Page 232 - การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
P. 232
8-66 การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
และคณะรายงานว่า อิทธิพลที่มีต่อการยึดมั่นในการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการออกกำลังกาย ได้แก่ อิทธิพลทาง
ความรู้สึกน ึกคิด อิทธิพลท างพ ฤติกรรมแ ละท างสังคม อิทธิพลท างส ภาพแ วดล้อม และอ ิทธิพลข องการป รับก ารอ อก
กำลังก ายในช่วงสั้นๆ
1. อทิ ธิพลท างความรูส้ ึกนึกคิดต ่อก ารย ึดมัน่ ในก ารอ อกกำลงั ก าย (Cognitive Influence)
1.1 ความเชื่อม่ันของบุคคลในความสามารถของตนเฉพาะ(เจาะจง) กิจกรรม (Activity Specific Self-Effi-
cacy) ตัวแปรส ื่อกลางท างจิตวิทยา (Psychological Mediator) ของการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมให้ป ระสบผ ลส ำเร็จ
ที่มีอิทธิพลมากที่สุดและได้รับการกล่าวถึงกันบ่อยคือ ความเชื่อมั่นในความสามารถของตน (Self-Efficacy) แม้ว่า
ตัวแปรน ีจ้ ะไมไ่ ด้การท ำว จิ ัยไวเ้ ปน็ อ ย่างด ใี นบ ริบทข องก ารอ อกก ำลงั ก ายแ ละภ าวะโรคอ ว้ นก ็ตาม ความเชื่อม ัน่ ในค วาม
สามารถข องต นข ึน้ อ ยกู่ บั ส ถานการณเ์ ปน็ ส ำคญั ค อื บคุ คลอ าจม คี วามเชือ่ ม ัน่ ในค วามส ามารถข องต นในร ะดบั ส งู ส ำหรบั
การฝึกการยกน้ำหนัก และในตรงกันข้ามกลับมีความเชื่อมั่นในความสามารถของตนในระดับต่ำสำหรับการเต้น
แ อโรบ ิก McAuley et al., (อ้างถ ึงใน Hemmingsson et al., 2001) พบว ่า ผู้ใหญ่ท ี่ไม่ค ่อยเคลื่อนไหวร ่างกายในเวลา
ทผี่ า่ นม า (การไมเ่ ขา้ ร ว่ มในแ บบแผนก ารอ อกก ำลงั ก ายอ ยา่ งส มำ่ เสมอในช ว่ ง 6 เดอื นท ผี่ า่ นม า) มกี ารย ดึ ม ัน่ ต อ่ โปรแกรม
การเดิน 20 สัปดาหด์ ขี ึ้นอ ย่างม นี ัยส ำคัญ (ในก รณนี ีค้ ือ การเข้าร ่วมในช ่วงเวลาท ีจ่ ัดก ิจกรรม) ด้วยโปรแกรมท ีใ่หข้ ้อมูล
ข่าวสารอ ย่างง ่ายๆ โดยเฉพาะอ ย่างย ิ่งเพื่อม ุ่งห วังท ี่ก ารเพิ่มข ึ้นข องค วามเชื่อม ั่นในค วามส ามารถข องต นต ามท ี่ก ำหนด
ไว้ในทฤษฎีการพัฒนาปัญญาทางสังคม (Social Cognitive Theory; SCT) ความเชื่อมั่นในความสามารถของตน
จะทำให้เพิ่มขึ้นได้จากความสำเร็จและเมื่อความรู้สึกในความชำนาญและความสามารถที่ได้รับการพัฒนาขึ้น
McAuley et al., (อา้ งถ งึ ใน Hemmingsson et al., 2001) พบว า่ การเสรมิ ส รา้ งค วามเชือ่ ม ัน่ ในค วามส ามารถข องต นเปน็
