Page 199 - องค์การและการจัดการและการจัดการทรัพยากรมนุษย์
P. 199
ผู้นำและก ารจ ูงใจ 5-19
1) บุคลิกผู้นำ ทฤษฎีของฟีดเลอร์เริ่มต้นจากการพยายามวัดความโน้มเอียงที่จะเป็นผู้นำ (The
Leadership Orientation) ของแต่ละคนโดยใช้แบบทดสอบบุคลิกภาพที่เขาเรียกว่า The Least Prefered
Co-worker Scale หรือเรียกย ่อๆ ว่า LPC16 เขาไดท้ ำการท ดสอบก ับผ ูบ้ ริหารในห น่วยง านต ่างๆ ผลจ ากก ารว ิเคราะห์
คำตอบในแบบท ดสอบได้พ บบุคลิกผู้นำท ี่เด่นชัด 2 แบบ คือ17
ก. บุคลิกผู้นำแบบมุ่งความสัมพันธ์ (relationship motivated) ผู้นำที่มีบุคลิกแบบนี้จะพยายาม
สร้างส ัมพันธอ์ ันด กี ับผ ูใ้ตบ้ ังคับบ ัญชาโดยพ ยายามเอาใจใสด่ ูแลท ุกขส์ ุข ใหส้ วัสดิการห รือค ่าต อบแทนท ีพ่ วกเขาพ อใจ
สร้างบรรยากาศการทำงานที่อ บอุ่นเป็นก ันเอง ให้ค วามร ่วมมือและช่วยเหลือซึ่งกันแ ละกัน บุคลิกแ บบนี้อาจเรียกอีก
อย่างว่า แบบม ุ่งค น
ข. บุคลิกผู้นำแบบเน้นงาน (task-motivated) ผู้นำที่มีบ ุคลิกแ บบน ี้จะเอาแต่ท ำงานแ ละค ำนึงถ ึง
ผลสำเร็จข องง านเป็นหลัก ไม่ค ่อยจ ะค ำนึงถึงค วามรู้สึกหรือค วามต้องการข องผู้ใต้บังคับบัญชา
โปรดส ังเกตว ่าบ ุคลิกผ ู้นำท ั้ง 2 ประเภทม ีล ักษณะใกล้เคียงก ับแ บบพ ฤติกรรมผ ู้นำข องก ลุ่มโอไฮโอส เตท
และก ลุม่ ม ชิ แิ กน เพยี งแ ตฟ่ ดี เลอร เ์ หน็ ว า่ ล กั ษณะก ารม ุง่ ง านแ ละม ุง่ ค นเปน็ บ คุ ลกิ ข องผ ูน้ ำซ ึง่ เปน็ ค ณุ ลกั ษณะภ ายในต วั
บุคคล ส่วนก ลุ่มโอไฮโอส เตทแ ละก ลุ่มม ิชิแกนเห็นว ่าล ักษณะม ุ่งง านแ ละม ุ่งค นเป็นพ ฤติกรรมข องผ ู้นำท ี่แ สดงออกมา
ซึ่งสามารถสังเกตเห็นได้อ ย่างช ัดเจน
2) ปจั จัยส ถานการณ์ ในท ฤษฎีของเขา ฟิดเลอร ์ได้กำหนดสถานการณ์ที่เป็นใจให้ผู้นำสามารถควบคุม
ผู้อ ื่นอ อกเป็นร ะดับต ่างๆ (degrees of favorableness of situation to a leader) ตั้งแต่ส ถานการณ์ท ี่เป็นใจก ับผ ู้นำ
มากที่สุดไปจ นถึงส ถานการณ์ท ี่เป็นใจกับผ ู้นำน ้อยที่สุด ดังแสดงไว้ในภาพที่ 5.6
สถานการณ์ที่เป็นใจ สถานการณ์ที่เป็นใจ
กับผู้นำม ากที่สุด กับผ ู้นำน้อยที่สุด
ภาพที่ 5.6 ระดบั สถานการณท์ เี่ป็นใจใหผ้ ้นู ำสามารถค วบคุมผอู้ น่ื
สถานการณท์ เ่ี ปน็ ใจก บั ผ นู้ ำม ากท ส่ี ดุ หมายถ ึง สถานการณท์ ีเ่อื้ออ ำนวยใหผ้ ู้นำส ามารถค วบคุมผ ูอ้ ื่นได้
มากที่สุด ซึ่งหมายความว่าผ ู้นำส ามารถกำหนดภาระง าน ควบคุมผลง าน และต ัดสินใจแ ทนสมาชิกในห น่วยง านมาก
ที่สุด สถานการณ์ที่ไม่เป็นใจให้กับผู้นำหมายถึงสถานการณ์ที่ผู้นำไม่สามารถควบคุมผลงานและตัดสินใจแทนกลุ่ม
ได้ สถานการณ์จ ะเป็นใจห รือไม่เป็นใจกับผู้นำข ึ้นอ ยู่กับปัจจัยสถานการณ์ 3 อย่าง คือ
16 ในแบบสอบถามนี้ต้องการให้ผู้ตอบคิดถึงบุคคลซึ่งเขาอยากทำงานด้วยน้อยที่สุด แล้วทำการประเมินบุคคลนั้นในแง่มุมต่างๆ 16
เรื่องด้วยก ัน ผู้ส นใจร ายล ะเอียดของแ บบสอบถามน ี้ส ามารถศ ึกษาค ้นคว้าเพิ่มเติมได้จ าก E. Fiedler Martin M. Chemers and Linda Mahar.
Improving Leadership Effectiveness: The Leader Match Concept. New York: John Wiley, 1976, pp. 7-10.
17 ความมุ่งหมายของแอลพีซีในทฤษฎีของฟิดเลอร์นั้นเป็นเรื่องที่ถกเถียงกันมาตลอดเวลาตั้งแต่ทฤษฎีเกิดในปี ค.ศ. 1967 จนถึง
ปัจจุบันว่ามุ่งวัดบุคลิก พฤติกรรม หรือวัดอะไรกันแน่ แม้แต่ตัวฟิดเลอร์เองก็ยังให้ความหมายแอลพีซีไว้แตกต่างกันตามช่วงระยะเวลาที่ศึกษา
ค้นคว้า อย่างไรก็ตาม นักวิชาการส่วนใหญ่เห็นว่าแอลพีซีของฟิดเลอร์นั้นมุ่งวัดบุคลิกของบุคคล โปรดดู Arthur G. Jago. “Leadership:
Perspective in Theory and Research.” pp. 322-323, Frank E. Saal & Patrick A. Knight. Industrial/Organizational Psychology:
Science & Practice. pp. 356-359; Peter B. Smith & Mark F. Peterson. Leadership, Organizations and Culture. London: SAGE
Publications, 1988, pp. 17-19.
ลิขสิทธข์ิ องมหาวิทยาลยั สโุ ขทยั ธรรมาธริ าช
