Page 40 - ภาษาถิ่นและวรรณกรรมท้องถิ่นไทย
P. 40
8-30 ภาษาถ่นิ และวรรณกรรมทอ้ งถ่ินไทย
เร่ืองผาแดงนางไอ่ ตอนชาวเมืองพระยาขอมต�ำบ้ังไฟเสียงดังสนั่นเหมือนกับเสียงฟ้าร้องที่ดัง
กึกกอ้ งท่วั ทั้งเมอื ง ดงั ข้อความว่า
วันคืนได้ ต�ำบั้งไฟดังสนั่น
คือด่ัง เสียงฟ้าฮ้อง ดังก้องสนั่นเมือง นั้นแล้ว
(พระอรยิ านุวัตร, 2524, น. 57)
จากตัวอย่างขา้ งตน้ จะเห็นไดว้ ่า วรรณกรรมท้องถ่ินอีสานสะท้อนใหเ้ ห็นถงึ สุนทรียภาพทีถ่ กู น�ำ
เสนอผ่านกลวิธีการใช้ภาษาในตัวบทวรรณกรรมซ่ึงสื่อให้เห็นท้ังภาพพจน์และส�ำนวนโวหาร โดยมีทั้ง
สนุ ทรยี ภาพในคำ� ทเ่ี กดิ จากผแู้ ตง่ ไดเ้ ลอื กสรรคำ� เพอ่ื นำ� มาเรยี งรอ้ ยในบทประพนั ธ์ ทงั้ เสยี งของคำ� การเลน่ คำ�
และการสรรใชค้ ำ� และสนุ ทรยี ภาพในความเกดิ จากการทผ่ี แู้ ตง่ ไดเ้ ลอื กสรรถอ้ ยคำ� เพอ่ื นำ� มาเรยี งรอ้ ยในบท
ประพนั ธ์สร้างสรรคเ์ ปน็ โวหารใหม้ ีความหมายหลากหลาย ท�ำใหเ้ กดิ ภาพพจน์ เกิดรสวรรณคดี เกดิ สสี นั
แห่งอารมณแ์ ละความรสู้ ึกด้านต่างๆ ทำ� ให้ผอู้ ่านเกิดจนิ ตนาการคล้อยตาม
กิจกรรม 8.1.4
1. จงอธิบายสุนทรียภาพในค�ำมคี วามส�ำคญั อย่างไรตอ่ วรรณกรรมทอ้ งถน่ิ ภาคอสี าน
2. จงอธิบายสุนทรยี ภาพในความมคี วามส�ำคญั อยา่ งไรตอ่ วรรณกรรมท้องถ่ินภาคอสี าน
แนวตอบกิจกรรม 8.1.4
1. สุนทรียภาพในคำ� เป็นความงามอันเกดิ จากการเลอื กสรรคำ� เพอื่ นำ� มาเรยี งร้อยในบทประพนั ธ์
ท่เี ป็นฉนั ทลกั ษณใ์ นวรรณกรรมทอ้ งถน่ิ อสี าน เพอ่ื ใหผ้ อู้ ่านเกดิ อารมณค์ วามรสู้ กึ และเกดิ ภาพพจนค์ ล้อย
ตาม และเสยี งของคำ� มคี วามสำ� คญั มากเพราะทำ� ใหง้ านประพนั ธน์ นั้ มคี วามไพเราะโดยเฉพาะงานประพนั ธ์
ประเภทรอ้ ยกรอง ในการพจิ ารณาความไพเราะของเสยี งของค�ำนน้ั จะพจิ ารณาจากการเลน่ สมั ผสั เสยี งซงึ่
ประกอบด้วยการสัมผัสอักษรและสัมผัสสระ ซ่ึงวรรณกรรมท้องถิ่นอีสานมีความโดดเด่นด้านการสัมผัส
อกั ษรจากพยัญชนะตน้ ท่เี ปน็ เสียงเดยี วกนั หรอื คลา้ ยกนั ซึง่ อาจเป็นพยญั ชนะตวั เดยี วกนั ทม่ี ีพยญั ชนะนำ�
หรือพยญั ชนะคู่ที่มีเสียงใกลเ้ คียงกันระหว่างพยัญชนะเสียงสงู -ตำ่� เช่น ข-ค, ถ-ท, ส-ช/ซ, ผ-พ, ห-ฮ
เปน็ ต้น ซ่ึงการสมั ผสั อักษรในวรรณกรรมอสี านนนั้ มตี ง้ั แตก่ ารสัมผัสอักษร 2 คำ� ข้นึ ไป
2. สนุ ทรยี ภาพในความเกดิ จากการทผี่ แู้ ตง่ ไดเ้ ลอื กสรรถอ้ ยคำ� เพอื่ นำ� มาเรยี งรอ้ ยในบทประพนั ธ์
สรา้ งสรรคเ์ ปน็ โวหารใหม้ คี วามหมายหลากหลาย ทำ� ใหเ้ กดิ ภาพพจน์ เกดิ รสวรรณคดี เกดิ สสี นั แหง่ อารมณ์
และความรู้สึกด้านต่างๆ ท�ำให้ผู้อ่านเกิดจินตนาการคล้อยตาม ภาพพจน์ถือว่าเป็นองค์ประกอบที่ส�ำคัญ
อย่างหน่ึงในการสร้างวรรณศิลป์ของวรรณกรรมท้องถิ่นอีสาน ซ่ึงในวรรณกรรมท้องถ่ินอีสานน้ันมีการใช้
ภาพพจน์ ได้แก่ อุปมา อุปลกั ษณ์ และอตพิ จนม์ ากที่สุด เพราะเป็นกลวิธใี นการประพันธ์ทที่ ำ� ใหเ้ กิดภาพ
ขึน้ ในใจของผอู้ า่ นผฟู้ ังหรอื ทำ� ใหเ้ กิดความประทบั ใจมากขน้ึ กว่าการใช้ถ้อยคำ� ธรรมดา
