Page 29 - นโยบาย การวางแผน และการพัฒนาคุณภาพการศึกษา หน่วยที่ 7
P. 29
การจัดทำแผนกลยุทธ์เพื่อพัฒนาคุณภาพการศึกษา 7-19
2. วธิ กี าร (means) เป็นอ งค์ป ระกอบท ี่แ สดงถ ึงก ารนำข ้อมูลม าว ิเคราะห์ แล้วก ำหนดเป็นท างเลือก
ไว้ห ลายทางเลือก เพื่อน ำไปส ู่การปฏิบัติให้บ รรลุถ ึงจุดหมายท ี่ได้กำหนดไว้แล้วเป็นอ งค์ประกอบแ รก
3. ทรพั ยากร (resources) เปน็ อ งคป์ ระกอบท ีแ่ สดงถ ึงป ระเภท ปริมาณ และค ณุ ภาพข องท รัพยากร
เช่น คน เงิน วัสดุอุปกรณ์ และว ิธีก ารจ ัดการที่จะต ้องจ ัดสรรให้กับว ิธีการห รือทางเลือกที่ได้ก ำหนดไว้
4. การนำแผนไปใช้ (implementation) เป็นองค์ประกอบที่ระบุถึงวิธีการหรือการตัดสินใจ เพื่อ
เลือกทางเลือกหรือแนวทางที่ดีที่สุดในการปฏิบัติให้เป็นไปตามแผนและวัตถุประสงค์ของแผนซึ่งได้
กำหนดไว้ท างเลือกในก ารดำเนินง านจ ะต ้องม ีล ักษณะท ี่ประหยัดแ ละให้ผลป ระโยชน์ท ี่เหมาะส ม จึงจะถือว่า
เป็นทางเลือกและก ารดำเนินงานท ี่ด ี
5. การควบคุม (control) เป็นองค์ประกอบที่แสดงถึงการตรวจสอบและการประเมินผล
การดำเนินง านของแผนว ่าเป็นไปด้วยด ี มีประสิทธิภาพมากน ้อยเพียงใด มีปัญหาอ ุปสรรคอย่างไรบ้าง และ
มีก ารป รับปรุงห รือห าท างป รับปรุงแ ก้ไขอ ย่างไร การค วบคุมจ ะต ้องเป็นไปท ุกข ั้นต อนท ุกร ะยะก ารด ำเนินง าน
และเป็นไปอ ย่างต ่อเนื่อง
ไมเนอร์ (Miner, 1978: 212-213) กล่าวว่า แผนป ระกอบด ้วยข้อความหรือสาระส ำคัญ 5 ส่วน คือ
1. ความม ุ่งหมายแ ละวัตถุประสงค์
2. กลยุทธ์ในก ารดำเนินง านให้บรรลุผลสำเร็จ
3. เป้าห มายความสำเร็จท ั้งปริมาณแ ละคุณภาพ
4. เงื่อนไขค วามสำเร็จ
5. แผนง านและโครงการ
ยุบล เบ็ญจ รงค์ก ิจ (2548: 148-152) กล่าวว ่า แผนกลยุทธ์ท ี่จัดท ำเป็นเอกสาร ควรป ระกอบด้วย
สาระสำคัญ ดังนี้
1. การต รวจต ดิ ตามส ถานภาพข องอ งคก์ าร โดยท ำการศ ึกษาแ ละว ิเคราะหจ์ ุดแ ข็งแ ละจ ุดอ ่อนขอ ง
องค์การตามเทคนิคก ารว ิเคราะห์แบบ “สว อท” (SWOT analysis)
2. การว เิ คราะหส์ ภาพแ วดลอ้ มข องอ งคก์ าร โดยก ารศ กึ ษาแ ละว เิ คราะหส์ ถานการณแ์ วดลอ้ มท เี่ ปน็
ภาวะคุกคาม และส ภาพแ วดล้อมที่ควรให้ความส นใจต ิดตาม เช่น สถานการณ์ด ้านเศรษฐกิจ ความก้าวหน้า
ด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สภาวการณ์ทางสังคม การเมือง สิ่งแวดล้อม เป็นต้น
3. การวิเคราะห์เปรียบเทียบศักยภาพการแข่งขัน โดยการประเมินสถานภาพของคู่แข่งทุกมิติ
เพื่อนำมาใช้ป ระกอบการตัดสินใจเลือกใช้กลยุทธ์ที่เหมาะส มก ับส ถานการณ์ที่เกิดข ึ้น
4. การก ำหนดก ลยทุ ธ-์ ความเปน็ ไ ปไ ดแ้ ละข อ้ จ ำกดั การก ำหนดก ลยทุ ธ์ คอื การต อบค ำถามท สี่ ำคญั
3 ประการ ได้แก่ สถานภาพขององค์การในปัจจุบันเป็นอย่างไร องค์การต้องการจะเป็นอ ะไรในอนาคต และ
จะต ้องทำอ ะไรบ้างจึงจะก ้าวไปสู่อ นาคตที่ต ้องการนั้น ซึ่งองค์การโดยทั่วไป มีงานที่ต ้องดำเนินอยู่ 3 ลักษณะ
คือ งานที่ดำเนินการตามปกติ งานที่ต้องพัฒนาให้เกิดขึ้น และงานที่มุ่งทำให้เกิดผลสำเร็จเป็นกรณีพิเศษ
สำหรับง านท ตี่ ้องก ำหนดเปน็ ก ลยทุ ธ์ กค็ ือง านในส องร ายการส ดุ ท้าย โดยก ลยทุ ธข์ องอ งค์การ มี 3 ลกั ษณะค ือ
กลยุทธ์เชิงเป้าห มาย กลยุทธ์เชิงทิศทาง และกลยุทธ์เชิงวิธีก าร กลยุทธ์ในแต่ละล ักษณะดังก ล่าวย ังส ามารถ
จำแนกเป็นล ักษณะย ่อย ๆ ได้อ ีกห ลายรายการเช่นก ัน
