Page 67 - ทฤษฎีและแนวปฏิบัติในการบริหารการศึกษา หน่วยที่ 6
P. 67
การตัดสินใจและการสั่งการ 6-57
นอกจากพระราชบัญญัติทั้ง 2 ฉบับดังกล่าวแล้ว ยังมีกฎหมายที่กำ�หนดการจัดตั้งโครงสร้างและ
อำ�นาจหน้าที่ของส่วนราชการระดับกรมบางแห่งเป็นการเฉพาะส่วน ราชการเหล่านี้ส่วนใหญ่มีรูปแบบการ
บรหิ ารในร ปู ข องค ณะก รรมการห รอื อ งคค์ ณะบ คุ คล และจ ดั ห นว่ ยง านในร ปู ข องส �ำ นกั งาน หรอื ล กั ษณะพ เิ ศษ
ต่างๆ ส่วนราชการดังกล่าว ได้แก่ คณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ คณะกรรมการ
วิจัยแ ห่งช าติ คณะก รรมการก ารศึกษาแห่งชาติ คณะก รรมการก ารประถมศึกษาแห่งช าติ และม หาวิทยาลัย
ต่างๆ เป็นต้น
เนือ่ งจากร ะบบบ รหิ ารก ารศ กึ ษาข องไทย เปน็ ร ะบบร าชการ จงึ ม กี ารจ ดั ร ะบบต ามโครงสรา้ งท กี่ �ำ หนด
ในพ ระร าชบ ัญญัติร ะเบียบบ ริหารร าชการแ ผ่นดิน และพ ระร าชบัญญัติป รับปรุงก ระทรวง ทบวง กรม และ
บางหน่วยงานก็มีพระราชบัญญัติเฉพาะหน่วยงานของตนอีกเป็นการเฉพาะ การเป็นส่วนราชการดังกล่าว
ทำ�ให้ก ารบ ริหารก ารศ ึกษาต ้องก ระทำ�ไปต ามก ฎร ะเบียบแ ละข ้อบ ังคับข องท างร าชการเหมือนห น่วยง าน อื่นๆ
โดยเฉพาะท างด ้านก ารเงิน สารบรรณ พัสดุ แมร้ ะบบบ ริหารง านบ ุคคลจ ะม อี งค์การบ ริหารง านบ ุคคลท างการ
ศึกษาเป็นการเฉพาะ ในร ูปข องค ณะก รรมการข ้าราชการค รู (ก.ค.) และค ณะกรรมการข ้าราชการพ ลเรือนใน
มหาวิทยาลัย (ก.ม.) ก็ตาม แต่ก ็ยังอ ้างอิงกฎร ะเบียบข ้อบ ังคับข องข้าราชการพลเรือนส่วนใหญ่อ ยู่น ั่นเอง
ตามโครงสร้างของระบบบริหารการศึกษาที่กำ�หนดตามสาระของพระราชบัญญัติทั้ง 3 ลักษณะ
ดงั กลา่ ว จะเห็นว า่ มกี ารจดั โครงสรา้ งระบบบร ิหารท ่ีบ รหิ ารโดยค นคนเดียว และอ งค์คณะบุคคล การตดั สิน
ใจจึงม ีท ั้งในร ูปของก ารต ัดสินใจส ่วนใหญ่อยู่ท ี่ผ ู้บริหารส ูงสุดค นเดียว และอยู่ท ี่ค ณะก รรมการ
การต ัดสินใจโดยผ ูบ้ ริหารค นเดียวจ ะป รากฏในส ่วนร าชการ ส่วนใหญข่ องป ระเทศท ีจ่ ัดร ะบบบ ริหาร
ในรูปของกระทรวง ทบวง กรม และจัดแบ่งภายในกรมออกเป็น กอง และแผนก/ฝ่าย รวมทั้งในระดับ
โรงเรียนและส ถาบันการศ ึกษา อย่างไรก็ตาม ในส่วนร าชการรูปแ บบนี้อ าจมีก ารจัดต ั้งค ณะกรรมการขึ้นช ่วย
พิจารณาตัดสินใจเรื่องต่างๆ ก็ได้
การตัดสินใจโดยองค์คณะบุคคล มีปรากฏส่วนใหญ่ในส่วนราชการที่จัดโครงสร้างในรูปคณะ
สำ�นักงานและมีคณะกรรมการทำ�หน้าที่พิจารณาตัดสินใจในเรื่องต่างๆ ตามกรอบที่กฎหมายกำ�หนด การ
ตัดสินใจในอ งค์การที่มีการบริหารแ บบอ งค์คณะบุคคลจ ะม ีการต ัดสินใจเป็น 2 ลักษณะ คือ
1. การต ัดสินใจโดยผ ูบ้ ริหารค นเดียว มักใชใ้นเรื่องท ีม่ ลี ักษณะเป็นง านป ระจำ�ทีเ่ป็นไปต ามข อบเขต
ที่กฎหมาย กฎ ระเบียบ และข ้อบังคับเกี่ยวกับการบริหารราชการ กำ�หนดเรื่องที่ตัดสินใจส่วนใหญ่จะเป็น
เรื่องที่ไม่ค ่อยจะมีปัญหาหรือเป็นปัญหาที่ม ีผ ลกร ะทบต ่อคนคนเดียว หรือคนก ลุ่มน้อย หรือเป็นเรื่องท ี่เป็น
งานประจำ�
2. การต ัดสินใจโดยองค์คณะบ ุคคล มักใช้ในก ารต ัดสินใจ ในเชิงนโยบายในเชิงค วามค ิดริเริ่ม การ
แก้ปัญหาในส่วนรวม การประสานงาน และการส ื่อสารท ำ�ความเข้าใจให้ตรงกัน
การจัดองคก์ ารตัดสนิ ใจแ บบองค์ค ณะบ คุ คล
การจัดตั้งคณะกรรมการเพื่อช่วยหรือทำ�หน้าที่ตัดสินใจอาจแบ่งได้เป็น 3 ประเภท คือ คณะ
กรรมการที่ปรึกษา คณะกรรมการดำ�เนินง าน และคณะกรรมการนโยบาย
