Page 28 - นโยบาย การวางแผน และการพัฒนาคุณภาพการศึกษา หน่วยที่ 7
P. 28
7-18 นโยบาย การวางแผน และการพัฒนาคุณภาพการศึกษา
ความน ำ
แผนก ลยุทธ์ท ี่จ ัดทำขึ้นเป็นเอกสารเพื่อใช้เป็นเครื่องมือในก ารบ ริหารง านให้บ รรลุผ ลส ำเร็จนั้น ถือ
เป็นส ่วนห นึ่งข องก ารบ ริหารต ามแ นวคิดก ารบ ริหารเชิงกลย ุทธ์ (strategic management) ซึ่งม กี ระบวนการ
บริหารที่สำคัญ จำแนกเป็น 3 ขั้นตอนคือ ขั้นการวิเคราะห์สภาพแวดล้อม ขั้นการกำหนดกลยุทธ์ และ
ขั้นการนำกลยุทธ์ไปสู่การปฏิบัติและการควบคุม สำหรับองค์ประกอบและกระบวนการในการจัดทำแผน
กลยุทธ์ที่จะกล่าวถึงต่อไปนี้ ได้จำแนกสาระสำคัญตามกระบวนการบริหารเชิงกลยุทธ์โดยกำหนดเป็น
4 หัวเรื่อง ได้แก่ องค์ประกอบของแ ผนก ลยุทธ์ การวิเคราะห์ส ภาพแวดล้อมแ ละการก ำหนดก ลยุทธ์ การนำ
กลยุทธ์ไปส ู่ก ารป ฏิบัติ และการประเมินความส ำเร็จของแ ผนกลยุทธ์ โดยม ีสาระส ำคัญด ังท ี่จะก ล่าวถ ึงเรียง
ตามลำดับ (Robbibs & Coulter, 2012: 252-264; Simerson, 2011: 89-188; Wheelen & Hunger 2010:
141-376; พิริยะ ผลพ ิรุฬห์ 2552: 94) ดังนี้
เร่อื งท ่ี 7.2.1 องคป์ ระกอบของแ ผนก ลยุทธ์
แผนกลยุทธ์เป็นเครื่องมือการบริหารที่สะท้อนทิศทางการตัดสินใจอย่างเป็นระบบ เพื่อให้หน่วย
งานสามารถบริหารจัดการภายใต้สถานการณ์ที่จะเกิดขึ้นและมีผลกระทบต่อหน่วยงานในอนาคตให้บังเกิด
ผลส ำเร็จตามเป้าหมายและกลยุทธ์ท ี่วางไว้
แผนกลยุทธ์ควรมีรายละเอียดหรือมีองค์ประกอบสำคัญอย่างครบถ้วน และควรเขียนไว้เป็นลาย
ลักษณ์อักษรหรือจัดทำเป็นเอกสารเพื่อให้สามารถนำมาทบทวน ปรับปรุง และยืนยันกับสิ่งที่ได้กำหนดไว้
ก่อนเริ่มด ำเนินก าร และเมื่อด ำเนินก ารเสร็จส ิ้นแ ล้วย ังค งต ้องน ำแ ผนห รือก ลยุทธ์ท ี่ว างไว้ม าป ระเมินผ ลห รือ
ทวนส อบเพื่อการป รับปรุงแก้ไขต่อไป
นักวิชาการด้านการวางแผนได้กล่าวถึงองค์ประกอบสำคัญของแผนโดยทั่วไปและแผนกลยุทธ์ไว้
ดังนี้
แอคค อฟฟ์ (Ackoff, 1970: 5-6) กล่าวว ่า แผนใด ๆ ก็ตาม จะต้องม ีอ งค์ป ระกอบที่สำคัญจ ำแนก
เป็น 5 ส่วน คือ
1. จุดหมาย (ends) เป็นองค์ประกอบที่แสดงถึงวัตถุประสงค์ ความม ุ่งหวัง หรือจุดมุ่งหมายข อง
แผนที่ได้กำหนดขึ้น โดยอาจชี้ถึงสภาพปัญหาหรือความเป็นมาหรือภูมิหลังที่ต้องทำให้มีการวางแผน และ
รวมถึงประโยชน์ท ี่จ ะเกิดขึ้นจากก ารวางแผนน ั้น
