Page 146 - องค์การและการจัดการและการจัดการทรัพยากรมนุษย์
P. 146

4-18 องค์การและการจัดการ และการจัดการทรัพยากรมนุษย์

ว​ ่าโ​ครงสร้างอ​ งค์การห​ ลายแ​ ห่งอ​ าจเ​ป็นเ​พียงโ​ครงสร้างแ​ บบช​ ั่วคราวท​ ีก่​ ำหนดข​ ึ้นเ​พื่อด​ ำเนินก​ ารเ​ฉพาะเ​รื่องห​ รือก​ ำหนด​
ขึ้น​เพื่อ​ดำเนิน​การ​ใน​ภารกิจ​ใด​ภารกิจ​หนึ่ง​โดย​เฉพาะ เมื่อ​ภารกิจ​ดัง​กล่าว​เสร็จ​สิ้น​ลง​โครงสร้าง​แบบ​ชั่วคราว​ก็​จะ​มี​
การป​ รับเ​ปลี่ยนไ​ปเ​พื่อป​ ฏิบัติภ​ ารก​ ิจอ​ ื่นๆ ที่​อาจแ​ ตกต​ ่างจ​ ากภ​ ารกิจเ​ดิมต​ ่อ​ไป นอกจากน​ ี้​แล้วอ​ งค์การแ​ ต่ละป​ ระเภท​
ยัง​ต้องการ​ความย​ ืดหยุ่นใ​น​โครงสร้างอ​ งค์การ​ที่​แตกต​ ่างก​ ัน​อีก​ด้วย ดัง​เช่น องค์การภ​ าค​เอกชนท​ ี่​ต้อง​ปฏิสัมพันธ์​กับ​
สภาพแ​ วดล้อมอ​ ย่างต​ ่อเ​นื่องแ​ ละม​ ีก​ ารแ​ ข่งขันก​ ันต​ ลอดเ​วลาย​ ่อมต​ ้องการโ​ครงสร้างอ​ งค์การท​ ี่​ยืดหยุ่นท​ ี่ส​ ามารถต​ อบ​
สนอง​ต่อก​ าร​เปลี่ยนแปลงม​ ากกว่า​องค์การ​ภาคร​ ัฐ​ที่​เน้นก​ าร​ปฏิบัติ​งานต​ าม​กฎ​ระเบียบ​เป็น​หลัก เป็นต้น และจ​ ากก​ าร​
ที่​จะ​ต้อง​คำนึง​ถึง​หลัก​ความ​ยืดหยุ่นใ​นก​ าร​จัด​องค์การ​นี้ไ​ด้​ส่งผ​ ลใ​ห้การจ​ ัดอ​ งค์การ​สมัย​ใหม่โ​ดยเ​ฉพาะ​ใน​ภาคเ​อกชน​
มีล​ ักษณะ​เป็นอ​ งค์การต​ าม​สถานการณ์ (contingency organization) หรืออ​ งค์การแ​ บบ​ตัวอ​ มีบา (amoeba orga-
nization) ซึ่ง​เป็น​รูป​แบบ​องค์การท​ ี่​มีค​ วามย​ ืดหยุ่น​สูง​เพิ่ม​มากข​ ึ้น

