Page 217 - การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
P. 217
พฤติกรรมวิถีการดำเนินชีวิตที่เกี่ยวข้องกับการส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรคไม่ติดต่อ 8-51
ต่อก ารอ อกก ำลังก ายท ี่ร ะดับภ ายในบ ุคคลค ือ การข าดค วามม ั่นใจแ ละแ รงจ ูงใจ และก ารข าดค วามร ู้เกี่ยวก ับผ ลด ีข อง
การมีค วามกระฉับกระเฉงคล่องแคล่วท างร ่างกาย (Rees et al., 2006: อ้างถึงใน Fitzgerald and Spaccarotella,
2009) โปรแกรมที่ต ้องเพิ่มค วามต ระหนัก ความรู้ ทักษะ แรงจ ูงใจ และค วามเชื่อม ั่นภายในบุคคลจะเหมาะส มที่สุด
สำหรับการเอาชนะอุปสรรคเหล่านี้
2. ระดบั ระหวา่ งบคุ คล (Interpersonal Level) ปัจจัยร ะดับระหว่างบ ุคคลร วมถ ึงค วามส ัมพันธ์ทางสังคมที่
สำคัญซึ่งล ้อมรอบตัวบุคคล (เช่น เพื่อน ครอบครัว เพื่อนร่วมงาน เป็นต้น) (McLeroy, Bibeau, Steckler, & Glanz,
1988: อ้างถ ึงใน Fitzgerald and Spaccarotella, 2009) งานวิจัยต ่างๆ แสดงให้เห็นว่า การบริโภคอ าหารของเด็ก
เกี่ยวข้องก ับค วามร ู้ด้านโภชนาการแ ละก ารบ ริโภคอ าหารข องพ ่อแ ม่ (Gibson, Wardle, & Watts, 1998; Reinaerts,
de Nooijer, Candel, & de Vries, 2007: อ้างถ ึงใน Fitzgerald and Spaccarotella, 2009) และยังได้ร ับอิทธิพล
จากบุคคลที่อ ยู่ในวัย สถานะ และค วามส ามารถเหมือนกัน (Peer Influence)
คนหนุ่มส าวโน้มเอียงท ี่จะเชื่อมโยงอ าหารเพื่อสุขภาพกับพ ่อแม่ และเชื่อมโยงอ าหารจ านด ่วนกับค วามพ อใจ
มิตรสหาย และการเข้าส ังคม (Shepherd et al., 2006: อ้างถ ึงใน Fitzgerald and Spaccarotella, 2009) และคน
หนุ่มส าวจ ะค าดหวังป ฏิกิริยาทางล บจากเพื่อนว ัยเดียวกันเกี่ยวก ับการก ินอ าหารที่ดีต่อสุขภาพมากกว่าท ี่จ ะกินอาหาร
อื่น (Cullen et al., 2001: อ้างถึงใน Fitzgerald and Spaccarotella 2009) โปรแกรมให้การศึกษาซึ่งเพิ่มความรู้
ทางโภชนาการแ ละการส นับสนุนจากเพื่อนวัยเดียวกันสำหรับก ารเลือกกินอาหารที่เป็นประโยชน์ต ่อสุขภาพ อาจช่วย
ให้เอาชนะอุปสรรคเหล่านี้ได้ การขาดการสนับสนุนทางสังคมยังเป็นอุปสรรคที่ระดับระหว่างบุคคลสำหรับการออก
กำลังกาย (Wilcox, Castro, King, Housemann, & Brownson, 2000: อ้างถึงใน Fitzgerald and Spaccarotella,
2009) และโปรแกรมที่ก ระตุ้นจูงใจก ารเข้าร่วมเป็นกล ุ่ม (เช่น การเดินเป็นกล ุ่ม การร วมเพื่อน/ครอบครัวเข้าด้วยกัน
