ในทุกกรณี และท�ำให้พ่ึงตนเองได้อย่างแท้จริง ไม่ต้องพึ่งคนอื่น เพราะหากเราคิด
ไม่เป็น ก็ต้องอาศัยให้คนอื่นมาคอยบอกว่าจะต้องท�ำอะไร ซึ่งเราต้องมีศรัทธาในคนคนนั้นเพื่อจะท�ำตาม
ส่ิงท่ีเขาบอก หากขาดศรัทธาจะกลายเป็นคนเล่ือนลอย หากศรัทธาในคนไม่ดีหรือสิ่งไม่ดีจะเกิดผลเสีย ครู
จงึ ตอ้ งมศี รทั ธาตอ่ สง่ิ ทด่ี เี พอื่ ชกั นำ� ใหค้ ดิ อยา่ งถกู ตอ้ ง แลว้ นำ� การคดิ นไ้ี ปเชอื่ มโยงกบั ความรเู้ พอื่ ใหเ้ กดิ ปญั ญา

ดงั นน้ั หากครมู คี วามรคู้ วามเขา้ ใจเกย่ี วกบั คณุ ธรรมจรยิ ธรรมอยา่ งแทจ้ รงิ แลว้ ครจู ะสามารถนำ� ไปใช้
ในการด�ำเนินชีวิตและการปฏิบัติงานได้อย่างถูกต้องและเกิดผลดีต่อทุกฝ่ายท่ีเกี่ยวข้อง ซึ่งการพัฒนา
จรยิ ธรรม 1 ประการจะทำ� ใหเ้ กดิ จรยิ ธรรมอนื่ ๆ ตามมาดว้ ย ครจู งึ สามารถคอ่ ย ๆ พฒั นาตามกำ� ลงั ของตนได้
หน่วยงานที่เกี่ยวข้องอาจพัฒนาบทบาทในการพัฒนาจริยธรรมของครู เช่น หน่วยงานที่รับผิดชอบการ
ก�ำหนดจริยธรรมประจ�ำชาติควรประกาศจริยธรรมหลักของชาติท่ีชัดเจนและย่ังยืน ไม่เปล่ียนแปลงบ่อยคร้ัง
ไม่หลากหลายตามภาระงานของหน่วยงานต่าง ๆ เพ่ือให้ครูได้ใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาตนและจัดการ
ศึกษาให้แก่ผู้เรียน นอกจากนั้นหน่วยงานที่รับผิดชอบในการพัฒนาครูประจ�ำการควรจัดหลักสูตรและ
การเรียนการสอนที่เน้นการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมให้มากขึ้น รวมท้ังหน่วยงานท่ีใช้ครูประจ�ำการก็ควรมี
การบริหารจัดการให้ครูได้มีโอกาสพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมของตนเองและผู้เรียนอย่างเต็มที่เช่นกัน

หลังจากศึกษาเนื้อหาสาระตอนที่ 14.1 แล้ว โปรดปฏิบัติกิจกรรม 14.1
ในแนวการศึกษาหน่วยที่ 14 ตอนที่ 14.1