       9. 	หลกั ก​ ารร​ วมอ​ ำนาจแ​ ละก​ ารกร​ ะจ​ าย​ อำน​ าจ การจ​ ัดโ​ครงสร้างอ​ งค์การจ​ ะต​ ้องม​ ีก​ ารร​ วมอ​ ำนาจแ​ ละก​ ระจาย​
อำนาจก​ ารบ​ ริหารแ​ ละก​ ารต​ ดั สินใ​จไ​ปค​ วบคกู่​ ันใ​นร​ ะดับท​ ีเ​่ หมาะส​ ม ซึง่ ผ​ ูบ้​ รหิ ารจ​ ำเป็นต​ อ้ งพ​ จิ ารณาว​ ่าง​ านห​ รอื ก​ ิจกรรม​
ใดค​ วรถ​ ูกร​ วมไ​ว้เ​ป็นอ​ ำนาจห​ น้าที่ข​ องผ​ ู้บ​ ริหาร เพื่อใ​ห้ผ​ ู้บ​ ริหารม​ ีอ​ ำนาจอ​ ย่างเ​ต็มท​ ี่ใ​นก​ ารต​ ัดสินใ​จว​ ่าค​ วรท​ ำอ​ ะไรห​ รือ​
ไม่ค​ วรท​ ำอ​ ะไรใ​นง​ านน​ ั้นๆ โดยง​ านท​ ี่ค​ วรร​ วมไ​ว้เ​ป็นอ​ ำนาจข​ องผ​ ู้บ​ ริหารน​ ั้นจ​ ะเ​ป็นง​ านใ​นร​ ะดับบ​ นข​ องอ​ งค์การ ซึ่งเ​ป็น​
งาน​ที่​มี​ความ​สำคัญ​ต่อ​ความ​อยู่​รอด​หรือ​การ​บรรลุ​วัตถุประสงค์​ของ​องค์การ โดย​งาน​ดัง​กล่าว​ส่วน​ใหญ่​จะ​เกี่ยวข้อง​
โดยตรงก​ บั ก​ ารบ​ รหิ าร การอ​ ำนวยก​ าร และต​ ดั สนิ ใ​จข​ ัน้ ส​ ดุ ทา้ ยใ​นเ​รือ่ งท​ สี​่ ำคญั ๆ ของอ​ งคก์ าร  เชน่ การก​ ำหนดน​ โยบาย
การ​กำหนดก​ ลยุทธ์ เป็นต้น นอกจากห​ ลัก​การ​รวมอ​ ำนาจ​แล้ว ใน​การ​จัด​โครงสร้าง​องค์การย​ ังต​ ้อง​ให้ค​ วามส​ ำคัญ​กับ​
หลัก​การก​ระ​จา​ยอำ​นาจ​ประกอบ​ด้วย โดย​การก​ระ​จา​ยอำ​นาจ​จะ​เป็นการ​กระจาย​หรือ​ให้​สิทธิ​เกี่ยว​กับ​อำนาจ​หน้าที่
ความร​ ับผ​ ิดช​ อบ และก​ ารต​ ัดสินใ​จใ​นก​ ารป​ ฏิบัตงิ​ านจ​ ากร​ ะดับบ​ ริหารล​ งไ​ปส​ ูร่​ ะดับป​ ฏิบัตกิ​ าร โดยเ​มื่อก​ ระจายง​ านใ​ดส​ ู​่
ระดับป​ ฏิบัตแิ​ ล้วอ​ ำนาจห​ น้าทีแ่​ ละค​ วามร​ ับผ​ ิดช​ อบใ​นง​ านน​ ั้นๆ กถ็​ ือว่าเ​ป็นข​ องผ​ ูป้​ ฏิบัตงิ​ านน​ ั้น โดยฝ​ ่ายบ​ ริหารม​ ีหน้าที​่
เพียง​การ​กำกับ​ดูแล​ให้​งาน​นั้น​เป็น​ไป​ตาม​มาตรฐาน​หรือ​เป็น​ไป​ตาม​กรอบ​ที่​องค์การ​กำหนด​ไว้​เท่านั้น ซึ่ง​การก​ระ​จา​ย
อำน​ าจใ​นล​ ักษณะด​ ังก​ ล่าวน​ ีเ้​ป็นการก​ ระทำเ​พื่อพ​ ัฒนาศ​ ักยภาพใ​นก​ ารป​ ฏิบัตงิ​ านข​ องร​ ะดับป​ ฏิบัตกิ​ าร และช​ ่วยแ​ บ่งเบา​
ภาระง​ าน​ของผ​ ู้​บริหาร โดยง​ าน​หรือก​ ิจกรรมท​ ี่​ควรก​ ระจาย​หรือ​ให้​สิทธิอ​ ำนาจ​แก่ผ​ ู้​ปฏิบัติง​ าน​โดยส​ ่วนม​ ากจ​ ะเ​ป็น​งาน​
ระดับ​ต้น​ที่​มี​ลักษณะ​เป็น​งาน​ประจำ​หรือ​งา​นทั่วๆ ไป​ของ​องค์การ เพราะ​ฉะนั้น​งาน​ประจำ​หรือ​งาน​ทั่วไป​ทั้งหมด​ควร​
มอบใ​ห้​ฝ่ายป​ ฏิบัติก​ าร​สามารถ​ดำเนิน​งานแ​ ละ​ตัดสิน​ใจ​ใน​งานด​ ัง​กล่าว​ได้ด​ ้วย​ตนเอง

