Page 76 - สังคมโลก

6-36 สังคมโลก

สื่อมวลชนอเมรกิ ันกอ่ น และได้สรา้ งความไม่พอใจต่อสาธารณชนในวงกว้าง จนกดดันให้รฐั บาลวอชงิ ตนั ต้องประกาศ
สงครามกับฝ่ายเยอรมนีในวันที่ 6 เมษายน114 ค.ศ. 1917 วิกฤตการณ์การเงินลุกลามมากขึ้น เยอรมนีตัดสินใจแก้
ปัญหาด้วยการพิมพ์ธนบัตรเพิ่มเข้าสู่ระบบการเงิน เท่ากับซํ้าเติมให้ภาวะเงินเฟ้อขยายกว้าง ช่วงเวลานี้ยังเกิดการ
ระบาดของไข้หวัดใหญ่ (the Great Influenza or the Spanish Influenza) ข้ามฝั่งแอตแลนติก ก่อความสูญเสีย
ต่อทั้งชีวิตกำ�ลังหนุนและชีวิตพลเรือน ซึ่งเป็นกำ�ลังสำ�คัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจในช่วงนั้น เพื่อเร่งปิดฉากการ
รบเยอรมนีตัดสินใจใช้หน่วย Stromtrooper ทำ�ลายแนวสนามเพาะเพื่อหวังตัดการเสริมก�ำ ลังระหว่างอังกฤษและ
ฝรั่งเศสจากสหรัฐอเมริกา แต่ล้มเหลว และได้เกิดความตกลงหยุดยิงในวันที่ 11 พฤศจิกายน ค.ศ. 1918 เท่ากับ
เป็นการปิดฉากสงครามโลกครั้งที่ 1115

สงครามโลกครั้งที่ 1 ทำ�ให้โครงสร้างสังคมโลกโดยเฉพาะในส่วนที่เกี่ยวข้องกับชาติจักรวรรดินิยมตะวันตก
เปลี่ยนแปลงไปอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็นโครงสร้างประชากรภายในประเทศเช่นในกรณีของอังกฤษ116 และโครงสร้าง
สงั คมการเมอื งระหวา่ งประเทศทีเ่ ผยถงึ ความออ่ นแอโดยรวมของจกั รวรรดนิ ยิ มตะวนั ตก เกดิ การลม่ สลายของราชวงศ์
สำ�คัญมากมายไม่ว่าจะเป็น โรมานอฟ (Romanov) ของรัสเซีย แฮปสเบิร์กของออสเตรีย-ฮังการี และโฮเฮนโซลเริน
(Hohenzollern) ของจักรวรรดิเยอรมนีภายใต้การน�ำ ของปรัสเซีย ไม่เพียงเท่านั้นยังเกิดความระสํ่าระสายอย่างหนัก
ในออตโตมานซึ่งนำ�ไปสู่การเกิดขึ้นรัฐตุรกีดังที่ได้กล่าวไว้แล้ว มีรัฐใหม่ในย่านบอลติก ยุโรปตอนกลาง และบอลข่าน
เกิดขึ้นมากมายภายใต้การสนับสนุนของสันนิบาตชาติ ไม่ว่าจะเป็นลิธัวเนีย แลตเวีย เอสโตเนีย ฟินแลนด์ โปแลนด์
ออสเตรีย ฮังการี และเชคโกสโลวาเกีย

องั กฤษและฝรัง่ เศสพยายามที่จะด�ำ รงสถานะเดมิ หรอื ใกลเ้ คยี งกับกอ่ นสงคราม ด้วยการเข้าไปดแู ลดินแดน
ทีเ่ ขตตกอยูภ่ ายใตก้ ารปกครองของจกั รวรรดทิ ีล่ ม่ สลาย โดยความเหน็ ชอบของสนั นบิ าตชาติ แตก่ ไ็ มอ่ าจเปน็ ไปไดโ้ ดย
ง่าย เพราะความแพร่หลายของกระแสชาตินิยมซึ่งได้รับการตอกยํ้าความสำ�คัญผ่านหลักการกำ�หนดใจตนเอง (self-
determination) ซึ่งเป็นหนึ่งในหลักการ 14 ข้อของประธานาธิบดีวูดโรว์ วิลสัน (Woodrow Wilson, 1856-1924)117

