Page 83 - การวิจัยการบริหารการศึกษา หน่วยที่ 11
P. 83
การวิเคราะห์และก ารแปลผ ลข้อมูล 11-73
เรอื่ งท ่ี 11.2.1 แนวคิดแ ละหลักการในก ารวิเคราะห์ข้อมูล
เชงิ คุณภาพ
โดยปกติแล้วการวิเคราะห์ข้อมูลในการวิจัยเชิงคุณภาพ นักวิจัยจะเริ่มทำ�การวิเคราะห์ข้อมูลไป
พร้อม ๆ กับก ารเก็บรวบรวมข ้อมูลและย ังท ำ�ต่อไปหลังก ารเก็บรวบรวมข ้อมูลส ิ้นสุดล ง (สุภางค์ จันทวาน ิช.
2543: 11) ทั้งนี้เพราะก ารวิจัยล ักษณะนี้น ักว ิจัยจ ะม ีสมมติฐานชั่วคราว (working hypothesis) เกิดข ึ้นอยู่
ตลอดเวลาอาจเริ่มตั้งแต่ก่อนเก็บรวบรวมข้อมูล ซึ่งนักวิจัยมีสมมติฐานชั่วคราวจากประสบการณ์ แนวคิด
ทฤษฎี และเอกสารต ่าง ๆ ที่ศ ึกษามาก่อนหน้าน ั้น และเมื่อเริ่มเก็บรวบรวมข ้อมูล สมมติฐานที่มีอ ยู่แต่เดิม
จะถ ูกท ดสอบด ้วยข ้อมูลท ีเ่ก็บได้ ขณะเดียวกันก จ็ ะเกิดส มมติฐานใหมข่ ึ้นม า สมมติฐานท ีเ่กิดข ึ้นเหล่าน ีจ้ ะน ำ�
ไปสู่การเก็บร วบรวมข ้อมูล และเกิดคำ�ถามใหม่ ๆ ขึ้นต ่อไป ดังน ั้น จึงจ ำ�เป็นต ้องวิเคราะห์ข ้อมูลไปพร้อม ๆ
กับก ารเก็บรวบรวมข้อมูล
การว ิจยั เชิงค ณุ ภาพเปน็ การว ิจัยท ีใ่ ชว้ ิธกี ารอ ุปนยั (Inductive approach) เป็นวธิ กี ารแ สวงหาค วาม
รู้ โดยว ิธีก ารอ ุปนัยน ี้เริ่มต ้นจ ากก ารร วบรวมข ้อเท็จจ ริงท ี่มีอ ยู่ในธ รรมชาติซ ึ่งเป็นข ้อเท็จจ ริงท ี่ม ีอยู่ก ่อนแ ล้ว
และเมื่อรวบรวมข้อเท็จจริงต่าง ๆ ได้เพียงพอก็สามารถสรุปเป็นสมมติฐาน หรือแนวคิดทฤษฎีได้ในที่สุด
วิธกี ารน ีส้ วนท างก ับก ารว ิจัยเชิงป ริมาณท ีใ่ชว้ ิธกี ารน ิรนัย (deductive approach) เป็นว ิธกี ารแ สวงหาค วามร ู้
โดยว ิธกี ารน ิรนัยเริ่มต ้นจ ากก ารม สี มมติฐานห รือห ลักก ารท ฤษฎเีป็นกร อบแ นวคิด แล้วจ ึงท ำ�การเก็บร วบรวม
ข้อมูลม าพ ิสูจน์หลักการทฤษฎีน ั้น
ด้วยหลักการเช่นนี้ทำ�ให้การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพใช้ “หลักการวิเคราะห์แบบอุปนัย” เป็น
วิธีก ารหลัก โดยหลักการด ังก ล่าวมีห ลักก ารสำ�คัญ ดังนี้
หลกั ข องการว เิ คราะหแ์ บบอ ุปนยั (analytic induction)
การวิเคราะห์แบบอุปนัย เป็นการสร้างข้อสรุปจากชุดของข้อมูล โดยข้อสรุปนั้นมีความหมาย
ครอบคลุมแ ละอธิบายข ้อมูลชุดน ั้น ๆ ได้ทั้งหมด
การวิเคราะห์แบบอุปนัยจะต้องกระทำ�ไปพร้อม ๆ กับการเก็บรวบรวมข้อมูล โดยนักวิจัยอาจมี
แนวคิดเบื้องต ้นอ ยู่ก่อนแ ล้วเก็บร วบรวมข้อมูลต ามแนวคิดนั้น เมื่อได้ข ้อมูลช ิ้นแ รกม าแล้ว นักวิจัยจะต้อง
ทำ�การวิเคราะห์ข้อมูลและสร้างสมมติฐานชั่วคราวขึ้น หลังจากนั้นก็ดำ�เนินการเก็บรวบรวมข้อมูลต่อไป
ถา้ ข อ้ มลู ย นื ยนั ส มมตฐิ านก ใ็ หค้ งส มมตฐิ านน ัน้ ไว้ แตถ่ า้ ข อ้ มลู ม คี วามแ ตกต า่ งจ ากส มมตฐิ านค รัง้ แ รก นกั ว จิ ยั
ต้องป รับส มมติฐานใหค้ รอบคลุมแ ละอ ธิบายข ้อมูลน ั้น ๆ หลังจ ากน ั้นจ ึงเก็บร วบรวมข ้อมูลต ่อไปพ ร้อม ๆ กับ
การป รับส มมติฐานจนกว่าจ ะได้ข ้อส รุปท ี่อธิบายข้อมูลชุดน ั้น ๆ ได้ท ั้งหมด
