Page 144 - องค์การและการจัดการและการจัดการทรัพยากรมนุษย์
P. 144

4-16 องค์การและการจัดการ และการจัดการทรัพยากรมนุษย์

เรื่อง​ที่ 4.2.1
หลกั ​การ​จัดอ​ งคก์ าร

       การ​จัด​องค์การ​เพื่อ​ให้​ได้​มา​ซึ่ง​โครงสร้าง​องค์การ​ที่​เหมาะ​สม​นั้น​จำเป็น​ต้อง​คำนึง​ถึง​หลัก​การ​หลาย​ประการ
ตลอด​จน​ต้อง​นำ​หลัก​การ​ต่างๆ เหล่า​นั้น​มา​ประยุกต์​ใช้​ใน​การ​ดำเนิน​การ​จัด​องค์การ ซึ่ง​หลัก​การ​จัด​องค์การ​ที่​สำคัญ​
สามารถ​สรุป​ได้ 10 ประการ คือ

       1. 	หลกั ค​ วามส​ อดคลอ้ งส​ มั พนั ธก​์ บั ว​ สิ ยั ท​ ศั น์ ภารกจิ กลยทุ ธแ​์ ละว​ ตั ถปุ ระสงคข​์ องอ​ งคก์ าร การจ​ ัดโ​ครงสร้าง​
องค์การ​จำเป็น​ต้อง​สอดคล้อง​กับ​วิสัย​ทัศน์ ภารกิจ กลยุทธ์ และ​วัตถุประสงค์​ของ​องค์การ​เป็น​ประการ​แรก เพราะ​
องค์การ​แต่ละ​แห่ง​ย่อม​จะ​มี​วิสัย​ทัศน์ ภารกิจ วัตถุประสงค์​และ​กลยุทธ์​ใน​การ​บริหาร​และ​ดำเนิน​งาน​ที่​แตก​ต่าง​กัน
แต่ละอ​ งค์การจ​ ึงย​ ่อมต​ ้องการโ​ครงสร้างอ​ งค์การเ​พื่อก​ ารด​ ำเนินง​ านต​ ามว​ ิสัยท​ ัศน์ ภารกิจ วัตถุประสงคแ์​ ละก​ ลยุทธ์ท​ ี่​
แตกต​ ่างก​ ันด​ ้วย เช่น องค์การภ​ าคเ​อกชนท​ ี่เ​น้นก​ ลยุทธ์ก​ ารเ​ป็นผ​ ู้นำด​ ้านย​ อดข​ ายห​ รือผ​ ลก​ ำไรย​ ่อมต​ ้องการโ​ครงสร้าง​
องค์การ​ที่​ยืดหยุ่น​สูง เพื่อ​การ​ปรับ​ตัว​ให้​สอดคล้อง​กับ​สถานการณ์​และ​สภาพ​การ​แข่งขัน ซึ่ง​แตก​ต่าง​ไป​จาก​องค์การ​
ภาค​รัฐ​ที่​มี​วัตถุประสงค์​เพื่อ​การ​บริการ​สาธารณะ​ที่​จะ​มี​โครงสร้าง​ที่​เป็น​ทางการ​หรือ​โครงสร้าง​ชัดเจน​ตายตัว​มากกว่า
หรืออ​ งค์การท​ ี่​มีว​ ิสัยท​ ัศน์ห​ รือ​กลยุทธ์เ​น้นค​ วาม​เป็นม​ ือ​อาชีพ​หรือ​เป็น​ผู้​เชี่ยวชาญ​เฉพาะ​เรื่อง ก็จ​ ำเป็นต​ ้อง​จัด​รูป​แบบ​
โครงสร้าง​เพื่อ​เสริมส​ ร้างค​ วาม​ชำนาญเ​ฉพาะ​ด้าน​ให้แ​ ก่​บุคลากร เช่น จัดโ​ครงสร้างอ​ งค์การแ​ บบต​ ามห​ น้าที่ เป็นต้น

       2. 	หลัก​สาย​การ​บังคับ​บัญชา การ​จัด​องค์การ​ต้อง​คำนึง​ถึง​ลำดับ​ชั้น​ของ​อำนาจ​หน้าที่​และ​ตำแหน่ง​งาน​ใน​
องค์การ โดย​กำหนดใ​ห้แ​ ต่ละต​ ำแหน่ง​งานม​ ีอ​ ำนาจ​หน้าที่ท​ ี่ล​ ดห​ ลั่นก​ ัน ตั้งแต่​ระดับ​สูงสุด​จนถึงร​ ะดับ​ต่ำส​ ุดใ​นอ​ งค์การ
ซึง่ ต​ ำแหนง่ ง​ านท​ อี​่ ยใู​่ นล​ ำดบั ท​ สี​่ งู ก​ วา่ ย​ อ่ มม​ อ​ี ำนาจห​ นา้ ทแี​่ ละค​ วามร​ บั ผ​ ดิ ช​ อบม​ ากกวา่ แ​ ละเ​ปน็ ผ​ บู​้ งั คบั บ​ ญั ชาห​ รอื ก​ ำกบั ​
ดแู ลก​ ารป​ ฏบิ ตั ง​ิ านต​ ำแหนง่ ท​ อี​่ ยตู​่ ำ่ ก​ วา่ ใ​นส​ ายง​ านต​ รงข​ องต​ น หลกั ส​ ายก​ ารบ​ งั คบั บ​ ญั ชาน​ จี​้ ะท​ ำใหท​้ ราบว​ า่ ใ​นก​ ารบ​ รหิ าร​
และ​การ​ปฏิบัติ​งาน​ตำแหน่ง​งาน​ใด​อยู่​เหนือ​กว่า​ตำแหน่ง​งา​นอื่นๆ หรือ​ทำให้​ทราบ​ว่า​ใคร​เป็น​หัวหน้า​ใคร ใคร​ต้อง​รับ
คำส​ ัง่ จ​ ากใ​คร และใ​ครต​ อ้ งร​ ายงานผ​ ลก​ ารป​ ฏบิ ตั ง​ิ านต​ อ่ ใ​คร ดงั น​ ัน้ ห​ ลกั ส​ ายก​ ารบ​ งั คบั บ​ ญั ชาจ​ งึ เ​ปน็ ห​ ลกั ก​ ารจ​ ดั อ​ งคก์ าร​
ที่​ทำให้ต​ ำแหน่งง​ านต​ ่างๆ เกิด​ความ​สัมพันธ์ก​ ันใ​นแ​ นวต​ ั้ง (vertical relation)