114 อาร์เธอร์ ซิมเมอร์มานน์ (Arthur Zimmermann, 1864-1940) รัฐมนตรีต่างประเทศในขณะนั้นส่งโทรเลข (Zimmermann Tele-
gram) ในรูปรหัสลับ ไปยังสถานทูตเยอรมนีในวอชิงตันเพื่อให้ส่งข้อความต่อไปยังรัฐบาลเม็กซิโก เสนอให้เม็กซิโกเป็นพันธมิตรร่วมทำ�สงคราม
กับสหรัฐอเมริกา แต่โทรเลขฉบับนี้กลับถูกค้นพบและถอดรหัสโดยนักถอดรหัสชาวอังกฤษ และมีการเปิดเผยข้อความดังกล่าวในหนังสือพิมพ์
ในเดือนมีนาคม ศึกษาเพิ่มเติมที่ http://en.wikipedia.org/Zimmermann_Telegram, accessed on 10 November 2553 and at http://
en.wikipedia.org/wiki/Arthur_Zimmermann
115 การเปิดฉากรุกหนักของเยอรมนีทำ�ให้ฝ่าย Entente ตอบโต้ด้วยการวางแผนรุกข้ามแนวสนามเพาะเข้าไปทางฝั่งเยอรมนีในช่วงเวลา
100 วัน (Hundred Days Offensive) อย่างไรก็ตาม ปฏิบัติการไมเคิล (Operation Michael) ในช่วงฤดูใบไม้ผลิของ ค.ศ. 1918 ไม่เพียงจะ
ประสบความล้มเหลว แต่ยังเป็นจุดเริ่มของการสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 1 และการล้มสลายของจักรวรรดิของฝ่ายมหาอำ�นาจกลาง เพราะขณะที่
ฝ่าย Entente มีกำ�ลังหนุน อาหาร และยุทธปัจจัยจากสหรัฐอเมริกาไหลบ่าเข้าสู่แนวรบ แต่ฝ่ายเยอรมนีขาดสิ่งเหล่านี้มาชดเชยความสูญเสียที่เป็น
รองเพียงสนามรบที่ซอมม์ ศึกษาเพิ่มเติมที่ http://en.wikipedia.org/wiki/Stromtrooper, http://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Mi-
chael, http://en.wikipedia.org/wiki/Hundread_Days_Offensive, http://en.wikipedia.org/wiki/1918_flu-pedemic accessed on
10 November 2553
116 การเปลี่ยนแปลงในอังกฤษที่สูญเสียประชากรชายวัยเจริญพันธ์อายุตํ่ากว่า 35 ปีมีสูงถึงครึ่งล้าน จนมีการเรียกขานกันว่า รุ่นอายุที่
สูญหายไป (the lost generation) ส่วนใหญ่แล้วคนกลุ่มนี้เป็นสมาชิกชนชั้นนำ�ที่ได้รับการคาดหมายจากค่านิยมเรื่องความกล้าหาญและเสียสละ
ให้เป็นผู้นำ�ตัวอย่าง จึงมักเป็นกลุ่มแรกที่จบชีวิตลงในแนวรบ ศึกษาเพิ่มเติมที่ E. J. Hobsbawm. (1994). op, cit., p. 26.
117 หลังสงครามยุติอังกฤษพยายามเข้าไปมีบทบาทในย่านตะวันออกกลาง เช่น การเข้าดูแลดามาสกัสและเยรูซาเล็ม ขณะที่ฝรั่งเศสยังไม่
ยินยอมถอยห่างจากอินโดจีน แต่ทั้งอังกฤษและฝรั่งเศสก็ไม่อาจประสบความสำ�เร็จในการดำ�เนินการใดๆ แม้สันนิบาติชาติจะให้การสนับสนุนอยู่
ในที เพราะมองว่าการดำ�เนินการดังกล่าวน่าจะมีส่วนช่วยรักษาความสงบ ซึ่งตรงกับวัตถุประสงค์ขององค์การ ที่แม้สหรัฐอเมริกาจะช่วยก่อตั้ง แต่
ก็มิได้เข้าเป็นสมาชิกแต่อย่างใด ศึกษาเพิ่มเติมที่ Jonathan Hardt. (2008). op, cit., pp. 228-229.

ลิขสิทธ์ิของมหาวิทยาลัยสโุ ขทัยธรรมาธริ าช