Page 21 - ลักษณะภาษาไทย

คายมื ภาษาบาลี-สันสกฤต 9-11

1.1 สระและพยญั ชนะในภำษำบำลี

สระภาษาบาลีมี 8 ตัว ได้แก่ อะ อา อิ อี อุ อู เอ และโอ แบ่งออกเป็น 2 ลักษณะ คือ
1) รสั สระ (สระเสยี งสั้น) ไดแ้ ก่ อะ อิ อุ และ 2) ทีฆสระ (สระเสยี งยาว) ได้แก่ อา อี อู เอ โอ

พยัญชนะวรรค เป็นพยัญชนะที่จัดเป็นกลุ่มตามฐานท่ีเกิด ภาษาบาลีมีพยัญชนะวรรค 33
ตัว กล่าวคือ พยัญชนะภาษาบาลีแบง่ ตามฐานทเ่ี กิด มี 5 วรรค แต่ละวรรคมี 5 ตัว รวมเปน็ 25 ตัว และ
พยัญชนะวรรค เป็นพยัญชนะที่ไม่สามารถจดั เป็นกลุ่มตามฐานท่ีเกิดได้ อาจเรียกว่า เศษวรรค มี 8 ตัว
ดงั ตารางแสดงฐานทีเ่ กดิ ของภาษาบาลี ดังน้ี

ฐำนทเี่ กดิ เสียงอโฆษะ2 (เสียงไม่ก้อง) สถิ ิล เสียงโฆษะ3 (เสียงก้อง)
สถิ ิล4 ธนิต5 (เสียงเบา)
วรรค กะ (เสียงเบา) (เสียงหนกั ) ธนติ นาสกิ 6
(กัณฐชะ-คอ) ค (เสียงหนัก) (เสยี งเกิดแต่จมูก)
กข
วรรค จะ ฆง
(ตาลุชะ-เพดาน) จฉ
ชฌ ญ
วรรค ฏะ ฏฐ
(มุทธชะ-ปมุ่ เหงอื ก) ฑฒ ณ
ตถ
วรรค ตะ ทธ น
(ทนั ตชะ-ฟนั ) ปผ
พภ ม
วรรค ปะ
(โอฏฐชะ-ริมฝีปาก)

2 เสียงพยัญชนะซ่ึงขณะท่ีเปล่งออกมาเส้นเสียงไม่ส่ัน เรียกพยัญชนะในภาษาบาลีและสันสกฤตท่ีมีเสียงไม่ก้องว่า
พยญั ชนะอโฆษะ ได้แก่ พยญั ชนะตวั ที่ 1 และ 2 ของวรรค และพยัญชนะ ศ ษ ส

3 เสียงพยัญชนะซึง่ ขณะทเี่ ปล่งออกมาเส้นเสียงสน่ั เรียกพยญั ชนะในภาษาบาลีและสันสกฤตท่ีมีเสยี งก้องวา่ พยัญชนะ

โฆษะ ได้แก่ พยัญชนะตัวท่ี 3, 4 และ 5 ของวรรค และพยัญชนะ ย ร ล ว ห ฬ
4 เสียงพยัญชนะบางประเภทท่ีเปล่งเสียงโดยไม่มีกลุ่มลมออกมาด้วย เรียกพยัญชนะในภาษาบาลีและสันสกฤตท่ีมี

เสยี งเบาวา่ พยญั ชนะสถิ ิล ไดแ้ ก่ พยญั ชนะตัวที่ 1 และ 3 ของวรรค
5 เสียงพยัญชนะบางประเภทที่เปล่งเสียงพร้อมกับมีกลุ่มลมออกมา เรียกพยัญชนะในภาษาบาลีและสันสกฤตท่ีมี

เสียงหนกั ว่า พยญั ชนะธนติ ไดแ้ ก่ พยญั ชนะตัวที่ 2 และ 4 ของวรรค
6 เสียงพยัญชนะทเ่ี ปล่งออกมาแล้วลมถูกกักไว้ ณ ท่ีใดที่หน่ึงภายในชอ่ งปาก แล้วลดลิ้นไก่ลงทาให้ลมออกไปทางจมูก

ไดแ้ ก่ พยัญชนะตัวท่ี 5 ของวรรค