Page 20 - อาหารและโภชนบำบัด

2-18 อาหารและโภชนบำบัด

แลก​เปลี่ยนก​ ัน​ได้ รายการอ​ าหารแ​ ลกเ​ปลี่ยน​จะ​แสดง​คุณค่า​สารอ​ าหาร​ใน​แต่ละห​ มวด​ตาม​ส่วนข​ อง​อาหาร เพื่อ​นำไ​ป​
ใช้ก​ ำหนดอ​ าหารต​ าม​ที่​ต้องการ

3. คุณค่า​สารอ​ าหารแ​ ละพ​ ลังงานต​ าม​หมวดอ​ าหาร​ในป​ รมิ าณ 1 ส่วน

เป็นท​ ี่ท​ ราบแ​ ล้วว​ ่า หมวดอ​ าหารใ​นร​ ายการอ​ าหารแ​ ลกเ​ปลี่ยนไ​ทยม​ ี 6 หมวด ซึ่งน​ ำไ​ปใ​ช้ก​ ับอ​ าหารแ​ ลกเ​ปลี่ยน​
ตาม​วัตถุประสงค์​ให้​เหมาะ​สม​กับ​โรค​ของ​แต่ละ​บุคคล​ที่​ต้องการ​ควบคุม​อาหาร ซึ่ง​คุณค่า​สาร​อาหาร​และ​พลังงาน​จาก​
อาหารใ​น​หมวดต​ ่างๆ จะท​ ำให้น​ ัก​กำหนดอ​ าหาร นักโ​ภชนาการ และผ​ ู้​เกี่ยวข้องด​ ้านอ​ าหารแ​ ละโ​ภชนาการส​ ามารถน​ ำ​
ไปค​ ำนวณเ​พื่อจ​ ัด​รายการอ​ าหารแ​ ลกเ​ปลี่ยนไ​ด้ คุณค่า​สารอ​ าหารแ​ ละพ​ ลังงาน​จากร​ ายการ​อาหารแ​ ลกเ​ปลี่ยนใ​น​หมวด​
ต่างๆ มีด​ ังนี้

3.1 หมวด​นม เนื่องจาก​นม​แบ่ง​เป็น​ประเภท​ต่างๆ ตาม​ปริมาณ​ไข​มัน​ที่​มี​อยู่​ซึ่ง​จะ​ให้​พลังงาน​ที่​แตก​ต่าง​กัน
โดย​ทั่วไป​นม​แบ่ง​เป็น 3 ประเภท​คือ นม​ไม่มี​ไข​มัน​หรือ​นม​ขาด​มัน​เนย (Skim or non-fat milk) นม​ไข​มัน​ต่ำ​หรือ​
นมพ​ ร่อง​มันเ​นย (low-fat milk) และ​นม​ไข​มัน​เต็ม​รูป​หรือน​ ม​ครบ​ส่วน (whole milk)

นมแ​ ต่ละป​ ระเภท​ใน​ปริมาณ 1 ส่วน ให้​สาร​อาหาร​และ​พลังงาน ดังแ​ สดงใ​น​ตารางท​ ี่ 2.3 ดังนี้

ตาราง​ที่ 2.3 คุณคา่ ส​ ารอ​ าหาร​และพ​ ลงั งานต​ าม​ประเภทข​ อง​นมใ​นป​ รมิ าณ 1 ส่วน

หมวดนม โปรตีน ไขมนั คารโ์ บไฮเดรต พลงั งาน*
(กรมั ) (กรมั ) (กรัม) (กิโลแคลอรี)
นมไม่มีไขมัน
นมไขมันต่ำ 8 0-3 12 90
นมไขมันเต็มรูป 8
8 5 12 120

8 12 150

หมายเหต:ุ โปรตีน 1 กรัมใ​ห้พ​ ลังงาน 4 กิโลแ​ คลอรี ไขม​ ัน 1 กรัมใ​ห้พ​ ลังงาน 9 กิโลแ​ คลอรี คาร์โบไฮเดรต 1 กรัมใ​ห้พ​ ลังงาน
4 กิโลแ​ คลอรี

* พลังงาน​คิด​จาก​ผลบ​ วกข​ องพ​ ลังงานจ​ าก​โปรตีน+ไขม​ ัน+คาร์โบไฮเดรต เช่น​ นมไ​ขม​ ัน​ต่ำ = (8 × 4) + (5 × 9)
+ (12 × 4) = 32 + 45 + 48 = 120 กิโล​แคลอรี

โดยท​ ่วั ไป นม 1 ส่วน มี​ปริมาณช​ ั่ง​ตวง ดังนี้

น้ำนม 1 ส่วน มี​ปริมาณ 240 ซีซ​ ี = 240 มิลลิลิตร = 240 กรัม หรือ 1 ถ้วย​ตวง หรือ 1 แก้ว
นมผง 1 ส่วน มี​ปริมาณ » ถ้วย​ตวง หรือ 4 ช้อนโ​ต๊ะ แล้วผ​ สมน​ ้ำ 1 แก้ว

จากต​ าราง​ที่ 2.3 นม​แต่ละ​ประเภท​จะ​ให้​คุณค่า​สารอ​ าหารแ​ ละ​พลังงาน​ที่​แตก​ต่างก​ ัน ดังนี้
1) ประเภทน​ มไ​มม่ ​ไี ข​มัน หรือ​นมข​ าดม​ ันเ​นย ให้​สารอ​ าหาร​และพ​ ลังงาน ดังนี้

นมข​ าดม​ นั เ​นย 1 สว่ น ใหโ​้ ปรตนี 8 กรมั คารโ์ บไฮเดรต 12 กรมั พลงั งาน 90 กโิ ลแ​ คลอรี (ใหไ​้ ขม​ นั 0 ถงึ 3 กรมั )

ลขิ สทิ ธข์ิ องมหาวทิ ยาลัยสุโขทยั ธรรมาธริ าช