เป็นต้น) จะเหมาะสมที่สุดในก ารจัดการก ับอุปสรรคเหล่าน ี้
การปรับเปลี่ยนทางวัฒนธรรมของกลุ่มบุคคล (Acculturation) หมายถึง กระบวนการซึ่งกลุ่มทางเชื้อ
ชาติหรือทางสัญชาติยอมรับแบบแผนทางวัฒนธรรมของกลุ่มที่มีอิทธิพลและความสำคัญกว่า หรือของกลุ่มที่เป็น
เจ้าของป ระเทศไปป ฏิบัติ (Satia-Abouta, Patterson, Neuhouser, & Elder, 2002: อ้างถึงใน Fitzgerald and
Spaccarotella, 2009) อาจเป็นอุปสรรคหนึ่งที่ระดับระหว่างบุคคลและระดับชุมชน/สถาบัน เพราะวัฒนธรรมอาจ
ถูกมองว่า เป็นส่วนหนึ่งของสภาพแวดล้อมทางสังคมโดยแท้จริงภายในครอบครัวและชุมชน ตัวอย่างเช่น การปรับ
เปลี่ยนทางวัฒนธรรมของกลุ่มบุคคลอย่างมากเกี่ยวข้องกับการบริโภคผลไม้ ผัก วิตามิน และแร่ธาตุในระดับต่ำ
(Neuhouser, Thompson, Coronado, & Solomon, 2004:อ้างถึงใน Fitzgerald and Spaccarotella, 2009) และ
การบ ริโภคไขม ันสูงก ว่าในช าวละติน (Dixon, Sundquist, & Winkleby, 2000: อ้างถ ึงใน Fitzgerald and Spacca-
rotella, 2009) ในท างต รงข ้าม ชาวล ะตินท ี่ป รับเปลี่ยนท างว ัฒนธรรมอ ย่างม ากจ ะม ีค วามเป็นไปได้ม ากท ี่จ ะเข้าร ่วมใน
การออกกำลังกายในยามว่างเมื่อเปรียบเทียบกับผู้ที่มีสถานะเหมือนกัน ที่ปรับเปลี่ยนทางวัฒนธรรมน้อยกว่า
(Crespo, Smit, Andersen, Carter-Pokras, & Ainsworth, 2000: อา้ งถ งึ ใน Fitzgerald and Spaccarotella, 2009)
ดังนั้น เมื่อทำการออกแบบแผนงาน/โปรแกรม เป็นสิ่งจำเป็นที่ต้องตระหนักถึงและกระตุ้นและจูงใจการคงไว้ หรือ
การรักษาแบบแผนวิถีการดำเนินชีวิตที่ดีต ่อสุขภาพภายในวัฒนธรรมที่ส ำคัญขณะที่ส่งเสริมการยอมรับพฤติกรรมที่
เป็นป ระโยชน์ต ่อสุขภาพจากวัฒนธรรมเจ้าของประเทศไปปฏิบัติ
ปัจจัยทางสังคมเศรษฐกิจยังมีอิทธิพลต่อพฤติกรรมวิถีการดำเนินชีวิตด้วย ความถี่ของมื้ออาหารที่กินกัน
เป็นครอบครัวที่น้อยลง ซึ่งมีรายงานในเด็กซึ่งแม่ทำงานเต็มเวลา (กับเด็กที่แม่ไม่ได้ทำงาน) (Neumark-Sztainer,
Hannan, Story, Croll, & Perry, 2003: อ้างถ ึงใน Fitzgerald and Spaccarotella, 2009) ความสัมพันธ์นี้อาจ
เป็นผ ลลัพธ์ของข ้อจำกัดด้านเวลาที่เพิ่มข ึ้นอันเนื่องจากก ารจ้างง าน และ/หรือความสะดวกแ ละความส ามารถจับจ ่าย
ลขิ สทิ ธข์ิ องมหาวิทยาลัยสุโขทยั ธรรมาธิราช