       3.	 หลัก​ความ​ชำนาญ​เฉพาะ​ด้าน การ​จัด​องค์การ​จะ​ต้อง​พิจารณา​ถึง​ความ​สัมพันธ์​ของ​งาน​ที่​จะ​รวม​อยู่​ใน​
กลุ่มงาน กลุ่มภ​ ารกิจห​ รือส​ ่วนง​ านเ​ดียวกัน โดยค​ วรร​ วมง​ านท​ ี่ม​ ีล​ ักษณะง​ าน ขอบเขตข​ องง​ าน และอ​ ำนาจห​ น้าที่ค​ วาม​
รับ​ผิด​ชอบ​เดียวกัน ใกล้​เคียง​กัน หรือ​มี​ความ​สัมพันธ์​กัน​อย่าง​ใกล้​ชิด​ให้​อยู่​ใน​กลุ่ม​งาน​หรือ​ส่วน​งาน​เดียวกัน และ​
มอบ​หมาย​ให้​ผู้​ปฏิบัติ​งาน​แต่ละ​คน​ทำงาน​ตาม​ขอบเขต​อำนาจ​หน้าที่​ที่​กำหนด​ไว้ เพื่อ​เป็นการ​ส่ง​เสริม​ให้​เกิด​ความ​
ชำนาญ​เฉพาะ​ด้าน อัน​จะ​ช่วย​เพิ่ม​ประสิทธิภาพใ​น​การ​ปฏิบัติ​งาน​ต่อ​ไป อย่างไรก​ ็ตาม​แม้​ความ​ชำนาญ​เฉพาะ​ด้าน​ถือ​
เป็นห​ ลักการส​ ำคัญป​ ระการห​ นึ่งใ​นก​ ารจ​ ัดอ​ งค์การ แต่ก​ ็ต​ ้องต​ ระหนักอ​ ยู่เ​สมอว​ ่าห​ ากเ​น้นค​ วามช​ ำนาญเ​ฉพาะด​ ้านม​ าก​
เกินไ​ป โดยข​ าด​การ​ประสานง​ านท​ ี่ด​ ี​ระหว่าง​ส่วนง​ าน​ต่างๆ อาจส​ ่งผ​ ล​ให้เ​กิดก​ าร​ปฏิบัติ​งาน​แบบต​ ่างฝ​ ่ายต​ ่าง​ทำ จนไ​ม่​
สามารถ​ทำงาน​อย่า​งบู​รณา​การ​เพื่อ​บรรลุ​วัตถุประสงค์​ของ​องค์การ​ร่วม​กัน​ต่อ​ไป​ได้ เพราะ​ฉะนั้น​ใน​การ​จัด​องค์การ​
จึง​ต้อง​คำนึง​ถึง​ความ​ชำนาญ​เฉพาะ​ด้าน​ให้​อยู่​ใน​ระดับ​ที่​เหมาะ​สม​สอดคล้อง​หรือ​สมดุล​กับ​หลัก​กา​รอื่นๆ ใน​การ​จัด​
องค์การ

       4.	 หลัก​เอกภาพ​ใน​การ​บังคับ​บัญชา การ​ปฏิบัติ​งาน​ต่างๆ ใน​องค์การ​จะ​เป็น​ไป​อย่าง​มี​ประสิทธิภาพ สะดวก
และ​รวดเร็ว​เมื่อ​มี​การ​จัด​องค์การ​โดย​สอดคล้อง​กับ​หลัก​เอกภาพ​ใน​การ​บังคับ​บัญชา (unity of command) โดย​
กำหนดใ​ห้พ​ นักงานแ​ ต่ละค​ นน​ ั้นข​ ึ้นต​ รงต​ ่อห​ ัวหน้าง​ านห​ รือม​ ีผ​ ู้บ​ ังคับบ​ ัญชาเ​พียงค​ นเ​ดียว เพราะเ​มื่อพ​ นักงานม​ ีห​ ัวหน้า​
หรือ​ผู้​บังคับ​บัญชาท​ ี่​ขึ้นต​ รง​เพียง​คนเ​ดียว​ย่อม​ส่ง​ผล​ดี​ต่อก​ ารป​ ฏิบัติ​งาน​ตาม​ได้​รับ​มอบห​ มาย การ​ควบคุม​กำกับด​ ูแล

                             ลขิ สิทธขิ์ องมหาวิทยาลัยสโุ ขทยั ธรรมาธิราช
   139   140   141   142   143   144   145   146   147   148   149