Page 257 - อาหารและโภชนบำบัด
P. 257
การติดตามภาวะโภชนาการ 15-23
2.3 ประเมินปัญหา ว่าต้องทำสิ่งใดบ้าง จัดลำดับความสำคัญก่อนและหลัง ระยะสั้น ระยะยาว กำหนด
ตัวช ี้ว ัด และเป้าหมาย สื่อสารและขอความร่วมม ือเพื่อให้บรรลุผลอย่างจริงจัง ควรก ำหนดส ิ่งท ี่เป็นไปได้ ไม่ควรต ั้ง
เป้าห มายม ากไป หรือส ูงไปจ ะทำให้ท ้อถอย ใช้เวลาไม่นานเกินไป จะท ำให้เบื่อหน่าย
ดำเนินการให้คำปรึกษาของนักกำหนดอาหาร ควรจะให้มีความเหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละรายโดยคำนึงถึง
ความสามารถในการร ับรู้เป็นเกณฑ์ กระบวนการแ บ่งได้เป็น
- การพดู ให้ฟงั ใช้สื่อก ารส อนที่เหมาะส มก ับผ ู้ป่วยแ ต่ละราย ใช้ภาษาท ี่ผู้ฟังเข้าใจแ จ่มแ จ้ง ให้ม ีสาระ
แต่ไม่น ่าเบื่อห น่าย โดยคำถามซึ่งเป็นการประเมินไปในตัวว ่าผู้ป่วยมีความม ั่นใจที่จะปฏิบัติได้
- การให้ดู ภาพน ิ่ง ภาพเคลื่อนไหว เอกสารป ระกอบ คำบรรยาย จะเป็นค วามเข้าใจได้ด ีกว่าการพูด
อย่างเดียว
- การแ สดงว ธิ ที ำ เช่น วิธีจ ัดอ าหารให้ด ู วิธีเลือกอ าหารท ดแทน (food exchange) แสดงวิธีแ ก้ป ัญหา
เฉพาะหน้า การเลือกอาหารในงานเลี้ยงระหว่างเดินทางไกล ก่อนจบการให้คำปรึกษา ต้องมีการสรุปว่าลูกค้าได้รับ
ความรู้อะไรบ้างในวันนั้นๆ และมีการนัดหมายต่อเนื่อง หากมีปัญหาก่อนวันนัด จะติดต่อทีมผู้รักษาได้อย่างไรและ
มอบเอกสารคำอธิบายต ิดตัวไปก ันลืม
3. การป ระเมนิ อ งค์ความร ู้
ทำได้ด ังนี้
3.1 ซักซ้อมความเข้าใจเป็นระยะๆ ในขณะให้คำปรึกษาเปิดโอกาสให้ซักถาม สังเกตสีหน้าท่าทางว่าผู้รับ
คำปรึกษาให้ความสนใจหรือไม่ ควรจัดสถานที่ให้สะดวก สบาย ผ่อนคลาย และอยู่ในสถานะเท่าเทียมกัน นิยมใช้
โต๊ะกลม เพื่อให้มีความรู้สึกเสมอภาค ไม่ใช่อาจารย์กับศิษย์ ในขณะเดียวกันต้องรักษาระยะห่าง ไม่ให้เกิดความ
สนิทส นมจ นเกินไปจนไม่ได้สาระ
3.2 การสาธิตย้อนกลับ (Return Demonstration) ใช้กับเรื่องที่ต้องลงมือปฏิบัติ ที่เห็นชัดคือ การฉีดยา
การเจาะเลือดทางด้านโภชนบำบัด ต้องออกแบบการเรียนรู้ให้ผู้ป่วยหรือลูกค้ามีโอกาส หยิบจับของจริง ซึ่งอาจเป็น
อาหารจ ริง ตักได้จริง จัดร ายการอาหารเป็นชุดต ามม ื้อต่างๆ ทดลองแลกเปลี่ยนอาหาร หากเป็นโอกาสพิเศษ ต้องการ
รับประทานอาหารที่มีน้ำตาลสูง ไขมันสูง จะแลกกับอะไรที่มีน้ำตาลน้อยเส้นใยมาก หรืออาจทดลองตั้งคำถามเป็น
สถานการณ์พิเศษ เช่น การทำงานเปลี่ยนเวลาจากกลางวันเป็นกลางคืน การเดินทางข้ามทวีปที่เวลาไม่เหมือนเดิม
การมีอาชีพที่ต้องตื่นเช้า เช่น กรีดยาง ช่วงเวลาเทศกาลถือศีลอด ช่วงเวลาเตรียมการตรวจพิเศษ ต้องงดอาหาร
บางม ื้อ ต้องใช้ย าระบายเพื่อตรวจลำไส้ การเตรีย มการผ่าตัด นักกำหนดอ าหารให้ค วามร ู้ แล้วต้องซ ักซ ้อมให้ช ัดเจน
ต้องให้ล ูกค้าตอบเองไม่ได้ คำถามน ำ หากตอบผิดต้องแ ก้ไขและไม่มีการก ล่าวโทษ
3.3 การทำแบบทดสอบ ต้องออกแบบทดสอบความรู้ตามวัตถุประสงค์ที่สอนไป อธิบายว่า การตอบไม่ได้
มิใช่ความผิด เรื่องที่ตอบไม่ได้แสดงว่าทีมงานจะต้องช่วยแก้ไขจนรู้จริง จำได้ แก้ปัญหาได้ หากพบปัญหาที่บ้าน
จะมีแ นวทางให้ถ ามได้ต ลอดเวลาตามบัตรแนะนำห มายเลขโทรศัพท์ หรือที่อ ยู่ทางอ ีเมล (e-mail address)
3.4 ตดิ ตามพ ฤติกรรมท ป่ี รบั ได้ เมื่อทราบว ิธีการบริโภคอ าหารได้ถูกต ้อง ทำแ บบสอบถามผ่านตามเกณฑ์ที่
กำหนด จะต ้องสอบถามว่าป ฏิบัติจริงหรือไม่ การมีค วามรู้แต่ม ิได้นำไปปฏิบัติจะไม่ได้ผลด ีต ่อสุขภาพ
3.5 การติดตามตัวชี้วัดระยะส้ัน ตามที่ตกลงไว้ในขณะให้คำปรึกษา เช่น การลดน้ำหนักสัปดาห์ละ 0.5
กิโลกรัม การลดน้ำตาลจากส ูงม าเป็นต ่ำลงท ีละน้อย การล ดรอบเอว การล ดร ะดับไขมัน เป็นต้น
เมื่อลูกค้าป ฏิบัติได้ตามต ัวช ี้ว ัด ต้องมีการให้ก ำลังใจชมเชย ประกาศให้ทีมงานทราบ ทำให้ภ าคภูมิใจทั้งผู้ให้
ความร ู้ และผู้รับความร ู้ แพทย์ม ีส่วนร่วมในการล ดขนาดย า ทำให้ป ระหยัดค ่าใช้จ่ายได้อีก
ลขิ สทิ ธิข์ องมหาวิทยาลัยสโุ ขทัยธรรมาธิราช
