Page 27 - ทักษะชีวิต
P. 27
การจัดการอารมณ์ ความเครียดและปัญหาทางอารมณ์ 6-17
เร่ืองท่ี 6.2.1
ความเครียด
โลกในปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลาทั้งทางด้านสังคม เศรษฐกิจ และเทคโนโลยีท่ีมี
ความกา้ วหนา้ อยา่ งไมห่ ยดุ นงิ่ สง่ ผลใหบ้ คุ คลทกุ เพศทกุ วยั ตอ้ งเผชญิ กบั การปรบั ตวั ทา่ มกลางบรรยากาศ
ของการแข่งขันท่ีสร้างความเครียดและความเหน่ือยล้าทางจิตใจอย่างหลีกเล่ียงไม่ได้ จึงมีความจ�ำเป็น
ท่ีบคุ คลตอ้ งรูจ้ กั เข้าใจความเครียดและมีแนวทางในการจัดการความเครยี ดอยา่ งเหมาะสม
1. ความเครียดและสาเหตุของความเครียด
ความเครยี ดเปน็ ภาวะทางอารมณท์ ใ่ี กลช้ ดิ กบั ชวี ติ ของบคุ คลอยา่ งมากและเปน็ สงิ่ ทเ่ี กดิ ไดก้ บั ทกุ
เพศ ทุกวยั ความเครยี ดถอื เปน็ สภาวะทม่ี ผี ลใหเ้ กดิ ความกดดนั ทางอารมณ์และเกิดการเปล่ยี นแปลงทาง
สรรี วทิ ยาของรา่ งกาย และเปน็ สาเหตสุ ำ� คญั ทสี่ ง่ ผลกระทบทงั้ ตอ่ รา่ งกาย จติ ใจ ความสมั พนั ธก์ บั คนรอบตวั
และคณุ ภาพชวี ติ จงึ ถอื เปน็ ปญั หาทางอารมณท์ สี่ ำ� คญั เนอ่ื งจากทำ� ใหบ้ คุ คลไมม่ คี วามสขุ ไมส่ บายใจและ
เกิดความผิดปกติของร่างกาย การเกิดความเครียดเร่ิมจากการมีสิ่งท่ีกระตุ้นความเครียด (stressor)
อาจเปน็ สถานการณท์ ไ่ี มน่ า่ พงึ พอใจหรอื มสี ง่ิ คกุ คาม ทำ� ใหบ้ คุ คลเกดิ ความตงึ เครยี ดทางรา่ งกาย ความคดิ
อารมณ์ และเกิดปฏิกิริยาการตอบสนองทางร่างกายและจิตใจต่อสิ่งกระตุ้นความเครียดเหล่านั้น (stress
response) สง่ิ ทกี่ ระตนุ้ ความเครยี ดอาจมาจากหลากหลายสาเหตตุ ามสถานการณช์ วี ติ ทบี่ คุ คลตอ้ งประสบ
พบเจอ ดงั น้ี
1.1 ความเครียดจากการท�ำงาน ในการทำ� งานยอ่ มมปี ญั หาอปุ สรรคและทำ� ใหเ้ กดิ ความเครยี ดได้
เสมอและจากสาเหตุทแ่ี ตกต่างกัน ประกอบด้วย
1.1.1 ความเครียดจากตัวงาน ในบางงานจะมคี วามยากและสรา้ งความกดดนั ใหเ้ กดิ ขนึ้ กบั
ผปู้ ฏบิ ตั งิ านไดเ้ สมอ โดยมกั เปน็ งานทม่ี ลี กั ษณะตอ้ งใชก้ ารคดิ วเิ คราะหข์ น้ั สงู งานทตี่ อ้ งแขง่ ขนั งานทตี่ อ้ ง
รองรบั อารมณแ์ ละงานเกยี่ วขอ้ งกบั สวสั ดภิ าพของผอู้ น่ื เชน่ พนกั งานขายสนิ คา้ ทต่ี อ้ งพยายามทำ� ยอดขาย
ใหไ้ ดต้ ามเปา้ หมายทบี่ รษิ ทั กำ� หนดแมจ้ ะอยใู่ นชว่ งทภี่ าวะเศรษฐกจิ ฝดื เคอื งกต็ าม บคุ ลากรทางการแพทย์
ทต่ี ้องให้ความช่วยเหลือผู้ป่วยทีม่ อี าการหนักหรอื อยใู่ นภาวะฉกุ เฉนิ
1.1.2 ความเครียดจากสัมพันธภาพในองค์กร สัมพันธภาพน้ีหมายรวมถึงสัมพันธภาพ
ระหว่างบุคคลภายในองค์กรในทุกระดับต้ังแต่หัวหน้างาน เพ่ือนร่วมงาน และหน่วยอื่นๆ ท่ีต้องติดต่อ
ประสานงาน ซึ่งมีผลต่อจิตใจของบุคคลอย่างมาก สัมพันธภาพที่ดีก็จะท�ำให้เราอยู่ร่วมกับผู้อ่ืนในองค์กร
ด้วยความรู้สกึ สบายใจ ไมม่ สี ง่ิ ท่ีท�ำให้ขนุ่ เคอื งหรอื รำ� คาญใจ จงึ อยู่รว่ มกนั ไดโ้ ดยไม่รสู้ กึ อึดอดั ดังสุภาษิต
ที่ว่า “คับทอ่ี ยูง่ ่าย คบั ใจอยู่ยาก” การทำ� งานจงึ ราบรนื่ คล่องตวั แตใ่ นโลกแหง่ ความเป็นจริงการท�ำงาน
มีโอกาสเกิดข้อขัดแย้งได้เสมอและกลายเป็นปัญหาสัมพันธภาพระหว่างบุคคล ซึ่งเป็นสาเหตุท่ีก่อให้เกิด
ความเครียดในการทำ� งาน
