Page 44 - ภาษาถิ่นและวรรณกรรมท้องถิ่นไทย

8-34 ภาษาถิ่นและวรรณกรรมท้องถนิ่ ไทย

นอกจากนยี้ งั มญี าบเวา้ ทม่ี ลี กั ษณะมคี ำ� ทซ่ี ำ�้ ๆ กนั อาจจะมเี ฉพาะขน้ึ ตน้ หรอื ลงทา้ ย หรอื มที ง้ั ขนึ้
ต้นและลงทา้ ย ดงั ตวั อย่างเช่น

มเี ฮือนบ่มฝี า บ่ดี
มีนาบม่ ีฮอ่ ง บ่ดี
มปี ่องบม่ ฝี าอดั บ่ดี
มวี ดั บ่มีพระสงฆ์ บ่ดี
มีถงบม่ บี อ่ นห้อย บ่ดี
(ฮอ่ ง = ร่องนำ้� ปอ่ ง = ชอ่ ง ถง = ถุง บอ่ น = ท)ี่

สุขหน่ึง เพราะมีขา้ วกิน
สุขสอง เพราะมดี ินอยู่
สขุ สาม เพราะมคี นู่ อนน�ำ
สุขส่ ี เพราะมเี งินค�ำไว้เตม็ บา้ น
สุขหา้ เพราะมีลกู หลานนง่ั เฝา้ ยามเฒ่าแก่ชรา

2.2 โตงโตย คือส�ำนวนที่เป็นค�ำคม ค�ำสุภาษิตที่มีเนื้อนาในเชิงส่ังสอนเหมือนกันกับญาบเว้า
แตจ่ ะยาวกวา่ สว่ นมากมกั จะมี 2 วรรค บางบทอาจมมี ากกวา่ มที งั้ ทมี่ กี ารสมั ผสั ระหวา่ งวรรค (โดยเฉพาะ
คำ� สดุ ทา้ ยของวรรคแรกสมั ผสั กบั คำ� ที่ 1 หรือ 2 ของวรรคหลงั ) และแบบไม่มสี มั ผสั ดังตวั อย่างเชน่

แหวนดียอ้ นหัว ผวั ดยี ้อนเมยี
(ความหมาย: ผัวหรือสามีจะดีได้ก็เพราะมีเมียหรือภรรยาที่เป็นแม่ศรีเรือน เป็นศรีภรรยา
ท่ีคอยแนะน�ำตกั เตอื น และช่วยเหลืออยดู่ ้านหลงั )

นอนสงู ให้นอนคว�ำ่ นอนต่�ำใหน้ อนหงาย
(ความหมาย: เป็นผู้น�ำหรือผู้ปกครองอย่าหลงลืมตน ต้องเอาใจใส่ดูแลลูกน้องหรือคนที่
ต�่ำต้อยกว่า ส่วนคนท่ีเป็นลูกน้องก็ต้องดูแบบอย่างจากผู้น�ำหรือผู้ปกครองท่ีประสบความส�ำเร็จในหน้าท่ี
การงานเพ่ือน�ำมาเปน็ แบบอย่างและพัฒนาตนเอง)

บเ่ อน้ิ อยา่ ขาน บ่วานอยา่ ซอ่ ย
(ความหมาย: ใหเ้ ป็นคนรู้จกั กาลเทศะ รู้วา่ สิง่ ใดควรส่งิ ใดไม่ควร)

มีเงินเตม็ พา บท่ ่อมีผญาเต็มปูม
(ความหมาย: มเี งนิ ทองเตม็ ถุงเต็มกระเปา๋ ไมเ่ ท่ากับมปี ญั ญา)

ให้ต่ืนเดิกคือกา ใหห้ ากินคอื ไก่
(ความหมาย: ให้เป็นคนขยันหม่ันเพียรในการท�ำมาหากิน และให้ขยันในการท�ำงาน
อยา่ งอมืองอเทา้ )