Page 20 - ทฤษฎีและการวิจารณ์ภาพยนตร์
P. 20
15-10 ทฤษฎแี ละการวิจารณภ์ าพยนตร์
นอกเหนือจากเกณฑ์เรอื่ งเพศแลว้ ในชว่ งหลังเริม่ มีการพฒั นาเกณฑต์ า่ งๆ ขึ้นมาอกี เชน่ พน้ื ท่ี
เมือง-ชนบท-ในประเทศ-ต่างประเทศ ความต้องการทางจิตวิทยา เช่น ต้องการความรุนแรง-ต้องการ
ตอบสนองจินตนาการ
ประเภทท่ีห้า ผู้รับสารที่กระจัดกระจายไม่หยุดน่ิง (diffused audience) เป็นแนวคิดใหม่ของ
อเบอรค์ อมบีย์ และลองเฮริ ์ต (Abercrombie & Longhurt อา้ งถึงใน Livingstone, 2005) ที่เกดิ ขนึ้
ภายใตบ้ รบิ ทของสงั คมยคุ ใหม่ โดยเฉพาะการเตบิ โตของเทคโนโลยกี ารสอื่ สารระบบดจิ ทิ ลั การเตบิ โตของ
อนิ เทอรเ์ นต็ ทำ� ใหผ้ รู้ บั สารมไิ ดจ้ ำ� กดั ตามความหมายแบบเดมิ ผรู้ บั สารมลี กั ษณะกระจดั กระจายไมห่ ยดุ นง่ิ
อยูก่ ับที่ เปิดรับสอื่ ได้หลากหลาย (ในเวลาเดียวกัน) ท่ีส�ำคัญคือ มีลกั ษณะเชิงรุก กล่าวคือ มไิ ดเ้ ปน็ เพยี ง
ผ้รู ับสารอยา่ งเดยี ว แตเ่ ขา้ รว่ มกิจกรรมตา่ งๆ ทเ่ี กดิ ข้นึ และก้าวไปส่กู ารเป็นผ้ผู ลิตสารไปในตวั
พฤติกรรมการรับชมในยุคใหม่นี้ ผู้ชมสามารถเปิดภาพยนตร์หลายเรื่องพร้อมกันหลายหน้าจอ
ผ่านระบบอินเทอร์เน็ตพร้อมกับการท�ำกิจกรรมอื่นๆ ไปในเวลาเดียวกัน รวมไปถึงเม่ือรับชมแล้วยังก้าว
มามสี ว่ นรว่ มในตวั ภาพยนตรอ์ กี ดว้ ย ทง้ั การวพิ ากษว์ จิ ารณ์ การสะสมของทร่ี ะลกึ การตดิ ตามศลิ ปนิ การ
ไปเทยี่ วสถานทกี่ ารถา่ ยทำ� ภาพยนตร์ การรวมตวั กนั เปน็ เครอื ขา่ ยของคนรกั ภาพยนตร์ และการผลติ เนอ้ื หา
สารใหม่ ดังเชน่ กลมุ่ แฟนคลบั
การเข้าใจผู้รับสารยุคใหม่น้ี ท�ำให้การผลิตภาพยนตร์อาจต้องมีการปรับตัวและเปล่ียนแปลงจาก
ในอดีตท่ีมุ่งเน้นการผลิตภาพยนตร์ที่ดึงดูดโน้มน้าวใจด้านศิลปะ หรือการตลาด แต่ในปัจจุบันอาจต้องมี
การคดิ พจิ ารณาตวั ภาพยนตรใ์ หม้ ากขน้ึ เพอ่ื ใหม้ คี วามหลากหลายเหมาะกบั ความตอ้ งการกบั ผรู้ บั สารยคุ ใหม่
ท่ีไม่ต้องการหยุดน่ิงอยู่กับท่ี และต้องการมีปฏิสัมพันธ์กับตัวสื่อให้มากขึ้น เช่น การออกแบบการจัดชม
สถานที่ถ่ายท�ำภาพยนตรภ์ ายหลงั การฉายภาพยนตร์ การบริหารจัดการแฟนคลับภาพยนตร์
ประเภทที่หก ผู้รับสารท่ีมีอ�ำนาจหรือไม่มีอ�ำนาจ จากประเภทของผู้รับสารห้าประการข้างต้น
ยังสามารถจดั กลุ่มได้เป็นอีกสองกลุม่ ตามประเดน็ เรื่องอำ� นาจ คือ ผรู้ บั สารทีถ่ ูกกระทำ� (passive audi-
ence) หรอื ผ้รู ับสารที่ไม่มีอำ� นาจ และผู้รบั สารท่ีกระตือรือรน้ (active audience) หรือผู้รบั สารทม่ี อี �ำนาจ
ในขณะที่กลมุ่ ผ้ถู ูกกระทำ� มักจะเป็นการพิจารณาผ้รู บั สารท่ีถกู ครอบง�ำจากส่อื หรอื ภาพยนตรไ์ ด้
คอ่ นขา้ งงา่ ยดาย แตส่ �ำหรบั กลมุ่ ผรู้ บั สารทก่ี ระตอื รอื รน้ กลบั เปน็ การพจิ ารณาผรู้ บั สารแนวใหมต่ ามส�ำนกั
วัฒนธรรมศึกษา ซึ่งให้ความสนใจว่า ผู้รับสารสามารถเป็นผู้ต่อสู้ต่อรองความหมาย รวมไปถึงการเป็น
ผสู้ รา้ งสารใหมต่ ามความตอ้ งการของผรู้ บั สารเอง ดงั ทเี่ หน็ เดน่ ชดั ในกลมุ่ ผรู้ บั สารทก่ี ระจดั กระจายไมห่ ยดุ นงิ่
และสาธารณชน รวมถึงปรากฏการณ์ของผู้รับสารท่ีกลายมาเป็นนักวิจารณ์หรือนักรีวิวภาพยนตร์ในโลก
ออนไลน์ กย็ ืนยันใหเ้ หน็ อำ� นาจของผ้รู บั สารในฐานะผู้กระตือรือร้นได้อยา่ งดี
กิจกรรม 15.1.1
ผชู้ มสามารถจัดแบง่ ได้ก่ีประเภทและอะไรบา้ ง
