Page 52 - วิถีไทย
P. 52
2-42 วิถไี ทย
เร่ืองที่ 2.2.2
กลุ่มชาติพันธุ์กับรัฐ ในบริบทการเปลี่ยนแปลงของสังคมไทย
ในยคุ จารตี กลมุ่ ชาตพิ นั ธโ์ุ ดยเฉพาะทเ่ี ปน็ คนจากตา่ งถนิ่ ถอื เปน็ ทรพั ยากรทม่ี คี ณุ คา่ สำ� หรบั ชนชน้ั นำ�
เพราะเพิ่มจ�ำนวนประชากรอันจะเปน็ กำ� ลังของบ้านเมอื งต่อไป นอกจากน้ีความหลากหลายทางชาติพนั ธ์ุ
ยงั เปน็ สงิ่ จรรโลงความเปน็ พระมหากษตั รยิ ต์ ามอดุ มคตแิ บบจกั รพรรดริ าช ซง่ึ กลายมาเปน็ มรดกในรปู ของ
ค�ำยกย่องสรรเสริญต่อพระมหากษัตริย์ในสังคมไทย ท่ีว่าด้วยพระบรมโพธิสมภาร การเข้ามาของกลุ่ม
ชาตพิ นั ธจ์ุ ากตา่ งถนิ่ จงึ มกั ไดร้ บั การตอ้ นรบั และอนญุ าตใหต้ งั้ ถน่ิ บา้ นชอ่ งอยใู่ นราชอาณาจกั รโดยปลอดภยั
โดยมีสิ่งแลกเปลี่ยนคือภาษีและส่วยสาอากรต่างๆ ตรงกันข้ามหากยุคสมัยใดไม่มีการเข้ามาของกลุ่ม
ชาติพนั ธ์ุ ก็ถงึ กบั จะตอ้ งท�ำสงครามเพ่อื ไปกวาดต้อนเอาผูค้ นของรฐั อื่นมาเป็นพลเมอื งของตน
ตวั อยา่ งเชน่ สมเดจ็ พระบรมราชาธริ าชท่ี 2 (เจา้ สามพระยา) ทรงยกทพั ไปทำ� สงครามกับเขมร
พระนคร แลว้ กวาดตอ้ นผู้คนชาวเมอื งเขมรเข้ามาเป็นอันมาก สมเดจ็ พระนเรศวรทรงกวาดตอ้ นครัวมอญ
จากดนิ แดนตอนใตข้ องอทิ ธิพลพม่าเข้ามากรงุ ศรอี ยุธยา จนถงึ สมัยรัตนโกสนิ ทร์ การกวาดต้อนครั้งใหญ่
ท่ีอยู่ในความทรงจ�ำทางประวัติศาสตร์ของผู้คนที่เก่ียวข้อง ได้แก่ สงครามกวาดต้อนชาวเมืองปัตตานีใน
สมัยรัชกาลท่ี 1 และสงครามกวาดต้อนชาวลาวภายหลังการปราบปรามเจ้าอนุวงศ์ เวียงจันทน์ ในสมัย
รชั กาลท่ี 3 เปน็ ตน้
บางครงั้ บางคราวผคู้ นในดนิ แดนสยามประเทศ กเ็ คยถกู กวาดตอ้ นจนไปมเี ชอ้ื สายอยใู่ นตา่ งแดน
เช่นกัน อย่างเช่น ภายหลงั จากอยุธยาพ่ายแพ้สงครามตอ่ พระเจ้าบเุ รงนอง เมอื่ พ.ศ. 2112 พระยาละแวก
หรือพระเจ้าแผ่นดินกัมพูชา เคยยกทัพเข้ามากวาดต้อนผู้คนในหัวเมืองตะวันออก แถบปราจีนบุรี
นครนายก ฉะเชงิ เทรา ชลบุรี ระยอง จันทบรุ ี เปน็ ต้น หรอื อย่างกรณีสงครามเสยี กรุงศรอี ยุธยาคร้ังที่ 2
พ.ศ. 2310 ไดม้ กี ารกวาดต้อนคนอยธุ ยาไปนบั แสนคน ผูค้ นเหล่านก้ี ็ยงั มีเชือ้ สายสืบทายาทและใช้ชีวิตอยู่
ในพมา่ มาเทา่ ถึงทกุ วันนี้
กระบวนการดงั กลา่ ว ทงั้ การอพยพยา้ ยถน่ิ ฐานของผคู้ นโดยความสมคั รใจ และการถกู กวาดตอ้ น
ล้วนแต่มีผลท�ำให้ผู้คนชาติพันธุ์ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีถ่ินฐานบ้านช่องและมีเครือญาติชาติพันธุ์
กระจายอยใู่ นตา่ งแดน กลมุ่ ชาตพิ นั ธใ์ุ นเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตล้ ว้ นแตเ่ ปน็ กลมุ่ ทม่ี พี รมแดนขา้ มขอบเขต
รฐั ชาตใิ นปัจจุบนั ชาวเขมร ลาว มอญ ต่างกม็ ีอยเู่ ป็นอนั มากในดนิ แดนประเทศไทย ในพมา่ ในรัฐฉาน
ในเวียดนามเหนือ ในมาเลเซีย ก็มีคนไทย ในขณะที่กลุ่มชาติพันธุ์ท่ีไม่มีรัฐชาติ อย่างเช่นกะเหร่ียง ม้ง
ชอง ตา่ งกเ็ ปน็ กลมุ่ ทเี่ คยเคลอ่ื นไหวไปมาหาสขู่ า้ มพรมแดนรฐั ชาตทิ งั้ สนิ้ มที งั้ กะเหรยี่ งทอ่ี ยใู่ นพมา่ และใน
ประเทศไทย ม้งก็มีตั้งแต่ในจีนตอนใต้ ลงมาลาว เวียดนาม และไทย
การเปลย่ี นผา่ นจากยุคจารตี มาสยู่ ุคการค้า (Age of Commerce) ท่ีเกดิ ขึ้นในคริสต์ศตวรรษท่ี
15 กอ่ ใหเ้ กดิ การเคลอื่ นยา้ ยผคู้ นชาตพิ นั ธต์ุ า่ งๆ เขา้ มาตง้ั ถนิ่ ฐานอยอู่ าศยั ทง้ั ในกรงุ ศรอี ยธุ ยาและหวั เมอื ง
ท่ีมีการตดิ ต่อคา้ ขายกับนานาชาติ เนือ่ งจากการเดินทางทางเรอื ในอดตี มีระยะเวลายาวนาน และต้องรอ
