Page 53 - ไทยศึกษา
P. 53
วรรณกรรมไทย ๙-43
กิจกรรม ๙.๓.๒
ให้นกั ศึกษาสรปุ เรอ่ื งวรรณกรรมบทละครโดยสังเขป
แนวตอบกิจกรรม ๙.๓.๒
วรรณกรรมบทละครเป็นวรรณกรรมท่ีสร้างข้ึนเพ่ือใช้ในการแสดงละคร ละครไทยเป็นละครว่ามี
ทง้ั บทรอ้ งและการร�ำ ในวรรณกรรมประเภทนจี้ งึ มชี อื่ เพลงก�ำกบั บทกลอนไว้ บทละครจะแยกตามลกั ษณะ
ของละครคือมีบทละครนอก บทละครใน บทละครดึกดำ� บรรพ์ ส�ำหรับแสดงละครนอก ละครใน และละคร
ดกึ ดำ� บรรพ์ ละครประเภทแรกคอื ละครชาตรี ไมม่ บี ทโดยเฉพาะ ปจั จบุ นั ละครชาตรแี สดงโดยใชบ้ ทละครนอก
วรรณกรรมบทละครมลี กั ษณะคลา้ ยนทิ านรอ้ ยกรองประเภทกลอน ต่างกันทวี่ รรณกรรมบทละคร
มีช่ือเพลงก�ำกับดังกล่าวแล้ว วรรณกรรมบทละครนอกจากใช้แสดงละครแล้วยังใช้อ่านได้เช่นเดียวกับ
วรรณกรรมประเภทอ่ืนๆ ดว้ ย
เรื่องท่ี ๙.๓.๓
วรรณกรรมนิราศ
นิราศเป็นวรรณกรรมประเภทแสดงอารมณ์และความรู้สึก ผู้ประพันธ์จะพรรณนาคร่�ำครวญด้วย
ความอาลยั รกั เมอื่ ตอ้ งจากสถานทอี่ ยจู่ ากหญงิ คนรกั ไป พบเหน็ สงิ่ ใดกน็ าํ มาราํ พนั ถงึ คนรกั เสมอ ลกั ษณะ
การพรรณนาเชน่ นเี้ ปน็ ลกั ษณะเฉพาะของนริ าศจงึ เรยี กกนั วา่ สาํ นวนนริ าศ ในการประพนั ธน์ ทิ านรอ้ ยกรอง
หรอื บทละคร เมื่อตัวละครเอกพลัดพรากจากกนั กม็ กั จะมบี ทรําพนั ถึงกันโดยใชส้ ํานวนนิราศด้วย
การประพนั ธน์ ริ าศมมี าตงั้ แตส่ มยั อยธุ ยา เดมิ ไมไ่ ดเ้ รยี กนริ าศ เชน่ กาํ สรวลโคลงดนั้ โคลงทวาทศมาส
นริ าศบางเรอ่ื งเรยี กชอ่ื ตามผแู้ ตง่ เชน่ นริ าศนรนิ ทร์ สว่ นใหญจ่ ะเรยี กชอื่ นริ าศตามจดุ หมายปลายทางของ
การเดินทาง เชน่ นริ าศพระบาท นิราศเพชรบุรี กค็ อื การเดินทางไปพระพทุ ธบาทท่สี ระบุรี และเดินทาง
ไปเพชรบุรี เปน็ ตน้
ท่ีมาของบทประพันธ์ประเภทนิราศ สันนิษฐานกันว่าสมัยก่อนการคมนาคมไม่สะดวก ส่วนใหญ่
เดินทางโดยทางเรือ การเดินทางไปที่ใดท่ีหน่ึงต้องใช้เวลามาก บางที่หลายวัน ผู้ที่รักการประพันธ์จึงใช้
เวลาบันทึกส่ิงท่ีพบเห็นบ้าง รําพันความในใจ ความรักความอาลัยบ้าง นิราศส่วนใหญ่เป็นข้อเขียนท่ีมี
ลักษณะ เป็น “ส่วนตัว” ผู้ประพันธ์จึงมักจะระบายความรู้สึกนึกคิดของตนไปตามอารมณ์ในขณะนั้น
อย่างไรก็ดี เม่ือวรรณกรรมนิราศเริ่มแพร่หลาย การใช้วรรณกรรมรุ่นก่อนเป็นแบบอย่างก็เกิดข้ึน นิราศ
ส่วนใหญ่จึงมีลีลาลักษณะการประพันธ์ไปในทํานองเดียวกันกวีจึงสร้างวรรณกรรมนิราศโดยท่ีไม่ต้อง
