Page 37 - สื่อ นวัตกรรม และการวัดและประเมินผล การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
P. 37
สื่อการจัดการเรียนรู้ที่ใช้ในการสอนวิทยาศาสตร์จ�ำแนกตามวิธีสอน 5-27
นฤมล ยุตาคม (2542) ได้เสนอขั้นตอนการสอน 6 ข้ันตอนของ STS ซ่ึงจะได้กล่าวถึงพร้อมแทรก
การพิจารณาถึงสื่อที่ใช้ในการจัดการเรียนการสอนไปด้วย ดังนี้
ขั้นท่ี 1 ข้นั สงสัย
ขั้นสงสัย (I wonder) เป็นขั้นท่ีผู้สอนกระตุ้นให้ผู้เรียนระบุประเด็นทางสังคมท่ีเก่ียวข้องกับ
วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีโดยใช้ค�ำถามจากสถานการณ์ ข่าว วีดิทัศน์ เพื่อกระตุ้นให้ผู้เรียนตระหนักถึงการ
มีส่วนร่วมในประเด็นดังกล่าวและให้ผู้เรียนตั้งค�ำถามท่ีตอบได้ด้วยกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
สื่อท่ีใช้ในข้ันตอนการสอนน้ีคือ สถานการณ์หรือข่าวที่อยู่ในรูปเอกสารหรือคลิปวิดีโอหรือ
การให้ผู้เรียนแสดงบทบาทสมมติเพ่ือแสดงข้อมูลที่ใช้กระตุ้นให้ผู้เรียนระบุประเด็นทางสังคมหรือเทคโนโลยี
ที่จะน�ำไปเชื่อมโยงกับมโนมติทางวิทยาศาสตร์ที่ต้องการให้ผู้เรียนเรียนรู้
ขน้ั ที่ 2 ขั้นวางแผน
ขั้นวางแผน (I plan) เป็นขั้นที่ให้ผู้เรียนวางแผนการด�ำเนินงานจากค�ำถามในขั้นสงสัยซึ่งเป็น
ประเดน็ ทางสงั คมทส่ี บื เนอ่ื งมาจากวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี โดยผสู้ อนจะมบี ทบาทอยา่ งมากในการแนะนำ�
และให้ข้อคิดกับผู้เรียน
สื่อท่ีใช้คือ วิธีการท่ีผู้สอนช่วยให้ผู้เรียนเชื่อมโยงความคิดจนสามารถก�ำหนดแผนการด�ำเนิน
ของตนเองออกมา วิธีการดังกล่าวอาจมีการใช้ส่ือวัสดุหรืออุปกรณ์อ่ืน ๆ ร่วมด้วย เช่น การเขียนแผนผัง
แสดงข้อมูลที่เก่ียวข้องกับปัญหา
ข้ันท่ี 3 ขน้ั คน้ หาคำ� ตอบ
ข้ันค้นหาค�ำตอบ (I investigate) เป็นขั้นให้ผู้เรียนได้สืบเสาะหาความรู้ทางวิทยาศาสตร์
ทเี่ กยี่ วกบั ปญั หาตามแผนทวี่ างไว้ โดยผเู้ รยี นตอ้ งไดใ้ ชก้ ระบวนการของวทิ ยาศาสตรแ์ บบตา่ ง ๆ เปน็ เครอ่ื งมอื
ในการหาค�ำตอบ เช่น การทดลอง การสร้างแบบจ�ำลอง การส�ำรวจทางวิทยาศาสตร์ และต้องใช้วิธีการบันทึก
ข้อมูลแบบต่าง ๆ เพื่อเก็บข้อมูลมาใช้อธิบายค�ำถามท่ีสงสัย
ส่ือที่ใช้คือ ชุดทดลองซึ่งเป็นอุปกรณ์ทางวิทยาศาสตร์ วัสดุพวกสารเคมี หรือวัสดุของจริง
ต่าง ๆ หรือวัสดุท่ีใช้สร้างแบบจ�ำลอง หรือการใช้ช่องทาง เครือข่ายข้อมูลทางอินเทอร์เน็ต
ข้นั ท่ี 4 ขั้นสะทอ้ นความคิด
ข้ันสะท้อน (I reflect) เป็นข้ันให้ผู้เรียนสะท้อนส่ิงที่ได้เรียนรู้จากข้ันค้นหาค�ำตอบจากการ
สืบเสาะหาความรู้ โดยต้องเป็นการสะท้อนความคิดในกรอบของประเด็นท่ีสนใจและเป็นค�ำถามหรือประเด็น
ท่ีตนเองได้น�ำเสนอไว้ในขั้นแรก
ส่ือที่ใช้คือ วิธีการท่ีผู้สอนใช้กระตุ้นหรืออ�ำนวยความสะดวกให้ผู้เรียนได้แสดงข้อมูลความรู้
ทางวิทยาศาสตร์ที่เชื่อมโยงกับปัญหาเทคโนโลยีและสังคมซึ่งได้จากการค้นหาค�ำตอบโดยเปิดโอกาสให้
ผู้เรียนได้ใช้วัสดุ อุปกรณ์หรือวิธีการต่าง ๆ ในการอธิบายส่ิงที่ค้นพบ
ขั้นที่ 5 ขน้ั แลกเปลี่ยนประสบการณ์
ขั้นแลกเปล่ียนประสบการณ์ (I share) เป็นข้ันให้ผู้เรียนได้ฝึกกระบวนการส่ือสารทาง
วทิ ยาศาสตรโ์ ดยผา่ นกระบวนการทางสงั คม เชน่ การนำ� เสนอ การจดั นทิ รรศการ เพอ่ื ใหผ้ เู้ รยี นไดแ้ ลกเปลย่ี น
แนวคิด หรือตรวจสอบแนวคิดของตนเองกับแนวคิดของผู้อ่ืนท่ีอาจมีความเป็นไปได้
