Page 11 - อาหารและโภชนบำบัด
P. 11
รายการอาหารแลกเปลี่ยน 2-9
สารอาหารโปรตีน ไขมัน คาร์โบไฮเดรต และพลังงานโดยเฉลี่ยใกล้เคียงกัน จึงสามารถแลกเปลี่ยนกันได้ในหมวด
เดียวกัน ซึ่งทำให้สะดวกส ำหรับนักกำหนดอ าหารในการกำหนดห รือจัดอ าหารได้อย่างร วดเร็ว ถูกต้องเหมาะส ม และ
ทำให้ผ ูบ้ ริโภคส ามารถเลือกบ ริโภคช นิดแ ละป ระเภทอ าหารไดต้ ามห มวดอ าหารแ ลกเปลี่ยนให้เหมาะก ับโรคข องผ ูป้ ่วย
อีกด้วย
3.4 ช่วยให้สามารถเลือกอาหารได้หลากหลาย รายการอ าหารแ ลกเปลี่ยนช ่วยให้ผู้ป่วยห รือบุคคลท ี่มีภ าวะ
ต้องได้รับการจัดรายการอาหารเฉพาะตามที่กำหนด สามารถเลือกอาหารได้หลากหลายชนิดทั้งลักษณะและรสชาติ
อาหารต ามต ้องการ และท ำใหไ้ด้ร ับส ารอ าหารต ่างๆ ครบถ ้วนต ามท ี่ร ่างกายต ้องการอ ีกด ้วย รายการอ าหารแ ลกเปลี่ยน
ยังสามารถใช้สลับส ับเปลี่ยนหมุนเวียนภ ายในห มวดอาหารเดียวกัน หรือก ับหมวดอ าหารอื่นๆ ที่ให้ส ารอาห ารคล้ายๆ
กัน เพื่อให้ได้อาหารหลากหลายชนิดในแต่ละมื้อม ีความหลากห ลายไม่จำเจ
3.5 เป็นส ื่อค วามร ู้ค วามเข้าใจทางโภชนาการ และการนำมาใช้ในชีวิตป ระจำวัน รายการอาหารแ ลกเปลี่ยน
เป็นการก ำหนดส ัดส่วนอ าหารห มวดต ่างๆ ในป ริมาณท ี่ให้พ ลังงานแ ละส ารอ าหารใกล้เคียงก ัน จึงส ามารถใช้เป็นส ื่อใน
การให้ค วามรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับการบ ริโภคอ าหารเพื่อสุขภาพที่ดีข องป ระชาชน
สำหรับประชาชนท ั่วไปร วมถึงผู้ป่วยที่ม ีก ารค วบคุมด้านอ าหาร ยังส ามารถน ำความรู้เรื่องอาหารแลกเปลี่ยน
มาใช้ในชีวิตประจำวัน เพื่อการควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม ช่วยให้มีความรู้เรื่องการควบคุมปริมาณ
อาหารให้ได้ส ัดส่วนต ามท ี่แ พทย์ก ำหนด โดยเลือกอ าหารได้ห ลากห ลายจ ากร ายการอ าหารแ ลกเปลี่ยนอ าหารในห มวด
เดียวกัน ทำให้สามารถควบคุมอาหารได้ตามบริโภคนิสัยของตนเองและให้เหมาะสมกับโรคที่เป็น เช่น ในผู้ที่เป็น
โรคเบาหวานจะมีความรู้ และสามารถเลือกรับประทานอาหารตามสัดส่วนที่กำหนดได้ทำให้เกิดผลดีต่อสุขภาพ นั่น
คือ ร ะดับก ลูโคสแ ละไขม ันในเลือดอ ยูใ่นร ะดับใกล้เคียงก ับป กติได้ ช่วยป ้องกันห รือล ดภ าวะแ ทรกซ้อนท ีอ่ าจเกิดจ าก
โรคเบาหวาน เช่น ลดภ าวะโรคไตแทรกซ้อนได้ เป็นต้น
นอกจากน ี้ รายการอ าหารแ ลกเปลี่ยนย ังม ีป ระโยชน์ท างอ ้อมค ือ ประหยัดง บป ระมาณด ้านก ารร ักษาพ ยาบาล
ทั้งนี้ เนื่องจากการบริโภคอาหารที่เหมาะสมสามารถส่งเสริมสุขภาพแก่ประชาชน และเสริมสร้างประสิทธิภาพใน
ก ารบ ำบัดโรคด ้วยอ าหารแ ละโภชนาการ เมื่อร ่างกายได้ร ับโภชนาการท ี่เหมาะส มจ ะช ่วยป ้องกันโรค ตลอดจ นส ามารถ
ฟ ื้นตัวจ ากการเจ็บป ่วยได้เร็วขึ้น ย่อมส่งผ ลในการป ระหยัดค่าใช้จ่ายด้านการรักษาพ ยาบาลนั่นเอง
กจิ กรรม 2.1.1
ประโยชนข์ องรายการอาหารแลกเปลี่ยนมอี ย่างไรบ ้าง
แนวตอบก ิจกรรม 2.1.1
รายการอาหารแลกเปล่ียนมีประโยชน์ทั้งทางตรงและทางอ้อม ประโยชน์ทางตรงคือ เป็นเคร่ืองมือใน
การค ำนวณท างโภชนาการ ชว่ ยในก ารว างแผน และก ารค วบคมุ ก ารก นิ อ าหาร อำนวยค วามส ะดวกในก ารก ำหนด
อาหารสำหรับผู้ป่วยเฉพาะโรค ช่วยในการเลือกอาหารได้หลากหลายไม่จำเจ และเป็นส่ือความรู้ความเข้าใจทาง
โภชนาการ และการนำม าใช้ในช ีวิตป ระจำวัน
ประโยชน์ทางอ้อมคือ ช่วยประหยัดงบประมาณด้านการรักษาพยาบาล เพราะการวางแผนการบริโภค
อาหารท่ีเหมาะสมช่วยส่งเสริมสุขภาพ และเสริมสร้างประสิทธิภาพในการบำบัดโรคให้สามารถฟ้ืนตัวจากการ
เจบ็ ปว่ ยไดเ้ ร็วข้ึน
ลิขสทิ ธิ์ของมหาวิทยาลยั สโุ ขทัยธรรมาธิราช