สิ่งสำคัญ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในระยะแรกของการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม และมีความสำคัญน้อยลงเมื่อการออก
กำลังกายกลายเป็นสิ่งท ี่ต ้องการท างจิตใจน ้อยลง
งานวิจัยข อง Pinto et al., (อ้างถึงใน Hemmingsson et al., 2001) ซึ่งทำการประเมินการเปลี่ยนแปลงใน
ความเชือ่ ม ัน่ ในค วามส ามารถข องต นแ ละแ ละส มดลุ ท างการต ดั สนิ ใจ (การเหน็ ด ว้ ยต ามท รี่ บั ร ู้ – การไมเ่ หน็ ด ว้ ยต ามท รี่ บั
รู้ ของก ารเปลี่ยนแปลงพ ฤติกรรม) ในผ ูห้ ญิงท ีม่ ภี าวะโรคอ ้วนอ ย่างร ุนแรง 32 คน (ค่า BMI 41.2 กิโลกรัม/ตารางเมตร
อายุ 43 ปี) เข้าสู่โปรแกรมการจัดการน ้ำหนักตัวแบบสหวิชาชีพ ซึ่งป ระกอบด้วย กลวิธีต ่างๆ เพื่อเพิ่มการเข้าร่วมใน
การอ อกก ำลังก าย และก ารอ อกก ำลังก ายเป็นส ่วนต ัว การต ิดตามผ ลภ ายห ลัง 12 สัปดาหพ์ บว ่า ระดับก ารอ อก ำลังก าย
เพิ่มขึ้นอย่างมีน ัยส ำคัญจาก 43.8 นาทีต่อสัปดาห์ เป็น 144.3 นาทีต ่อส ัปดาห์ ด้วยร้อยละ14 ของค ะแนนค วามเชื่อมั่น
ในความส ามารถของตนในการอ อกก ำลังกาย สมดุลทางการต ัดสินใจในการออกก ำลังกายไม่เปลี่ยนแปลงในระหว่าง
การวิจัย แม้ว่า ระยะเวลาจะสั้นเกินไปที่จ ะทำให้เห็นผ ลกระท บต่อก ารค งอยู่ของร ะดับของการอ อกกำลังก าย
1.2 ความก ังวลในรปู ร ่างและขนาดของรา่ งกายท่ปี รากฏในสงั คม (Social Physique Anxiety) การไม่ยอมรับ
ในขนาดของร่างกายตามที่รับรู้พบว่า เป็นอุปสรรคต่อการออกกำลังกายที่สำคัญสำหรับผู้ใหญ่ที่มีภาวะโรคอ้วนทั้ง
ในคนหนุ่มสาวและผู้หญิงอ้วนสูงอายุมีความกังวลในรูปร่างและขนาดของร่างกายที่ปรากฏในสังคมในระดับสูงกว่า
คนในว ัยเดียวกันท ี่มีน ้ำห นักตัวป กติ ปัจจัยท างบุคคล (Individual Factors) ที่ทำให้ระดับความก ังวลในรูปร่างแ ละ
ขนาดของร่างกายในสังคมเพิ่มขึ้นคือ ความหวั่นไหวและความสามารถม องเห็นได้ชัดของสถานที่ และทัศนคติแบบ
ลงความเห็นของผู้ออกกำลังกายด้วยกันตามที่บุคคลรับรู้ งานวิจัยหลายเรื่องพบว่า ประสบการณ์ที่ยากลำบากโดย
เฉพาะอ ย่างยิง่ ส ำหรบั ผ ูใ้ หญท่ มี่ ภี าวะโรคอ ว้ นต ่อก ารอ อกก ำลังก ายร ่วมก บั ค นผ อม ซึง่ เปน็ ส มาชกิ ท อี่ อกก ำลงั ก ายอ ยา่ ง
แข็งข ันแ ละได้ผ ลมากที่สุดของโรงฝ ึก Bain et al., (อ้างถึงใน Hemmingsson et al., 2001) ศึกษาว ิจัยผู้หญิงท ี่มี
ลิขสทิ ธิ์ของมหาวทิ ยาลยั สุโขทยั ธรรมาธิราช
