Page 29 - อาหารและโภชนบำบัด
P. 29
รายการอาหารแลกเปลี่ยน 2-27
กจิ กรรม 2.2.1
1. การจ ดั ห มวดอ าหารใหก้ บั ร ายการอ าหารแ ลกเปลยี่ น เพอื่ ใหไ้ ดค้ ณุ คา่ ข องพ ลงั งานแ ละส ารอ าหารเทา่
กันหรือใกล้เคยี งก ัน สามารถจ ดั ไดเ้ปน็ ก ่ีหมวด อะไรบ า้ ง
2. จงอ ธิบายค วามแ ตกต่างร ะหวา่ งผักป ระเภท ก. และผ ักประเภท ข. มาพ อส ังเขป
แนวตอบก จิ กรรม 2.2.1
1. จดั ไดเ้ ปน็ 6 หมวด คอื หมวดน ม หมวดผ กั หมวดผ ลไม้ หมวดธ ญั พชื คอื ข า้ วแ ละแ ปง้ หมวดเนอื้ ส ตั ว์
และห มวดไขมนั
2. ผกั ป ระเภท ก. สว่ นใหญเ่ ปน็ ผ กั ไมม่ แี ปง้ ห รอื ไมม่ คี ารโ์ บไฮเดรตม ากน กั จงึ ใหพ้ ลงั งานต ำ่ ม าก สามารถ
บรโิ ภคไดต้ ามตอ้ งการโดยไม่ตอ้ งนำมาค ำนวณสารอาหารแ ละพลงั งาน
สว่ นผ กั ป ระเภท ข. มแี ปง้ ม ากกวา่ จ งึ ใหส้ ารอ าหารท ง้ั โปรตนี คารโ์ บไฮเดรตแ ละพ ลงั งาน ผกั ข. ปรมิ าณ
1 สว่ น จะให้โปรตนี 2 กรมั คารโ์ บไฮเดรต 5 กรมั และพ ลังงาน 25 กโิ ลแ คลอรี แต่ไม่มีไขม นั
เร่ืองท่ี 2.2.2
การคำนวณสว่ นอ าหารในรายการอาหารแลกเปลย่ี นไ ทย
การก ำหนดส ่วนอ าหารต ามห มวดอ าหารแ ลกเปลี่ยนส ามารถด ำเนินก ารได้โดยข ั้นแ รกค ำนวณห าส ัดส่วนข อง
สารอาหารที่ให้พ ลังงานห ลักทั้ง 3 ชนิดคือ โปรตีน ไขมัน และค าร์โบไฮเดรตก่อน แล้วจ ึงแปลงพ ลังงานให้ได้ปริมาณ
สารอ าหารเป็นกร ัม โดยม ีวิธีก าร ดังนี้
1. แนวทางก ารค ำนวณส ดั ส่วนของสารอ าหาร
สิ่งสำคัญท ี่จำเป็นต้องท ราบเพื่อก ารค ำนวณสัดส่วนสารอ าหารในรายการอ าหารแ ลกเปลี่ยนไทย คือ
• ทราบป ริมาณพลังงานท ี่ร่างกายต ้องการต ่อว ัน
• ทราบส มดุลพ ลังงานจ ากสารอ าหารหลักคือ โปรตีน ไขมัน และค าร์โบไฮเดรต
• ทราบปริมาณพลังงานท ี่ได้จากอาหารห ลักคือโปรตีน ไขมัน และคาร์โบไฮเดรตอ ย่างละ 1 กรัม
1.1 ปริมาณพ ลังงานที่ร ่างกายต้องการต่อวัน ปกติในผ ู้ใหญ่ ร่างกายต ้องการพลังงานประมาณวันล ะ 2,000
กิโลแ คลอรี จะม ากหรือน ้อยกว่าน ี้จ ะขึ้นก ับเพศ วัย ลักษณะการท ำงาน และภ าวะก ารเจ็บป่วย เช่น ชาย วัยท ำงาน ที่
ใช้แ รงงานม ากจะต ้องการพลังงานม ากข ึ้น หรือห ากเจ็บป ่วย แพทย์จะก ำหนดพ ลังงานท ี่ร ่างกายควรได้ร ับ เช่น
• แพทย์กำหนดให้ผู้ป่วยเบาหวานได้รับพ ลังงาน 1,800 กิโลแคลอรี ต่อวัน
ลขิ สทิ ธขิ์ องมหาวทิ ยาลยั สุโขทัยธรรมาธิราช
