Page 272 - สังคมโลก
P. 272
10-32 สังคมโลก
เรอ่ื งท ่ี 10.2.2
ความส มั พันธข์ องข บวนการเคลอ่ื นไหวภ าคป ระชาสงั คม
กับความเปลยี่ นแปลงข องสงั คมโลก
ในช่วงห ลายปีที่ผ่านมานี้ มีขบวนการเคลื่อนไหวภ าคประชาสังคมที่ต่อต้านองค์การระดับโลกอ ย่างองค์การ
การค้าโลก กลุ่มประเทศอุตสาหกรรมชั้นนำของโลก (The Group of Eight: G8) กองทุนการเงินระหว่างประเทศ
หรือธนาคารโลก เป็นต้น การเคลื่อนไหวดังกล่าวเป็นผลที่เกิดจากการที่เครือข่ายอินเทอร์เน็ตมีความสามารถใน
การที่จะสร้างการติดต่อสื่อสารระหว่างช าวโลกและสาธารณชนได้อย่างกว้างขวาง พื้นที่สาธารณะ (public sphere)
ที่แท้จริงได้เกิดข ึ้นมา พร้อมกับก ารข ับเคลื่อนข องกองท ัพออนไลน์ (Net Armies) ขบวนการเคลื่อนไหวภ าคประชา
สังคมท ีด่ ำเนนิ ง านผ ่านอ ินเทอร์เน็ตก ลายม าเปน็ อ ีกท างเลอื กห นึง่ ในก ารส รา้ งจ ดุ แ ข็งข องก ระบวนการเสรีนยิ มใหมท่ ีถ่ ูก
โอบล้อมไปด ้วยระบบทุนข ้ามช าติ (Transnational Capital)54
อินเทอร์เน็ตกลายมาเป็นเครื่องมือสำคัญที่ใช้ในการขับเคลื่อนขบวนการเคลื่อนไหวภาคประชาสังคมอย่าง
ต่อเนื่องเพิ่มข ึ้นเรื่อยๆ และได้ถ ูกน ำม าใช้ในห ลายๆ จุดป ระสงค์ในก ารข ับเคลื่อน เว็บไซต์ห นึ่งๆ อาจจ ะใช้เป็นส ถานท ี่
ที่ก ำหนดเป้าประสงค์ของขบวนการเคลื่อนไหว การก ำหนดร ายชื่ออีเมล์อาจนำม าใช้เป็นช่องทางในก ารคัดสรรสมาชิก
ผเู้ ขา้ ร ว่ มในข บวนการเคลือ่ นไหว อยา่ งไรก ต็ าม ยงั ม คี ำถามอ ยวู่ า่ อนิ เทอรเ์ นต็ ส ามารถจ ะก อ่ ใหเ้ กดิ ข บวนการเคลือ่ นไหว
ภาคประชาสังคมในรูปแบบใหม่ได้หรือไม่ ดังนั้น ในเนื้อหาส่วนที่เกี่ยวข้องกับความสัมพันธ์ระหว่างขบวนการ
เคลื่อนไหวภาคประชาสังคมกับการเปลี่ยนแปลงของสังคมโลกนี้ จะกล่าวถึงบทบาทของเทคโนโลยีสารสนเทศและ
การสื่อสาร (ICT) ที่เข้ามาเกี่ยวข้องก ับข บวนการเคลื่อนไหวภาคป ระชาส ังคมในยุคโลกาภ ิวัตน ์เป็นสำคัญ
ผลกร ะท บห ลักข องเทคโนโลยใีหมใ่นข บวนการเคลื่อนไหวภ าคป ระชาส ังคมน ั้นเป็นการส ร้างสรรคใ์นร ูปแ บบ
ของการต่อต้านอย่างบริสุทธิ์ใจ ซึ่งเริ่มต้นจากการแสดงความเห็นหรือข้อความลงในเครือข่ายออนไลน์ซึ่งมีลักษณะ
สังคมเป็นแ บบแ นวราบ จึงท ำให้มีก ารเชื่อมต ่อส ัมพันธ์กับก ลุ่มผลป ระโยชน์ที่ม ีเป้าห มายเดียวกัน
เทคโนโลยีส ารสนเทศจ ึงม ีบ ทบาทส ำคัญในก ารกร ะจ ายข ้อความท ี่ม ีเป้าห มายอ ย่างเดียวกัน รูปแ บบใหม่ข อง
ขบวนการเคลื่อนไหวภ าคป ระชาส ังคมในย ุคโลกาภ วิ ัตน น์ ีอ้ าจท ำใหน้ ักท ฤษฎที างส ังคมศาสตรอ์ าจต ้องท บทวนร ูปแ บบ
ของข บวนการเคลื่อนไหวภาคประชาสังคมใหม่อ ีกค รั้ง
สาเหตุหลักของการข ับเคลื่อนให้เกิดขบวนการเคลื่อนไหวภ าคป ระชาส ังคมแ บบอ อนไลน์ก็คือ ประการแรก
มคี วามค ับข ้องใจแ ละก ารก ดขีข่ องส ื่อก ระแสห ลัก เช่น โทรทัศนข์ องร ัฐบาล กลุ่มข บวนการเคลื่อนไหวภ าคป ระชาส ังคม
จึงพยายามที่จ ะสร้างช ่องทางกระจายเสียงของตนเองผ ่านสื่ออินเทอร์เน็ต
การวิเคราะห์เชิงชาติพันธุ์วรรณา (Ethnographic analysis) ได้พบว่า การใช้อินเทอร์เน็ตได้เปิดช่องทาง
ให้ผู้คนได้ส ร้างช ีวิตท างส ังคมแ ละรักษาป ้องกันไว้ซึ่งพ ื้นที่สาธารณะอย่างแท้จริง หรือวัฒนธรรมของสาธารณะ ซึ่งใน
โลกแห่งความจริงได้ถูกคุกคามและปิดกั้นโดยพลังของแรงทางเศรษฐกิจและการเมืองกระแสหลัก แต่อินเทอร์เน็ต
54 Langman, Lauren. and Morris, Douglas, Globalization and Social Movements: The Impact of The WSF. (Paper
presented at the annual meeting of the American Sociological Association, Atlanta Hilton Hotel, Atlanta, GA, Aug 16, 2003)
Retrieved on 26 Dec 2010 http://www.allacademic.com/meta/p106526_index.html
ลขิ สทิ ธขิ์ องมหาวิทยาลัยสุโขทยั ธรรมาธิราช
