Page 72 - ภาษาถิ่นและวรรณกรรมท้องถิ่นไทย
P. 72
10-62 ภาษาถ่นิ และวรรณกรรมท้องถ่ินไทย
จึงคิดก�ำจัดนางหาวคีโดยแสร้งท�ำดีด้วย แล้วแกล้งคิดถึงบ้านใคร่ไปเยี่ยม ท้าวโบตักอนุญาตให้ไปโดยมี
นางหาวคไี ปเปน็ เพอื่ น ระหวา่ งทางนางเหก็ หลจี บั นางหาวคลี อยนา้ํ พระอนิ ทรเ์ นรมติ เกาะใหข้ นึ้ พกั รอเรอื
แลน่ ผ่านจะไดอ้ าศัยกลับเมอื ง นางเหก็ หลีกลับเมือง ทลู ทา้ วโบตกั วา่ ขณะเดนิ ทางเกิดแพแตก นางหาวคี
ตกนา้ํ ช่วยไว้ไม่ทัน ทา้ วโบตกั มาท่รี มิ ทะเลเพือ่ คน้ หาศพหลานสาว แตก่ ไ็ มพ่ บ เร่ืองจบ ณ ตรงน้ี
ตัวอย่างบทประพนั ธ์เดน่ เชน่ บทชมดง มีดงั นี้ (สนิท บญุ ฤทธ์,ิ 2548, น. 209)
เข้าป่าแกแลทั่วกลัวผีเห็น เดินเย็นเย็นตัดตรงเข้าดงหลอ
พบสระศรีบัวชุกดุกขึ้นออ เด็ดสองลอดุมกลิ่นออกหมินดี
ชะนีหงส์ลงดินลงกินน้ํา เดินมุ่งตามเห็นรอยหอยกับหมี
พบเบื้องอ่างถางใหญ่ไหของคี ใครมาตีแตกสะเก็ดเหมือนเด็ดยอ
(ป่าแก = ป่าแก่, ดุก = ปลาดุก, ดุม = ดม, หมิน = เหม็น)
หรือตอนนางไหหยีราํ่ เรยี นวิชากบั พระฤๅษมี ีบทบรรยายว่า (สนทิ บุญฤทธ์,ิ 2548, น. 213)
จะเหาะเหินเมฆีวิถีหาง ถ้อว่าพลางลอยสูดขึ้นหูดถี
เจ้าตาบอกหมายนั่งห�ำดี ท�ำฤทธีเหาะไปพ้นไดกอ
ถ้าสูงนักสกุณีจะจีหิก พอหายพลิกสู่ที่ธรณีหอ
ได้ทุกทางไม่ส่งใครด้งจอ ถึงดาวยอตีหัวไม่กลัวใคร
(ถ้อ = ถ้า, สูด = เด่น)
3.4 คุณคา่ ของสรรพลี้หวน คณุ คา่ ทเี่ หน็ ไดช้ ดั เจนจากเรอ่ื ง “สรรพลหี้ วน” คอื ดา้ นการประเทอื ง
อารมณ์และปญั ญา ด้วยลีลากลอนท่ีไพเราะ ท�ำให้ผอู้ า่ นได้รับอรรถรสระดับหน่ึง และจดั สรรค�ำไวใ้ ห้ผวน
เพอ่ื เขา้ ใจเนอ้ื เรอ่ื งทลี่ ะเอยี ดยง่ิ ขน้ึ ระดบั อรรถรสทางภาษากพ็ ฒั นาไปถงึ ขนั้ ประเทอื งปญั ญา ทง้ั ใหค้ วามรู้
เกยี่ วกบั วถิ ีชวี ิตและความเป็นอยู่ของคนในภาคใต้ สิ่งแวดล้อมท่เี ปน็ ปา่ และทะเล รวมทัง้ จิตใจของมนุษย์
ทม่ี รี กั โลภ โกรธ และอจิ ฉาริษยา
4. ลิลิตโสฬศนิมิต
ลิลิตโสฬศนิมิตเป็นวรรณกรรมท้องถิ่นภาคใต้ท่ีแตกต่างจากเรื่องอื่น คือมีลักษณะการแต่งเป็น
ลิลิต กวีเริ่มแต่งเม่ือ พ.ศ. 2459 แลว้ มาจบเม่ือ พ.ศ. 2463 รายละเอียดเกยี่ วกับผูแ้ ตง่ ลกั ษณะการแต่ง
สาระสำ� คญั ของเรื่องและตัวอย่างตวั บทเดน่ รวมทั้งคุณคา่ ของเร่อื ง มดี งั น ้ี
4.1 ผู้แต่ง พระสมหุ ์หนูเป็นผแู้ ตง่ ลลิ ติ โสฬศนิมติ พระสมหุ ์หนเู ปน็ กวีชาวนครศรธี รรมราช เกิด
ที่บ้านข้างวัดเสาธงทอง ต�ำบลปากพนัง อ�ำเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช พ.ศ. 2394 ในสมัย
รัชกาลที่ 4 แหง่ กรุงรัตนโกสนิ ทร์