       10. หลัก​ความแ​ ตกต​ า่ ง​และก​ าร​บรู ณาการ การ​จัด​โครงสร้าง​องค์การ​จะ​ต้อง​พิจารณา​ภาพ​รวม​ของ​องค์การ​ว่า​
มี​งาน​ใด​ที่​จะ​ต้อง​ดำเนิน​การ​บ้าง ซ่ึง​งาน​ต่างๆ ย่อม​จะ​มี​เป็น​จำนวน​มาก​และ​มี​ความ​แตก​ต่าง​หลาก​หลาย (differentia-
tion) ยิ่ง​องค์การ​มี​ขนาด ภารกิจ และค​ วาม​ซับ​ซ้อน​มากข​ ึ้น​เท่าใดค​ วามแ​ ตก​ต่างข​ องง​ านต​ ่างๆ ใน​องค์การย​ ่อม​มี​มาก​
ขึ้น​เท่านั้น การ​จัด​องค์การ​จึง​จำเป็น​ต้อง​แยกแยะ​หรือ​จำแนก​งาน​ที่​แตก​ต่าง​กัน​ออก​จาก​กัน​เป็น​งานๆ หรือ​เป็น​ส่วนๆ
แล้วจ​ ึงจ​ ัดร​ วมห​ รือบ​ ูรณาการ (integration) งานท​ ีเ่​หมือนก​ ัน คล้ายคลึงห​ รือใ​กลเ้​คียงก​ ันไ​วเ้​ป็นกล​ ุ่มง​ านเ​ดียวกัน งาน​
ที่ไ​ม่เ​กี่ยวก​ ันก​ ็จ​ ัดไ​ว้ค​ นละ​กลุ่มง​ าน หลัก​การ​ความ​แตก​ต่างแ​ ละ​การ​ บูร​ ณาก​ ารน​ ี้จ​ ึงเ​ป็นห​ ลัก​การ​ประการ​หนึ่ง​ที่จ​ ะท​ ำให​้
ได้ม​ า​ซึ่ง​แผนกงานห​ รือส​ ่วนง​ าน​ใน​องค์การท​ ี่​เหมาะ​สม​ต่อ​วัตถุประสงค์แ​ ละ​ภารกิจ​ของ​องค์การ

       จาก​หลัก​พิจารณา​ใน​การ​จัด​องค์การ​ข้าง​ต้น​จะ​พบ​ว่า​ใน​การ​จัด​องค์การ​จะ​ต้อง​พิจารณา​ถึง​หลัก​การ​หลายๆ
ประการป​ ระกอบก​ ัน เพื่อใ​ห้ไ​ด้ม​ าซ​ ึ่งโ​ครงสร้างอ​ งค์การท​ ี่เ​หมาะส​ ม สอดคล้องก​ ับว​ ัตถุประสงค์ ภารกิจ ตลอดจ​ นค​ วาม​
ต้องการข​ องอ​ งค์การแ​ ละบ​ ุคลากร การจ​ ัดอ​ งค์การจ​ ึงถ​ ือเ​ป็นห​ น้าที่ส​ ำคัญป​ ระการห​ นึ่งข​ องผ​ ู้บ​ ริหารท​ ี่จ​ ะต​ ้องด​ ำเนินก​ าร​
โดยอ​ าศยั ก​ ารม​ ส​ี ว่ นร​ ว่ มข​ องบ​ คุ ลากรเ​พือ่ ก​ ำหนดโ​ครงสรา้ งท​ เี​่ อือ้ ป​ ระโยชนใ​์ หก้ ารบ​ รหิ ารแ​ ละก​ ารด​ ำเนนิ ง​ านข​ องอ​ งคก์ าร​
สู่​การบ​ รรลุผ​ ล​สำเร็จ​ตาม​ที่ก​ ำหนด​ไว้ต​ ่อ​ไป

                             ลขิ สิทธ์ขิ องมหาวทิ ยาลัยสุโขทัยธรรมาธริ าช
   141   142   143   144   145   146   147   148   149   150   151