Page 224 - สังคมโลก
P. 224
8-30 สังคมโลก
องคก์ ารนอกภาคร ัฐระหวา่ งประเทศ
ในเวทีความสัมพันธ์ระหว่างประเทศปัจจุบัน ตัวแสดงไม่ได้จำกัดเพียงรัฐและองค์การระหว่างประเทศ
เท่านั้น ยังม ีกลุ่มอ งค์การน อกภ าครัฐระหว่างประเทศ (International Non-Governmental Organisation: INGO)
ที่เป็นตัวแสดงที่มีบทบาทสำคัญอีกด้วย กลุ่มองค์การนอกภาครัฐระหว่างประเทศเกิดขึ้นมาตั้งแต่ศตวรรษที่ 19
และมีการพัฒนาเรื่อยมาจนเป็นสถาบันระหว่างประเทศอย่างรวดเร็วในศตวรรษที่ 20 สหประชาชาติให้การยอมรับ
บทบาทข องก ลุ่มอ งค์การน อกภ าคร ัฐร ะหว่างป ระเทศในค วามส ัมพันธ์ร ะหว่างป ระเทศ ดังจ ะเห็นได้ช ัดว ่าการย อมรับน ี้
อย่างเป็นท างการแ ละท างก ฎหมายส ่วนห นึ่งม าจ ากก ารป ฏิบัติข องส หรัฐอเมริกาซ ึ่งได้แ ต่งต ั้งผ ู้แ ทนข องก ลุ่มช าติต ่างๆ
เป็นท ี่ปรึกษาพิเศษแก่คณะผ ู้แทนของสหรัฐอเมริกาท ี่เข้าร่วมประชุมสหประชาชาติว ่าด้วยองค์การระหว่างป ระเทศ52
นั่นเอง
องค์การนอกภาครัฐระหว่างประเทศนี้เป็นโครงสร้างความร่วมมือเฉพาะด้านหรือกลุ่มวิชาชีพที่เหมือนกัน
รวมก ลุ่มก ันภ ายในส ถาบันน อกภ าคร ัฐห รือก ลุ่มป ัจเจกช นท ีม่ ที ี่มาจ ากน านาชาติ มภี ารกิจห ลากห ลายต ามว ัตถุประสงค์
ของก ารจัดต ั้งองค์การนั้นๆ เช่น สหพันธ์ส หการระหว่างป ระเทศ (fèdèrations internationales de syndicats)53
สภาคริสตจ ักรโลก (Conseil Œcumènique des Èglises) องค์การนิรโทษกรรมสากล (Amnesty international)
คณะกรรมการเพื่อก ารลดอ าวุธปรมาณู (Committee for Nuclear Disarmament: CND) สภาหอการค้าระหว่าง
ประเทศ (International Chamber of Commerce) เป็นต้น องค์การนอกภาครัฐระหว่างประเทศประกอบด้วย
เกณฑ์ 3 ประการคือ องค์ประกอบสมาชิกและวัตถุประสงค์ที่เป็นสากล (caractçre international de leur
composition et de leurs objectifs) ธรรมนูญก่อตั้งเป็นเอกเทศไม่ขึ้นกับรัฐบาล (caractçre privè de leur
constitution) และกิจกรรมในรูปแ บบอาสาส มัครหรือให้เปล่าโดยไม่หวังผ ลกำไร (caractçre bènèvole de leurs
activitès)54 ซึ่งจะแตกต่างกับบรรษัทข้ามชาติ (Multinational Corporations) ที่อยู่ในรูปแบบของบริษัทเอกชน
มีศูนย์กลางหรือบริษัทแม่อยู่ในประเทศหนึ่ง และเป็นเจ้าของบริหารบริษัทอื่นๆ ในเครือหรือสาขาของตนเอง
(subsidiaries) ในประเทศอื่นม ากกว่าสองป ระเทศข ึ้นไป โดยบรรษัทข้ามชาติน ี้แสวงหาผ ลก ำไรแ ละใช้ประโยชน์จ าก
ทรัพยากรจ ากท ั่วโลก มีการบริหารจ ัดการและการผ ลิตในระดับโลก
องค์การนอกภาครัฐเป็นองค์การที่มีการจัดโครงสร้างทั้งหมดที่ปฏิบัติการในขอบเขตระหว่างประเทศโดย
ไม่มีความผูกพันอย่างเป็นทางการกับรัฐบาล55 แต่เป็นการยากที่จะไม่ให้องค์การนอกภาครัฐเข้ามายุ่งเกี่ยวกิจการ
ของรัฐเนื่องจากองค์การนอกภาครัฐระหว่างประเทศมีวัตถุประสงค์ของการก่อตั้งเพื่อปกป้องผลประโยชน์ของกลุ่ม
ต่ออำนาจรัฐ ในทางตรงกันข้าม บางครั้งรัฐใช้องค์การนอกภาครัฐเพื่อประโยชน์หรือภารกิจของรัฐเองในกรณีที่รัฐ
ไม่ต ้องการจ ะป ฏิบัติภ ารกิจน ั้นห รือไมส่ ามารถป ฏิบัตภิ ารกิจน ั้นได้ด ้วยต ัวร ัฐเอง เช่น คอมมิวนิสต์ส ากล (Comintern)
52 สมพงศ์ ชูม าก อ้างแ ล้ว หน้า 212
53 สหพันธ์สหการระหว่างประเทศเป็นกลุ่มองค์กรวิชาชีพเฉพาะเหมือนกัน รวมกลุ่มกันเพื่อแลกเปลี่ยนความรู้ ประสบการณ์ อีกทั้ง
ส่งเสริม พัฒนาแ ละป ระสานผ ลป ระโยชนข์ องก ลุ่มเพื่อค วามเป็นเอกภาพ กลุ่มอ งคว์ ิชาชีพเฉพาะเหล่าน ีม้ มี ากมายห ลากห ลายข ึ้นอ ยูก่ ับว ัตถุประสงค์
ของก ารจัดตั้งองค์การ มีส มาชิกร วมกลุ่มอยู่ท ั่วโลก เช่น กลุ่มส หการแรงงานด ้านเคมีภัณฑ์ เหมืองแร่แ ละพลังงานร ะหว่างป ระเทศ (Fèdèration
internationale des syndicats de travailleurs de la chimie, de l’ènergie et des mines: ICEM) ซึ่งมีสมาชิกสหภาพ เช่น สหภาพ
การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งป ระเทศไทย (Electricity Generating Authority of Thailand: Labour Union - EGAT-LU) กลุ่มอุตสาหกรรมการ
พิมพแ์ ละบ รรจภุ ัณฑก์ ระดาษ (Paper and Printing Federation of Thailand: PPFT) สหพันธแ์ รงงานป ิโตรเลียมแ ละเคมีภัณฑแ์ ห่งป ระเทศไทย
(Petroleum and Chemical Workers’ Federation of Thailand: PCFT) ร่วมอยู่ด้วย เป็นต้น ดูเพิ่มเติม http://www.icem.org/fr/
13-Affili%C3%A9s-de-l’ICEM-F%C3%A9d%C3%A9rations-sindicales-internationales (20 พ.ค. 2554)
54 Mario BETTATI, Les ONG et le droit international, Economica, Paris, 1986, citè dans Philippe BRAILLARD et
Mohammad-Reza DJALILI, op.cit, p. 47.
55 Yearbook of International Organisations อ้างใน สมพงศ์ ชูมาก อ้างแ ล้ว หน้า 200
ลขิ สิทธข์ิ องมหาวิทยาลัยสุโขทยั ธรรมาธิราช
